Trong khuôn khổ phiên họp thường trực Ủy ban mở rộng, chiều 3/12, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội tiến hành thẩm tra nội dung Dự án xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025. Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải dự và phát biểu chỉ đạo tại phiên họp.

Thừa Ủy quyền của Chính phủ báo cáo về Dự án, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Nguyễn Văn Thể cho biết, theo Quy hoạch mạng lưới đường bộ, tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông có quy mô cơ bản 6 làn xe, khu vực cửa ngõ các trung tâm kinh tế - chính trị lớn quy mô 8 - 10 làn xe, đoạn Cần Thơ - Cà Mau quy mô 4 làn xe…

Về tiến độ và thời gian thực hiện, thực tiễn triển khai cho thấy, các dự án đường bộ cao tốc có quy mô, yêu cầu kỹ thuật phức tạp, tổng mức đầu tư lớn, thời gian chuẩn bị và hoàn thiện các thủ tục đầu tư theo quy định pháp luật để khởi công dự án (phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án đầu tư, phê duyệt thiết kế kỹ thuật, dự toán, đấu thầu lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư, đền bù giải phóng mặt bằng...) cần khoảng 3 năm, thời gian thi công hoàn thành công trình từ 2 - 3 năm.

Chính vì vậy, phần lớn các dự án đường bộ cao tốc khó có thể hoàn thành trong một kỳ trung hạn. Rút kinh nghiệm từ thực tế triển khai các dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2017 - 2020, với tinh thần khẩn trương, Chính phủ dự kiến tiến độ triển khai như sau: chuẩn bị dự án năm 2021 - 2022; giải phóng mặt bằng, tái định cư năm 2022 - 2023; khởi công giữa năm 2023, cơ bản hoàn thành năm 2025.

Về tổ chức thực hiện, Bộ Giao thông Vận tải là đầu mối tổ chức thực hiện đầu tư Dự án. Thời gian qua ngành giao thông vận tải đã rất nỗ lực trong việc đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công. Trong năm 2021, Bộ dự kiến giải ngân đạt khoảng 96% mức vốn được giao; tuy nhiên trong 4 năm tới, bình quân mỗi năm phải giải ngân tương đối lớn. Đây là một thách thức rất lớn trong việc bảo đảm tiến độ hoàn thành các dự án và giải ngân vốn đầu tư công giai đoạn 2021 - 2025.

Đưa ra ý kiến thẩm tra tại phiên họp, Thường trực Ủy ban Kinh tế và các đại biểu cũng tán thành với quan điểm nguyên tắc đầu tư toàn bộ các dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025 theo hình thức đầu tư công. Bộ Giao thông Vận tải là đầu mối duy nhất tổ chức thực hiện đầu tư dự án. Đồng thời, Chính phủ cần có giải pháp chỉ đạo, điều hành linh hoạt, điều hòa nguồn vốn đầu tư công… bảo đảm nguồn vốn để triển khai các dự án thành phần trong dự án đường cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2021 - 2025.

Theo Thường trực Ủy ban và các đại biểu, việc xây dựng công trình đường bộ cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 phải đảm bảo mục tiêu hoàn thành và đưa vào khai thác đồng bộ tuyến cao tốc này với năng lực lớn, an toàn giao thông, tốc độ cao; kết nối các trung tâm kinh tế, chính trị, các vùng kinh tế trọng điểm, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong bối cảnh hội nhập sâu rộng. Từng bước hoàn thiện kết cấu hạ tầng đồng bộ với các công trình hiện đại; góp phần thực hiện thắng lợi các mục tiêu, chiến lược phát triển kinh tế xã hội đã được Đại hội Đảng XIII thông qua.

Phát biểu chỉ đạo tại phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải khẳng định, đây là một dự án quan trọng mang tính chiến lược cấp quốc gia, đáp ứng mục tiêu kết nối giao thông, kinh tế các vùng, thực hiện đồng thời nhiều mục đích. Do đó, Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị nêu cao tinh thần khẩn trương, đẩy nhanh việc trình Quốc hội để đáp ứng tính cấp bách, tính khẩn thiết của dự án gắn với việc phục hồi phát triển nền kinh tế.

Về việc giao địa phương triển khai dự án, Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, các địa phương chưa thể đảm bảo được chất lượng công trình; đồng thời, với công trình giao thông cấp quốc gia cần phải đảm bảo tính liên thông các vùng, quản lý thống nhất ở mức độ cao. Do đó, Bộ Giao thông Vận tải chịu trách nhiệm đảm bảo chất lượng đồng đều ở các địa phương tham gia dự án; đề nghị Chính phủ chỉ đạo sát sao, gắn trách nhiệm của các cơ quan liên quan trong việc triển khai dự án này, bảo đảm đúng tiến độ, chất lượng đề ra.

Ngoài ra, Phó Chủ tịch Quốc hội cũng đề nghị cần rà soát kỹ lưỡng, tính toán cụ thể về công tác giải phóng mặt bằng, vì vấn đề này ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân. Đồng thời, Phó Chủ tịch Quốc hội lưu ý cần đảm bảo các yêu cầu cấp cao của công trình giao thông quan trọng, tránh việc chất lượng công trình không đạt yêu cầu, gây khó khăn trong khai thác sử dụng.

Kết luận phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải và ý kiến của các đại biểu tham dự. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế nêu rõ, Ủy ban tán thành tính cấp thiết, cấp bách của việc đầu tư Dự án, đề nghị Chính phủ tiếp tục giải trình, làm rõ một số nội dung về phạm vi, quy mô, phương án thiết kế, hướng tuyến, giải phóng mặt bằng, nguồn vốn... để đảm bảo tính thuyết phục cao. Đồng thời, đề nghị Chính phủ hoàn thiện hồ sơ Dự án; Ủy ban Kinh tế sẽ hoàn thiện báo cáo thẩm tra trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại Phiên họp tháng 12 và trình Quốc hội tại Kỳ họp bất thường cuối năm 2021.