Theo nhiều chuyên gia trong lĩnh vực môi trường nhận định, bên cạnh những nguyên nhân khiến tình trạng ô nhiễm không khí tại Hà Nội tăng cao như khí thải phương tiện giao thông, tình trạng đốt rơm rạ,… thì còn có một nguyên nhân quan trọng, đó là bụi từ các công trình xây dựng hoặc hoạt động vận chuyển khiến vật liệu xây dựng rơi vãi trên đường do không được che chắn và xử lý kịp thời.

Qua khảo sát thực tế tại một số tuyến đường, phố như: Đại lộ Thăng Long, Phạm Hùng, Phạm Văn Đồng, Võ Chí Công,… đang có nhiều công trình trọng điểm đang được thi công xây dựng, đường phố thường xuyên bụi bẩn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới giao thông và đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân.

Cô Tâm, một người dân có nhà ở mặt đường Phạm Văn Đồng cho biết, suốt một thời gian dài, gia đình lúc nào cũng phải đóng kín cửa vì bụi bẩn và ô nhiễm. Có những ngày xe chở vật liệu xây dựng ra vào công trường nhưng không che chắn cẩn thận, đất cát rơi vãi bừa bãi thậm chí nước bẩn chảy đầy ra đường rất mất an toàn giao thông. Bụi từ công trình xây dựng, từ xe chở vật liệu rơi vãi cũng là tác nhân gây ô nhiễm không khí và tiếng ồn từ hoạt động thi công xây dựng khiến người dân rất bức xúc.

Để giám sát, kiểm tra, xử lý vi phạm lĩnh vực này có Thanh tra Xây dựng (đối với công trình), Thanh tra Giao thông (đối với phương tiện ra vào công trình gây bụi bẩn) và chính quyền địa phương. Nhưng thực tế không khó bắt gặp những công trình xây dựng lớn không hề được che chắn bụi theo quy định vật liệu xây dựng, phế thải được để tràn lan trên đường cực kỳ mất an toàn và mỹ quan đô thị.

Hậu quả là bụi trở thành nỗi ám ảnh với những ai sinh sống gần các công trình xây dựng lớn hay thường xuyên phải đi qua khu vực có nhiều công trình đang thi công. Bụi theo gió phát tán, trở thành một trong những nguyên nhân gây ô nhiễm không khí đô thị.

Rõ ràng, trong câu chuyện bụi bẩn phát tán từ các công trình xây dựng, nguyên nhân đầu tiên là chủ đầu tư, nhà thầu thi công chưa làm tròn trách nhiệm, chưa tuân thủ đúng quy định. Cùng với đó, việc kiểm tra, xử lý cũng chưa "tới nơi tới chốn", thiếu triệt để, nhằm buộc các chủ thể liên quan phải thực hiện đúng quy định.

Nhằm đảm bảo an toàn lao động, vệ sinh môi trường,...đặc biệt trong mùa mưa bão sắp tới, Sở Xây dựng Hà Nội đề nghị các đơn vị tăng cường kiểm tra, xử lý đối với các vi phạm thi công xây dựng công trình trên địa bàn.

Theo đó, Sở Xây dựng Hà Nội vừa ban hành Công văn số 4504/SXD-TTr về tăng cường kiểm tra, xử lý đối với các vi phạm về vệ sinh môi trường trong quá trình thi công xây dựng công trình trên địa bàn. Đảm bảo an toàn lao động tại các công trình xây dựng theo các quy định hiện hành và Quyết định số 29/2015/QĐ-UBND của UBND Thành phố.

Đặc biệt đề nghị các Đội Quản lý trật tự xây dựng đô thị, Phòng Quản lý đô thị, Phòng Tài nguyên môi trường, UBND các xã, phường, thị trấn và các cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường kiểm tra việc chấp hành các quy định về trật tự xây dựng.

Trọng tâm kiểm tra về các nội dung về việc lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trường, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt hoặc xác nhận trước khi triển khai dự án đối với các dự án thuộc diện phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc Kế hoạch bảo vệ môi trường theo quy định tại Luật Bảo vệ môi trường.

Việc lập thiết kế biện pháp thi công của nhà thầu xây dựng trước khi khởi công xây dựng. Đảm bảo trật tự công cộng, an toàn cho công trình, người lao động, thiết bị, phương tiện thi công của công trình xây dựng và các công trình liền kề trong mọi điều kiện. Thực hiện các biện pháp giảm bụi, tiếng ồn, độ rung,...

Kiểm tra việc lập, thẩm tra phê duyệt phương án, giải pháp phá dỡ của chủ đầu tư, nhà thầu xây dựng trước khi phá dỡ công trình. Thực hiện theo các nội dung, phương án phá dỡ đã được phê duyệt của tổ chức, cá nhân thực hiện phá dỡ công trình, thu gom, vận chuyển, tập kết phế thải xây dựng.

Lắp đặt hàng rào với chiều cao tối thiểu là 2m và có kết cấu chắc chắn, đảm bảo mỹ quan đô thị, tồn tại trong suốt quá trình thi công. Việc lắp dựng màn che khi thi công với kết cấu chắc chắn, không để vật liệu xây dựng rơi vãi xuống hè đường và các công trình liền kề, đảm bảo an toàn cho người, phương tiện hoạt động trên hè, đường, chiều cao thông thủy tối thiểu là 4,5m. Đối với các công trình công nghiệp, dân dụng, nhà ở... màn che cao hơn điểm cao nhất của phần công trình đang thi công tối thiểu 2m.

Kiểm tra việc bố trí hệ thống thoát nước thi công trên công trường, đảm bảo tiêu nước triệt để, không gây ngập úng trong suốt quá trình thi công. Xử lý nước thải thi công trước khi xả vào hệ thống thoát nước chung của Thành phố.

Việc ký hợp đồng của Chủ đầu tư hoặc tổ chức, cá nhân xây dựng công trình với đơn vị có đủ năng lực và tư cách pháp nhân để thu gom, vận chuyển phế thải xây dựng đổ đúng nơi quy định của Hà Nội. Đảm bảo vệ sinh môi trường các trục đường chính, tăng cường giám sát, đảm bảo chất lượng duy trì quét, hút bụi, rửa đường, nhặt rác dải phân cách.

Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thu gom, vận chuyển rác thải sinh hoạt phát sinh trong ngày, không để tồn đọng; nhất là trong khung giờ từ 18h-22h hàng ngày. Đảm bảo an toàn giao thông trong quá trình vận chuyển, kịp thời phát hiện và xử lý với các hành vi gây ô nhiễm môi trường.

Kiểm tra, rà soát và thu dọn toàn bộ khối lượng rác thải sinh hoạt, đất thải, phế thải xây dựng tồn đọng. Thực hiện rắc vôi bột, phun thuốc diệt côn trùng, khử trùng tại các vị trí tập kết rác, các điểm chuyển tải rác thải sinh hoạt.