Người đàn ông quyền lực nhất thế giới?

Vào tối muộn thứ Năm (27/10) vừa rồi, tỷ phú Elon Musk đã hoàn tất việc mua lại gã khổng lồ truyền thông xã hội Twitter với giá 44 tỷ USD. "Con chim giờ đã tự do", ông tweet, ám chỉ đến logo hình con chim đang hót của MXH này.

Việc mua lại Twitter cho phép tỷ phú 51 tuổi này kiểm soát một trong những nền tảng trực tuyến có ảnh hưởng nhất thế giới. Giờ người đàn ông giàu nhất hành tinh không chỉ có thể mua bất cứ gì mình muốn hay làm bất cứ điều gì mình thích, mà thậm chí còn có thể quyết định “điều gì nên nói và không nên nói” trên thế giới này!

Sinh năm 1971 tại Nam Phi, ông Musk chuyển đến Thung lũng Silicon vào giữa những năm 1990 và đồng sáng lập công ty phần mềm trực tuyến Zip2. Chỉ vài năm sau, công ty khởi nghiệp đã được bán với giá lên tới hơn 300 triệu USD.

Trong hai thập kỷ sau, Musk đã kiếm thêm được rất, rất nhiều tiền nhờ thành lập một loạt loại hình doanh nghiệp, từ lĩnh vực từ thanh toán trực tuyến, công nghệ điện tử, hàng không vũ trụ, ô tô điện… cho đến trí tuệ nhân tạo. Năm nay, tạp chí Forbes đã vinh danh ông là người giàu nhất thế giới.

Musk không chỉ giàu nhất hành tinh, mà còn nổi lên như người trong công chúng, nổi tiếng và giàu sức hút chẳng khác những ngôi sao hàng đầu trong giới showbiz. Điều này khác với hình ảnh thường thấy của các tỷ phú công nghệ vốn thường hướng đến một cuộc sống kín đáo, thậm chí chuẩn mực.

Thực ra, không có nơi nào mà cá tính của Musk được thể rõ hơn trên chính Twitter, gã khổng lồ truyền thông giờ đã thuộc quyền sở hữu của riêng ông. Musk thường xuyên sử dụng MXH số một ở phương Tây này để “líu lo” với hơn 110 triệu người theo dõi, về gần như mọi vấn đề: từ các việc lớn lao như quan điểm chính trị, các tranh luận xã hội… cho đến đơn giản chỉ là thể hiện cảm xúc cá nhân.

Rất nhiều lần, ông đã tranh cãi, thậm chí đôi co, với người theo dõi mình trong các bài viết trên Twitter, nền tảng MXH vốn được hầu hết các nhà lãnh đạo, chính trị gia hay các tổ chức hàng đầu thế giới sử dụng như kênh phát ngôn chính thức của mình.

Thậm chí, vào năm 2018, Musk đã tweet rằng ông đang cân nhắc mua cổ phiếu công ty ô tô điện Tesla của mình với giá 420 đô la một cổ phiếu. Dòng tweet này đã gây ra sự hỗn loạn trên thị trường và dẫn đến một cuộc điều tra của các cơ quan quản lý Mỹ. Sau khi phát hiện ra rằng các dòng tweet không có cơ sở thực tế, Musk đã bị phạt tới 20 triệu USD.

Twitter sẽ tự do hơn?

Phong cách giao tiếp thoái mái và sự tôn thờ chủ nghĩa tự do tuyệt đối của Musk được giới quan sát đánh giá rằng Twitter sẽ thay đổi theo hướng tương tự sau khi được chuyển giao cho tỷ phú người Mỹ, sẽ trở thành nền tảng MXH hoàn toàn tự do - nơi mọi người có thể nói bất cứ gì mình muốn. Điều này thực ra đi ngược lại với xu thế ngày càng kiểm soát nội dung chặt chẽ của các nền tảng MXH gần đây, trong đó có chính Twitter. 

Trong quá trình đàm phán mua Twitter, ông Musk đã nhiều lần cam kết sẽ khôi phục "quyền tự do ngôn luận" trên Twitter. "Lý do tôi mua lại Twitter là vì tương lai của nền văn minh... Đây sẽ là quảng trường kỹ thuật số của thế giới, nơi các tín ngưỡng có thể được tranh luận một cách lành mạnh mà không cần dùng đến bạo lực'', Musk đã tweet như vậy sau khi mua lại Twitter.

