Sự gia tăng đáng ngại

Tổng chi tiêu quân sự trên toàn thế giới tăng 2,6% vào năm 2020, đạt gần 2 nghìn tỷ USD (tương đương 1,65 nghìn tỷ euro), bất chấp đại dịch virus Corona toàn cầu và suy thoái kinh tế, theo một báo cáo do Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm (SIPRI) công bố hôm thứ Hai.

Do tổng sản phẩm quốc nội (GDP) toàn cầu giảm, cái gọi là gánh nặng quân sự - chi tiêu quân sự tính theo tỷ trọng GDP - đã tăng lên mức trung bình 2,4%, tăng từ 2,2% vào năm 2019, mức lớn nhất so với cùng kỳ năm ngoái tăng kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2009.

Diego Lopes da Silva, nhà nghiên cứu của Chương trình Chi tiêu Quân sự và Vũ khí SIPRI cho biết: “Chúng ta có thể chắc chắn rằng đại dịch không có tác động đáng kể đến chi tiêu quân sự toàn cầu vào năm 2020”.

Ông nói thêm: “Vẫn còn phải xem liệu các quốc gia có duy trì mức chi tiêu quân sự này cho đến năm thứ hai của đại dịch hay không”.

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, chỉ 5 quốc gia gồm Mỹ, Trung Quốc, Ấn Độ, Nga và Anh đã chiếm 62% tổng chi tiêu quân sự của thế giới.

Hoa Kỳ chiếm 2/5 chi tiêu quân sự toàn cầu

Một số quốc gia như Chile và Hàn Quốc đã chuyển hướng quỹ từ chi tiêu quân sự theo kế hoạch sang đối phó với đại dịch của họ. Theo SIPRI, Brazil và Nga cũng đã chi ít hơn nhiều so với ngân sách quân sự năm 2020 ban đầu của họ.

Chi tiêu quân sự của Trung Quốc tăng năm thứ 26 liên tiếp. Tuy nhiên, chi tiêu quân sự của quốc gia đông dân nhất thế giới vẫn kém quốc gia chi tiêu quân sự lớn nhất thế giới - Mỹ, nơi chi tiêu năm 2020 tăng 4,4% so với năm 2019, đạt ước tính 778 tỷ USD.

Mỹ chiếm 39% tổng chi tiêu quân sự toàn cầu. Dưới thời cựu Tổng thống Donald Trump, chi tiêu đã tăng trong ba năm liên tiếp sau bảy năm cắt giảm.

Alexandra Marksteiner, một nhà nghiên cứu của SIPRI và Chương trình Chi tiêu Quân sự, cho biết: “Những gia tăng gần đây trong chi tiêu quân sự của Mỹ chủ yếu là do đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, và một số dự án dài hạn như hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân của Mỹ và mua sắm vũ khí quy mô lớn”.

Ông Marksteiner nói thêm: “Điều này phản ánh những lo ngại ngày càng tăng về các mối đe dọa được nhận thức từ các đối thủ cạnh tranh chiến lược như Trung Quốc và Nga, cũng như nỗ lực của chính quyền Trump trong việc củng cố những gì họ coi là quân đội Mỹ đang suy kiệt”.

Thêm nhiều quốc gia NATO đạt được mục tiêu chi tiêu

Đức đã tăng chi tiêu của mình thêm 5,2% lên tổng cộng 52,8 tỷ USD vào năm 2020, khiến nước này trở thành nước chi tiêu quân sự lớn thứ bảy thế giới. Ngân sách năm 2020 của nước này tăng 28% so với năm 2011.

Chi tiêu trên toàn châu Âu tăng 4% trong khi 12 nước thành viên NATO đạt mục tiêu chi tiêu 2% GDP, tăng so với chỉ 9 nước thành viên vào năm 2019. Lần đầu tiên Pháp đạt được mục tiêu chi tiêu quân sự của NATO kể từ năm 2009.

Tuy nhiên, nhà nghiên cứu của SIPRI, Lopes da Silva, giải thích rằng một số quốc gia có khả năng đạt ngưỡng do GDP giảm cũng như tăng chi tiêu.

Ông nói: “Mặc dù nhiều thành viên NATO đã chi hơn 2% GDP cho quân đội của họ vào năm 2020, nhưng trong một số trường hợp, điều này có thể liên quan nhiều hơn đến sự suy thoái kinh tế của đại dịch hơn là một quyết định có chủ ý để đạt được mục tiêu chi tiêu của liên minh”.

Bất chấp vì lý do gì, việc tăng chi tiêu quân sự cho thấy một thực tế rằng thế giới đang ngày càng hỗn loạn và sự hợp tác quốc tế chưa đủ mạnh và tin cậy để các quốc gia có thể tin tưởng. Việc đầu tư cho quốc phòng là biện pháp đảm bảo an ninh dài hạn mà nhiều quốc gia đang lựa chọn.