Chiến dịch ngăn chặn tiếp cận công nghệ của Mỹ

TikTok và WeChat, hai ứng dụng truyền thông xã hội cực kỳ thành công của Trung Quốc đã trở nên phổ biến toàn cầu, đột ngột nhận thấy việc tiếp cận thị trường tiêu dùng Hoa Kỳ đang gặp rủi ro. Vào tháng 8, Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump đã ra lệnh cho công ty mẹ ByteDance của TikTok bán sản phẩm của mình cho một công ty Hoa Kỳ trong vòng 90 ngày. Ông đồng thời cấm Tencent, chủ sở hữu của WeChat, khỏi hầu hết các hoạt động của nó ở Hoa Kỳ.

Chính quyền Mỹ đã nhắm mục tiêu đến hai ứng dụng này, nhưng với mục đích hơi khác nhau. TikTok có lượng người theo dõi toàn cầu đã lên tới 800 triệu người dùng và có nhiều sức hấp dẫn đối với các nhà thầu tiềm năng của Mỹ, bao gồm Microsoft và Oracle, với giá trị thị trường ước tính là 20-30 tỷ đô la Mỹ.

WeChat là một ứng dụng đa năng ở Trung Quốc và nước ngoài, bao gồm những câu chuyện phiếm, báo cáo tin tức bị trừng phạt và không có hiệu lực, hệ thống thanh toán trực tuyến và liên lạc giữa những người Trung Quốc sống ở nước ngoài với gia đình và bạn bè của họ ở quê nhà.

Chính quyền Trump nhận thấy việc sử dụng độc hại cơ bản phụ thuộc vào cả hai ứng dụng. Theo Ngoại trưởng Mike Pompeo, việc sử dụng các công cụ truyền thông xã hội của Trung Quốc khiến lượng lớn dữ liệu cá nhân dễ bị tình báo Trung Quốc khai thác, mặc dù cả hai công ty mẹ đều phủ nhận những cáo buộc này.

Hoa Kỳ tuyên bố rằng, những nguy hiểm đối với an ninh quốc gia của Hoa Kỳ biện minh cho nỗ lực ngắt kết nối các nhà mạng Trung Quốc khỏi các mạng viễn thông của Hoa Kỳ. Rất ít nhà phân tích phi chính phủ có thể đánh giá đúng những cáo buộc này, và chính phủ đã tiết lộ rất ít thông tin để chứng minh cho tuyên bố của mình.

Các quan chức Trung Quốc coi những hạn chế đang chờ xử lý này là một phần của nỗ lực lớn hơn nhằm từ chối các công ty Trung Quốc tiếp cận thị trường Hoa Kỳ, do đó cản trở việc tiếp tục thăng tiến của họ và khoanh vùng các cơ hội thương mại trong tương lai.

Đáp lại, Bắc Kinh đe dọa sẽ chặn việc bán tài sản của TikTok bằng cách giữ lại phê duyệt giấy phép xuất khẩu của Trung Quốc để bán các công nghệ thương mại của Trung Quốc cho các công ty Mỹ. Bộ Thương mại Trung Quốc cũng đã công bố những hạn chế mới đối với việc xuất khẩu các công nghệ có thể được sử dụng để phân tích thông tin cá nhân.

Trong thế giới cạnh tranh của phương tiện truyền thông xã hội và thương mại điện tử, các công ty Trung Quốc hiểu rằng, bước đầu là cuộc chơi công bằng và họ không phải là không có đòn bẩy.

Những động thái này cho thấy sự chia rẽ công nghệ ngày càng gia tăng giữa Mỹ và Trung Quốc, khi cả hai quốc gia đề xuất các mô hình quản trị kỹ thuật số toàn cầu riêng biệt. Chính quyền Trump đã đưa ra các kế hoạch cho một "mạng lưới sạch" và tất cả các biện pháp chỉ nhắm vào Trung Quốc.

Đáp lại, Trung Quốc đã công bố đề xuất của riêng họ về các tiêu chuẩn bảo mật dữ liệu, dựa trên "chủ quyền mạng". Điều này sẽ cho phép các quốc gia riêng lẻ điều chỉnh và kiểm soát việc sử dụng Internet của họ.

Câu chuyện về mối đe dọa của Hoa Kỳ đối với Trung Quốc hiện đã vượt xa nỗi ám ảnh lâu dài của Trump về sự mất cân bằng thương mại, mặc dù những điều này vẫn là một phần cốt lõi trong thông điệp của ông.

Sau các cuộc đàm phán kéo dài, hai nước đã ký một hiệp định thương mại giai đoạn một vào tháng 1 năm 2020, buộc Trung Quốc phải mua quy mô lớn các sản phẩm nông nghiệp và hàng hóa sản xuất của Mỹ.