Một trong những hành động đầu tiên của Musk để khẳng định sự thay đổi sau khi tiếp quản Twitter là ông đã sa thải một loạt giám đốc điều hành hàng đầu của công ty này, bao gồm cả các quan chức phụ trách chính sách kiểm duyệt.

Tuy nhiên, các nhà quan sát cho rằng nỗ lực cắt giảm kiểm duyệt nội dung của Musk có thể sẽ không diễn ra như mong muốn, do sức ép của các đơn vị quảng cáo. Ngoài ra, các nhà chức trách ở Mỹ cũng như trên thế giới đã báo hiệu rằng họ sẽ theo dõi sát sao Twitter tới đây, để xem MXH vừa đổi chủ này có vi phạm các quy định và điều luật hiện hành hay không.

"Ở châu Âu, con chim sẽ phải bay theo… quy tắc của chúng tôi", Thierry Breton, Ủy viên thị trường nội bộ của Liên minh châu Âu, đã tweet để đáp lại bài đăng "Con chim được tự do" của Musk. Rajeev Chandrasekhar, Bộ trưởng Công nghệ Thông tin của Ấn Độ, cũng đã có một giọng điệu tương tự khi ông tweet rằng: "Các quy tắc và luật pháp dành cho phương tiện truyền thông ở đất nước chúng tôi vẫn giữ nguyên bất kể ai sở hữu các nền tảng MXH".

Liệu những tác động nói trên có ảnh hưởng đến kế hoạch thu hẹp kiểm duyệt nội dung của ông Musk hay không vẫn chưa rõ ràng, giống như việc liệu ông sẽ làm gì với tài khoản của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump tới đây. Như đã biết, tài khoản Twitter của ông Trump đã bị khóa vĩnh viễn sau cuộc bạo loạn tháng 1/2021 tại Điện Capitol bởi các bài đăng bị cáo buộc kích động bạo lực dẫn đến vụ việc này.

Đế chế toàn cầu Elon Musk?

Để hiểu được quyền lực của Musk lớn đến mức nào, người ta phải biết rằng trong vài năm qua, một số công nghệ do các công ty của ông sản xuất đã trở nên rất cần thiết đối với việc vận hành toàn bộ xã hội, từ dịch vụ internet toàn cầu, các dòng xe ô tô điện hàng đầu thế giới, chế tạo robot, thực hiện các chuyến bay thương mại lên vũ trụ và đặc biệt đang ấp ủ khát vọng xây dựng cả một thành phố trên sao Hỏa.

Đặc biệt, không có công ty nào trong đế chế kinh doanh của Musk chứng tỏ tầm ảnh hưởng của ông hơn tập đoàn vũ trụ SpaceX. Vào cuối tháng 2, sau khi xe tăng Nga bắt đầu lăn bánh tại Ukraine, Musk đã kích hoạt mạng vệ tinh Starlink để giúp cấp lại quyền truy cập internet cho quốc gia bị bao vây này. Các chuyên gia quân sự cho rằng đây là một yếu tố quan trọng để các lực lượng Ukraine bảo vệ thành công Thủ đô Kiev trước sự bao vây của đại quân Nga.

Musk còn đã trở thành đối tác quan trọng của các Chính phủ, từ trong các lĩnh vực kỹ thuật số, giao thông, truyền thông, quốc phòng... cho đến hàng không vũ trụ, thông qua các tập đoàn công cao hàng đầu như Tesla hay SpaceX. Ông cũng không giấu giếm việc mình đang tiếp xúc với các nước trên thế giới, qua đó ngày càng có nhiều ảnh hưởng về cả mặt địa chính trị.

Chỉ trong tháng này, ông đã gây sự chú ý lớn trên toàn thế giới khi đưa ra một kế hoạch gây tranh cãi trên Twitter về việc làm thế nào để chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine; sau đó là những giải pháp để vượt qua kiểm duyệt internet ở Iran... Bởi vậy, sau khi mua lại Twitter, tầm ảnh hưởng của Musk trên toàn thế giới sẽ còn lớn hơn, toàn diện hơn rất nhiều.

Hiện, vẫn còn khá sớm để khẳng định Musk muốn và có thể làm gì với Twitter về lâu dài. Song ông đã tiết lộ rằng mình có kế hoạch biến nền tảng MXH này trở thành một "ứng dụng của cuộc sống", nơi người dùng có thể giao tiếp, thanh toán mọi thứ, nhận tin tức và có thể còn nhiều hơn thế. Đó là lý do tại sao người ta thậm chí còn đang nói về một đế chế toàn cầu mang tên Elon Musk.

Hải Anh