Lý giải hiện tượng ô tô nhập khẩu giảm số lượng, tăng giá trị

Báo cáo sơ bộ của Cục Hải quan (Bộ Tài chính) cho biết, chỉ có 16.343 ô tô nguyên chiếc (CBU) được nhập khẩu về nước trong tháng 10 vừa qua, giảm nhẹ 5,5% so với tháng 9. Tuy nhiên, giá trị kim ngạch vẫn đạt mức 430,7 triệu USD, tương ứng với tỷ lệ tăng trưởng 7,3%.

Sự chững lại của mặt hàng ô tô CBU nhập khẩu được cho là một phần do các doanh nghiệp cũng đã tạm lo đủ nguồn cung cho mùa mua sắm cuối năm. Bên cạnh đó, nhiều đơn hàng vẫn đang trên đường về.

Trước đó, cũng theo số liệu của Cục Hải quan, lượng ô tô CBU nhập khẩu trong tháng 9 đạt 17.295 chiếc, tương ứng là mức giá trị kim ngạch 401,6 triệu USD. Con số này được công bố sau khi có thống kê đầy đủ và thấp hơn đôi chút cả về lượng lẫn giá trị kim ngạch so với ước tính của Cục Thống kê (Bộ Tài chính).

Một chi tiết dễ nhận thấy là trong khi số lượng quay đầu sụt giảm thì giá trị kim ngạch vẫn tăng trưởng. Lý giải cho hiện tượng này là các loại xe phổ thông và giá rẻ đang có dấu hiệu chậm lại, nhất là các loại xe bình dân có xuất xứ từ Indonesia và Thái Lan.

Trong khi đó, các loại xe cỡ lớn, xe tải và chuyên dụng, xe hạng sang đến từ châu Âu, Nhật Bản hay Trung Quốc có chiều hướng gia tăng.

Một báo cáo khác của Cục Hải quan cho biết, các loại ô tô giá rẻ đến từ Indonesia trong tháng 10 chỉ đạt 5.219 chiếc, tương ứng là mức giá trị kim ngạch hơn 77 triệu USD, sụt giảm đến 30% về lượng và giảm 24,5% về giá trị so với tháng liền kề trước đó.

Ngược lại, các loại xe nhập khẩu từ Trung Quốc lại tăng trưởng đáng kể. Cụ thể, đã có 4.452 ô tô CBU được nhập khẩu từ Trung Quốc trong tháng 10 vừa qua, đạt giá trị 167 triệu USD, tăng 8,7% về lượng và tăng 10% về giá trị so với tháng 9.

Rõ ràng, nếu tính riêng về giá trị thị mặt hàng ô tô CBU có xuất xứ Trung Quốc chiếm tỷ trọng lớn nhất và do đó dễ tác động đến tổng kim ngạch nhập khẩu ô tô của Việt Nam.

Xét trong các xuất xứ ô tô mà Việt Nam đang nhập khẩu, các loại xe từ Indonesia có giá trị thấp nhất khi bình quân chỉ khoảng 14.775 USD/xe. Trong khi đó, dù cũng có nhiều loại ô tô phổ thông giá rẻ song giá nhập khẩu bình quân của mỗi chiếc xe đến từ Trung Quốc lên đến 38.336 USD/chiếc.

Dù chiếm tỷ trọng nhỏ song các loại xe nhập khẩu từ Nhật Bản cũng có tác động đáng kể đến sự thay đổi ngược chiều tăng giảm giữa số lượng và giá trị.

Cụ thể, chỉ có 297 ô tô CBU được nhập khẩu từ Nhật Bản trong tháng 10 vừa qua, giảm đến 44% so với tháng liền trước. Tuy nhiên, giá trị kim ngạch lại chỉ giảm nhẹ 10%, đạt 25,1 triệu USD (so với 27,9 triệu USD của tháng trước).

Như vậy, giá nhập khẩu bình quân của một chiếc ô tô có xuất xứ Nhật Bản tháng 10 ở mức 84.544 USD, cao hơn đáng kể so với giá bình quân 52.876 USD/chiếc của tháng liền trước. Hiện tượng này phản ánh một thực tế là nhiều hãng xe Nhật Bản tại thị trường Việt Nam đang dần từ bỏ nhập khẩu một số dòng xe từ Indonesia và Thái Lan. Thay vào đó, các dòng xe hạng sang hoặc từ cỡ trung đến cỡ lớn đều được nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản.

Cũng theo báo cáo của Cục Hải quan, lũy kế 10 tháng năm 2025, đã có tổng cộng 171.364 ô tô CBU hoàn tất thủ tục thông quan, đạt tổng giá trị kim ngạch 3,848 tỷ USD, tăng 20% về lượng và tăng 31% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.