Trump coi thỏa thuận là minh chứng cho niềm tin của ông vào thương mại được quản lý, nhưng - một phần là do đại dịch COVID-19 - hiệp định đã giúp thu hẹp sự mất cân bằng thương mại rất ít.

Hơn nữa, việc ông đơn phương áp đặt các mức thuế mới, bắt đầu vào năm 2018, đã không nhận ra rằng Trung Quốc sẽ áp đặt thuế quan trả đũa của riêng mình. Trump vẫn không muốn hoặc không thể hiểu rằng, thuế quan là một loại thuế đánh vào người tiêu dùng Hoa Kỳ và các công ty Hoa Kỳ, thể hiện trách nhiệm kép đối với Hoa Kỳ.

Triển vọng đầu tư thậm chí còn nghiêm túc hơn. Đầu tư ra nước ngoài của Trung Quốc vào Hoa Kỳ đã tăng lên mức cao kỷ lục vào năm 2016, nhưng kể từ đó đã giảm mạnh xuống mức năm 2010.

Kỳ vọng rằng sự hội nhập ngày càng tăng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ cung cấp sức mạnh rất cần thiết cho mối quan hệ song phương, sẽ không áp dụng trong một chính quyền bị chi phối bởi những người theo chủ nghĩa dân tộc kinh tế, thù địch với sự phụ thuộc lẫn nhau.

Áp lực thúc đẩy Trung Quốc trở nên mạnh mẽ hơn

Về lâu dài, chính quyền dường như có ý định tách biệt chiến lược và tách rời kinh tế khỏi Trung Quốc, đặc biệt là trong các lĩnh vực công nghệ cao. Điều này bao gồm Huawei, công ty dẫn đầu trong lĩnh vực thiết bị viễn thông và đã phát triển rất tốt trong tham vọng 5G của mình.

Hoa Kỳ đang gây sức ép buộc các đồng minh thân cận nhất của mình phải chấm đứt hoặc cắt đứt hoàn toàn mối liên hệ của họ với Huawei, mà họ cho là mối đe dọa an ninh quốc gia lớn và là kẻ thách thức thương mại.

Các quy định mới của Mỹ cấm bán chip của Mỹ cho Huawei để sản xuất điện thoại thông minh sẽ khiến Huawei không có khả năng cạnh tranh một khi lượng chip tồn kho hiện có của họ cạn kiệt. Nhưng nó tạo ra động lực mạnh mẽ để Trung Quốc dành nguồn lực lớn cho sự phát triển bản địa của chip tiên tiến.

Các biện pháp trừng phạt trừng phạt là một vũ khí bổ sung trong kho vũ khí của chính quyền. Những điều này nhằm vào các quan chức cấp cao của Trung Quốc chịu trách nhiệm về các chính sách mà Hoa Kỳ cho là phản đối hoặc bất hợp pháp, đối với các thực thể thương mại bị cáo buộc đánh cắp công nghệ và các công ty có tài sản đáng kể ở Hoa Kỳ.

Các biện pháp như vậy được cho là sẽ gây đau đớn cho Trung Quốc, mặc dù có vẻ như nó sẽ thúc đẩy Bắc Kinh theo đuổi quan hệ chặt chẽ hơn với các đối tác thương mại lớn khác ngoài Hoa Kỳ.

Không rõ Chính quyền Mỹ dự kiến sẽ duy trì ​​những hành động này kéo bao lâu với Trung Quốc, nhằm giải quyết những bất bình của Hoa Kỳ. Trump và các cố vấn của ông dường như tin rằng, các chính sách trừng phạt sẽ làm chậm bước tiến của Trung Quốc và việc mô tả Trung Quốc là mối đe dọa lớn đối với Hoa Kỳ sẽ có lợi cho triển vọng tái đắc cử của Trump.

Nhưng chính quyền đã cân nhắc rất ít đến tác động của mối quan hệ đối nghịch với Bắc Kinh, hoặc hậu quả của một nền kinh tế toàn cầu ngày càng phân hóa khi Trung Quốc ngày càng đi theo con đường riêng của mình.

Kinh nghiệm của Trung Quốc với chính quyền Trump đã ảnh hưởng sâu sắc đến các nhà lãnh đạo ở Bắc Kinh. Bất kể ai được bầu vào tháng 11, Trung Quốc sẽ tìm cách giảm sự phụ thuộc vào Mỹ và đẩy nhanh sự phát triển của các công nghệ bản địa để bảo vệ đất nước khỏi sự khó lường và thù địch của Mỹ.

Chính quyền tiếp theo sẽ cần phải cân nhắc kỹ lưỡng xem liệu sự phân chia công nghệ lâu dài giữa Mỹ và Trung Quốc có mang lại lợi ích lâu dài cho bất kỳ ai hay không.