"Thương em anh cũng muốn vô/Sợ truông nhà Hồ, sợ phá Tam Giang". Câu ca xưa như nói lên phần nào nỗi xa xôi diệu vợi, mênh mông cách trở của phá Tam Giang, một vùng đầm nước hoang vu, sóng to gió lớn của xứ Huế.

Thế nhưng ít ai biết, từ bao đời nay, trên vùng đầm phá lớn nhất Đông Nam Á quanh năm chỉ thấy mênh mông trời nước ấy vẫn có những làng chài sinh sống bám trụ kiên cường từ đời này qua đời khác, tạo nên những bức tranh mang đậm sắc màu văn hóa và đời sống của những người theo đời sông nước. Trong số đó có làng chài Ngư Mỹ Thạnh (xã Quảng Lợi, huyện Quảng Điền), một làng chài nổi tiếng nằm cách kinh thành Huế không xa, chừng 20km về phía Đông Bắc.

Ngư Mỹ Thạnh là một làng chài nổi tiếng trên phá Tam Giang, tỉnh Thừa Thiên Huế. Làng này xưa gốc là làng Mỹ Thạnh, hình thành vào khoảng đầu thế kỉ 19. Lúc đầu làng là nơi sinh sống của những hộ dân ở trên bờ, về sau một số dân chài ở vùng Phú Vang, Phú Lộc cách đấy chừng vài chục cây số đi thuyền đến đánh bắt mưu sinh, thấy nơi đây đầm phá nhiều tôm cá, thuận lợi làm ăn nên ở lại, lâu dần sống quần tụ với dân trên bờ thành một vạn đò, gọi là vạn Mỹ Thạnh.

Dân vạn Mỹ Thạnh đa phần sinh sống bằng nghề sông nước, đánh bắt cá tôm trên phá Tam Giang, mọi sinh hoặt, ăn ở đều diễn ra trên đò, ngày đi đánh bắt, tối mới về bờ neo đò ghe để nghỉ ngơi. Đến năm 1990, để ổn định đời sống cho cư dân vạn đò, tránh cảnh sống bấp bênh, nguy hiểm trên sông nước, chính quyền xã Quảng Lợi đã vận động đưa dân lên bờ làm nhà định cư và chính thức đặt tên làng là “Ngư Mỹ Thạnh”.

Cuộc sống hiện nay tuy có khá giả hơn nhưng lối sống sông nước của cư dân Ngư Mỹ Thạnh dường như vẫn vậy. Cứ vào mỗi buổi chiều tối, dân làng lại lên đò ra phá đánh bắt cá tôm. Cuộc mưu sinh kéo dài từ đêm đến khoảng 4 giờ sáng thì vào bờ để bán. Vì lẽ đó mà nhịp sống ở làng chài Ngư Mỹ Thạnh vui và nhộn nhịp nhất là vào lúc sáng sớm. Cảnh mua bán diễn ra trên phá, trên bến, trên đường làng từ lúc chưa nhìn rõ mặt người cho đến khoảng 7 giờ sáng thì vắng dần rồi tan hẳn.

Chính sự độc đáo của cuộc mưu sinh trên vùng sông nước mênh mông, hùng vĩ của phá Tam Giang và phong cảnh hữu tình nơi đây khiến nhiều du khách tìm đến, muốn được trải nghiệm...

Bài và ảnh: Thanh Hòa