Theo phản ánh của người dân các xã Thanh Lĩnh, Thanh Tường (huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An), trong nhiều tháng qua họ phải chứng kiến những chiếc tàu “cát tặc” cả ngày lẫn đêm đục khoét dòng sông Lam. Những con tàu hút có sức chứa tới cả trăm mét khối cát xếp hàng thả vòi xuống dòng sông khiến một khúc sông vốn trong sạch trở nên đục ngàu. Không những vậy, tiếng máy nổ ầm ầm ngày đêm khiến cuộc sống của họ chưa bao giờ được bình yên.

Những ngày cuối tháng 10/2018, để ghi nhận những thông tin phản ánh trên, chúng tôi đã có mặt tại khu vực đê thuộc chòm Đồng Tâm, xã Thanh Tường (huyện Thanh Chương) và thực tế thì đúng như những gì người dân phản ánh. Từ xa tiếng máy nổ ầm ầm rung chuyển cả một khúc sông của 4-5 chiếc tàu hút cát vẫn đang hoạt động hết công suất. Theo quan sát, trên mỗi tàu những họng cát phun lên đen ngòm với 2 đến 3 công nhân vẫn đang căng sức làm việc. Gần ngay những chiếc tàu hút dưới lòng sông bên xã Thanh Lĩnh là một bến bãi với máy cẩu, máy xúc đang hoạt động cùng với xe tải chở vật liệu ra vào tấp nập.

Tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Lam khiến người dân bức xúc. Ảnh cắt từ video 

Bà H, một người dân xã Thanh Tường cho biết: “Bà được biết thì bến bãi kia là của ông Bảy ở bên Thanh Lĩnh, tàu dưới sông cũng của ông ấy luôn. Tàu hút xong thì cho cát thẳng vào bãi đó. Ở khu vực này ngày nào tàu cũng hút, khu vực sông này nước sâu lắm, không dám cho trẻ con ra gần bờ sông chơi nữa...”.

Để nghi nhận những gì bà H nói, chúng tôi đã mất gần 1 giờ đồng hồ để chờ những chiếc thuyền hút đầy cát. Và đúng như vậy, những con tàu đầy ắp cát đen chúng thả trôi luôn vào khu vực bến bãi do một người tên Bảy làm chủ. Sau khi cát được đưa lên khỏi tàu hút thì những chiếc tàu khác lại cập bến. Đây đều là những chiếc tàu không số hiệu, không biển báo được sử dụng cơ động trong việc khai thác cát trái phép.

Một con tàu đang được máy cẩu đưa cát đen lên bờ. Ảnh cắt từ video

Trời đã dần tối nhưng hoạt động khai thác cát vẫn không thuyên giảm, khúc sông Lam vẫn vang lên những tiếng máy nổ inh tai nhức óc. Người dân bấy lâu nay thì ngao ngán bởi việc khai thác cát trái phép nhưng cơ quan chức năng có làm tốt vai trò, trách nhiệm của mình trong việc phát hiện, ngăn chặn hoạt động này? Ghi nhận nhiều tàu hút khai thác cát nhiều giờ đồng hồ nhưng chúng tôi không thấy bóng dáng bất kỳ cơ quan chức năng nào xuất hiện ngăn chặn, xử lý.

Để có thông tin chính xác hơn về sự việc trên, chúng tôi đã liên hệ với ông Trần Văn Hùng – Phó Trưởng Công an huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An. Khi được hỏi về tình trạng khai thác cát trái phép diễn ra ngày đêm theo phản ánh của người dân tại khu vực chòm Đồng Tâm, xã Thanh Tường thì ông Hùng xác nhận có thông tin về tình trạng khai thác cát trái phép tại khu vực này. ông Hùng cho biết: “Hôm trước chúng tôi có kiểm tra 1 lần rồi, chúng tôi đang họp để làm việc này đây, làm trên địa bàn toàn huyện luôn. Cái này bọn mình có kế hoạch kiểm tra, xử lý mạnh tay luôn; kế hoạch hàng năm của Giám đốc Công an tỉnh. Hôm trước có tin báo của dân đã kiểm tra và xử lý được 2 tàu...”.

Về phía lãnh đạo xã Thanh Lĩnh, huyện Thanh Chương là ông Nguyễn Văn Hồng – Chủ tịch UBND xã cũng xác nhận: Trên địa bàn xã Thanh Lĩnh cơ quan có thẩm quyền chưa cấp phép cho bất kỳ đơn vị nào được khai thác cát, sự việc này xã có nắm được và đã báo cáo lên UBND cấp huyện.

Bến bãi của người tên Bảy tại xã Thanh Lĩnh. Ảnh cắt từ video 

Trước tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép tại nhiều địa phương trong đó có tỉnh Nghệ An, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình đã có nhiều chỉ đạo yêu cầu các bộ, ngành, địa phương thực hiện các giải pháp tăng cường quản lý nhà nước đối với hoạt động khai thác, kinh doanh tài nguyên cát, sỏi.

Phó Thủ tướng chỉ đạo Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương phải tăng cường công tác kiểm tra, yêu cầu các đơn vị khai thác cát chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật về thả phao, cắm mốc khu vực khai thác, thông báo niêm yết công khai thông tin của mỏ về diện tích, số lượng tàu hoạt động... để các lực lượng chức năng và nhân dân giám sát; kiểm tra toàn diện các bến, bãi kinh doanh tập kết vật liệu xây dựng trên địa bàn; kiên quyết xử lý những bến, bãi lập sai quy định để lợi dụng tiêu thụ cát, sỏi trái phép, không rõ nguồn gốc; phối hợp chặt chẽ với các địa phương giáp ranh trong việc quản lý khoáng sản nói chung và khai thác cát, sỏi lòng sông nói riêng; xử lý nghiêm các tụ điểm khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép; kiểm soát chặt chẽ các bến bãi tập kết cát và vật liệu xây dựng trên địa bàn.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát đối với các tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn; kiên quyết xử lý các tổ chức, cá nhân và trách nhiệm người đứng đầu địa phương nếu để xảy ra tình trạng khai thác, lập bến bãi thu mua cát, sỏi trái phép.

Trước tình trạng khai thác cát, lập bến bãi trái phép trên địa bàn huyện Thanh Chương, tỉnh Nghệ An khiến người dân bức xúc. Đề nghị UBND huyện Thanh Chương, Công an huyện Thanh Chương kiểm tra, xử lý dứt điểm tình trạng trên.

Quốc Trần