Khởi đầu từ khó khăn

Nằm ở giáp ranh biên giới Việt - Lào, thuộc địa phận 2 huyện Quan Hóa và Bá Thước, cách Hà Nội khoảng 150km, Khu bảo tồn thiên nhiên Pù Luông có vẻ đẹp hoang sơ, huyền ảo và vô cùng bình yên. Ở độ cao 1.700m, nên Pù Luông lúc nào cũng mát mẻ, trong lành, nơi đây được du khách trong và ngoài nước ưu ái gọi với cái tên “Bali thu nhỏ của Thanh Hóa”.

Như nhiều vùng đất miền núi khác, Pù Luông (huyện Bá Thước) cũng phải đối mặt với vô vàn khó khăn trong việc phát triển kinh tế, đặc biệt là ngành du lịch. Đường xá đến đây chỉ mới được cải thiện gần đây. Trước kia, việc di chuyển vào mùa mưa gần như là một thử thách với những du khách muốn khám phá vùng đất này.

Sự thiếu hụt cơ sở hạ tầng cùng với việc thiếu hụt các dịch vụ du lịch cơ bản như nơi lưu trú, ăn uống chất lượng, khiến cho Pù Luông gần như bị bỏ qua trong bản đồ du lịch Việt Nam.

Tuy nhiên, những năm gần đây, chính quyền tỉnh Thanh Hóa cùng với các tổ chức và doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch đã nhận ra tiềm năng to lớn của Pù Luông. Vấn đề cần giải quyết hiện nay là làm sao để biến vùng đất này thành một điểm đến du lịch hấp dẫn mà không làm ảnh hưởng đến vẻ đẹp tự nhiên và văn hóa của nơi đây.

Sự chuyển mình ngoạn mục

Trong hành trình phát triển du lịch tại Pù Luông, phải kể đến việc chính quyền và cộng đồng địa phương đã xây dựng một chiến lược phát triển du lịch bền vững, coi trọng bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa bản địa, đồng thời tạo cơ hội cho cộng đồng người dân địa phương tham gia vào quá trình này.

Một trong những yếu tố then chốt là việc nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông. Những con đường dẫn vào Pù Luông giờ đây được cải thiện đáng kể, giúp du khách dễ dàng tiếp cận khu vực này.

Tuy nhiên, tỉnh Thanh Hóa cũng chú trọng việc bảo vệ cảnh quan, khuyến khích sử dụng các phương tiện di chuyển thân thiện với môi trường như xe đạp, đi bộ hoặc xe điện mini. Điều này không chỉ giúp bảo vệ thiên nhiên mà còn tạo ra trải nghiệm du lịch gần gũi và khác biệt.

Bên cạnh đó, việc phát triển các khu nghỉ dưỡng sinh thái, homestay tại các bản làng mang lại cho du khách nhiều trải nghiệm về cuộc sống của người Thái và Mường, khi tham gia vào các công việc đồng áng, các lễ hội truyền thống hoặc thưởng thức những món ăn đặc sản như cơm lam, cá nướng, măng đắng.

Là một trong những người trẻ đầu tiên đưa mô hình Homestay về với bản làng, anh Lục Văn Cường (sinh năm 1987) ở xã Thành Sơn, huyện Bá Thước, mạnh dạn vay vốn để làm du lịch ở vùng nghèo khó.

Anh dựng một nhà sàn truyền thống gần 100m2 để làm nơi lưu trú, phía dưới chân nhà sàn anh tự thiết kế vườn hoa, tạo khuôn viên, tạo dựng cảnh quan để có được không gian đẹp hướng ra những cung ruộng bậc thang đẹp ngỡ ngàng.

Dám nghĩ dám làm, suốt nhiều năm qua cuộc sống của gia đình anh Cường cũng đỡ vất vả hơn. Mỗi năm thu nhập gần nửa tỷ đồng, anh trở thành tấm gương cho thế hệ trẻ tại bản Báng noi theo. 

Trên địa bàn huyện Bá Thước hiện có 114 số cơ sở lưu trú dạng homestay, khu nghỉ dưỡng. Trong đó, số cơ sở lưu trú dạng homestay, khu nghỉ dưỡng tại Pù Luông là 92 cơ sở, với 125 nhà sàn, 202 bungalow, 304 buồng, phòng, 1.012 giường. Công suất sử dụng phòng dịp nghỉ lễ Quốc khánh đạt 100%.

Du lịch cộng đồng là một trong những mô hình được áp dụng hiệu quả tại Pù Luông. Người dân địa phương không chỉ là những người đón tiếp, mà còn là những người kể chuyện, giới thiệu văn hóa truyền thống của mình cho du khách.

Mô hình này không chỉ giúp bảo tồn bản sắc văn hóa mà còn tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho người dân. Việc tham gia vào các hoạt động du lịch như tổ chức tour, cung cấp dịch vụ lưu trú và ăn uống đã giúp người dân địa phương thay đổi nhận thức về giá trị của du lịch và bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.

Đặc biệt, sự kết hợp giữa du lịch sinh thái và nông nghiệp bền vững cũng đang trở thành xu hướng tại Pù Luông. Du khách có thể tham gia vào các hoạt động như trồng lúa, thu hoạch nông sản, hoặc học cách sản xuất các sản phẩm thủ công truyền thống của người Thái.

Đây là một cách tuyệt vời để người dân vừa duy trì nghề nông truyền thống, vừa thu hút du khách và tạo thêm giá trị cho sản phẩm du lịch của mình.

Tương lai của Pù Luông

Theo thống kê của Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch Thanh Hoá cho biết, 6 tháng đầu năm 2024, huyện Bá Thước đã đón được 139.677 lượt khách du lịch, trong đó 34.750 lượt khách nước ngoài, 104.927 lượt khách trong nước; doanh thu ước đạt trên 209 tỷ đồng.

Bước sang một giai đoạn mới, Pù Luông không chỉ là một điểm đến hấp dẫn cho những ai yêu thiên nhiên, yêu sự bình yên mà còn là minh chứng cho sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo tồn môi trường.

Chính quyền tỉnh Thanh Hóa cùng với các tổ chức du lịch và cộng đồng địa phương đang nỗ lực duy trì sự phát triển bền vững, tạo dựng những sản phẩm du lịch có giá trị lâu dài.

Trong tương lai, để tiếp tục thu hút du khách và đảm bảo sự phát triển bền vững, Pù Luông cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển các sản phẩm du lịch độc đáo đồng thời duy trì các biện pháp bảo vệ môi trường nghiêm ngặt.

Việc này không chỉ giúp giữ gìn vẻ đẹp tự nhiên mà còn tạo ra một thương hiệu du lịch riêng biệt, dễ dàng nhận diện trên bản đồ du lịch quốc tế.

Theo ông Ngọ Đình Hải, Chủ tịch UBND huyện Bá Thước cho hay, khách đến với Pù Luông phần lớn đều muốn tham gia các hoạt động trải nghiệm văn hóa, khám phá cảnh quan thiên nhiên, kết hợp nghỉ dưỡng.

Thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục phối hợp Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Hiệp hội Du lịch thực hiện hoạt động khảo sát, bồi dưỡng nghiệp vụ du lịch, định hướng xây dựng sản phẩm phù hợp trong những tháng cuối năm. Trong đó, tập trung phát triển dịch vụ chăm sóc sức khỏe như tắm lá, trị liệu thảo dược; tăng cường các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, khám phá văn hóa bản địa.

Pù Luông đã chứng minh rằng, một vùng đất "lãng quên" không phải là không có cơ hội vươn lên. Chính những nỗ lực không ngừng của chính quyền địa phương và cộng đồng dân cư giúp Pù Luông không chỉ thay đổi diện mạo mà còn trở thành một hình mẫu du lịch bền vững, bảo vệ môi trường, tôn vinh văn hóa địa phương và mang lại lợi ích cho cả cộng đồng.

Hà Anh