Môn Lịch sử thành môn học bắt buộc: Tiếp tục tranh cãi nảy lửa!

Thứ năm, 26/05/2022 09:36 AM - 0 Trả lời

(NB&CL) Theo các chuyên gia, những lý do đưa ra để đưa môn Lịch sử thành môn học bắt buộc chưa thực sự thuyết phục.

Triết lý chương trình có bị bóp méo?

Sáng 23/5, tại Kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa XV, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành cho biết Chính phủ sẽ nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của nhân dân, đại biểu Quốc hội về quy định Lịch sử là môn bắt buộc trong chương trình giáo dục THPT. Trong báo cáo tổng hợp kiến nghị của cử tri và nhân dân gửi đến kỳ họp, ông Đỗ Văn Chiến - Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho biết, còn ý kiến trái chiều về việc đưa Lịch sử là môn học tự chọn ở bậc THPT. “Việc này có thể sẽ gây ra hậu quả, hệ lụy khó lường” - ông Đỗ Văn Chiến nhấn mạnh.

Trước đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội – bà Nguyễn Thị Mai Hoa cũng thông tin, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục sẽ đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp thu ý kiến cử tri, nhân dân, quy định Lịch sử là môn học bắt buộc đối với cấp THPT trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.

mon lich su thanh mon hoc bat buoc tiep tuc tranh cai nay lua hinh 1

Môn Lịch sử thành môn học bắt buộc sẽ gây xáo trộn lớn.

Với những ý kiến như trên, việc tranh cãi về môn Lịch sử là tự chọn hay bắt buộc đã gần như “hạ hồi phân giải”. Tuy nhiên, sau khi những ý kiến trên được báo chí đăng tải thì lại có những ý kiến trái ngược.

Theo bà Nguyễn Thị Kim Thúy - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội của Quốc hội: “Toàn bộ kiến thức cơ bản, cốt lõi về lịch sử Việt Nam và thế giới đã được dạy học bắt buộc ở cấp học THCS. Nếu Lịch sử thành môn bắt buộc ở cấp THPT thì phải sửa cả chương trình môn học này”.

Bà Thúy còn cho rằng: “Nếu sửa thì trong bối cảnh này có phù hợp hay không, khi chỉ còn 3 tháng nữa là năm học mới bắt đầu, hay lại là “đẽo cày giữa đường”. Đó là những vấn đề chúng ta phải xem xét thật kỹ”.

Theo các chuyên gia giáo dục, Chương trình giáo dục phổ thông mới được chia thành hai giai đoạn. Giai đoạn giáo dục cơ bản (5 năm tiểu học và 4 năm THCS) nhằm trang bị cho học sinh tri thức phổ thông nền tảng. Giai đoạn giáo dục định hướng nghề nghiệp (3 năm THPT) bảo đảm học sinh tiếp cận nghề nghiệp, chuẩn bị cho giai đoạn học sau phổ thông.

Riêng đối với môn Lịch sử, nội dung chương trình phân môn Lịch sử cấp trung học cơ sở trang bị cho học sinh những kiến thức phổ thông, cơ bản, cốt lõi của toàn bộ lịch sử thế giới, lịch sử Việt Nam từ nguyên thủy đến cổ đại, trung đại, cận đại và hiện đại.

Với cách thiết kế chương trình như trên, ở giai đoạn giáo dục cơ bản, tất cả học sinh đều được học lịch sử dân tộc Việt Nam đầy đủ, cơ bản và toàn diện.

Còn ở cấp THPT - giai đoạn định hướng nghề nghiệp, Lịch sử được bố trí là một môn trong tổ hợp xã hội. Các chuyên đề, chủ đề của môn Lịch sử là nội dung chuyên sâu. Học sinh không học thiên về khoa học xã hội vẫn có thể lựa chọn Lịch sử nếu thấy môn này cần thiết cho bản thân hoặc cần thiết để phục vụ nghề nghiệp mà các em lựa chọn.

Bàn về Chương trình phổ thông mới, trao đổi với phóng viên Báo Nhà báo & Công luận, Giáo sư Nguyễn Minh Thuyết - Tổng Chủ biên Chương trình phổ thông mới 2018 cho rằng, cấp học bắt buộc phổ cập chỉ hết lớp 9. Trong chương trình phổ cập từ lớp 1 đến lớp 9 học sinh được học đầy đủ các kiến thức cơ bản, cốt lõi. Còn ở bậc THPT là cấp học không phải ai cũng học. Ở bậc học này, người học đi vào các ngành nghề lựa chọn. Học sinh định hướng ngành nào thì học theo các môn phù hợp ngành đó. Hiện có 3 nhóm ngành để học sinh lựa chọn. Riêng môn Lịch sử, học sinh học theo chuyên các môn KHXH thì học 3 tiết/tuần, còn học không chuyên thì 2 tiết/tuần.

Không nên tô đậm môn Lịch sử hơn các môn học khác

Đưa quan điểm liên quan đến tranh cãi về môn Lịch sử, thầy Nguyễn Văn Hòa - Chủ tịch Hội đồng quản trị Hệ thống giáo dục Nguyễn Bỉnh Khiêm không tán thành với quan điểm bắt buộc học môn Lịch sử chỉ vì đây là môn học giáo dục lòng yêu nước.

Quan điểm dạy học môn Lịch sử để giáo dục lòng yêu nước là quá coi trọng môn Lịch sử mà không nghĩ đến các môn học khác” – thầy Hòa nhấn mạnh.

Theo vị này, giáo dục lòng yêu nước thì có nhiều môn học có chức năng này. Mỗi môn có cách giáo dục khác nhau. Trong thời kỳ chiến tranh trước đây, giáo dục lòng yêu nước, đi vào con tim khiến hàng triệu thanh niên xung phong vào chiến trường lại là môn âm nhạc. Thế hệ thanh niên trước đây khi được nghe những bài hát cách mạng làm rung động đến trái tim và sẵn sàng hy sinh vì Tổ quốc.

mon lich su thanh mon hoc bat buoc tiep tuc tranh cai nay lua hinh 2

Vị này cho rằng: “Việc nói không học môn Lịch sử ở bậc THPT mà lo giảm bớt lòng yêu nước, đất nước có nguy cơ là không đúng. Nhiều môn học đều có ý nghĩa trong giáo dục lòng yêu nước như Giáo dục Công dân, Địa lý, Văn học, Giáo dục Quốc phòng, Âm nhạc, Mỹ thuật…

Hiện nay, Giáo dục Quốc phòng là môn học bắt buộc, học sinh được học về lịch sử quốc phòng, học lịch sử đấu tranh bảo vệ đất nước, học cách để biết sau này làm chiến sĩ bảo vệ đất nước. Nếu lấy tiêu chí giáo dục lòng yêu nước thì nhiều môn học đều có tác dụng và có ý nghĩa ngang nhau cho nên không thể nói môn nào hơn môn nào”.

Một vấn đề đặt ra lúc này theo thầy Nguyễn Văn Hòa là việc lấy Lịch sử làm môn bắt buộc thì chủ trương giáo dục toàn diện sẽ thực hiện thế nào. “Môn nào tự nhiên trội lên đi đầu thì đương nhiên các môn khác bị coi thường. Môn nào cũng nói tôi quan trọng nhất trong giáo dục lòng yêu nước là không phải. Ở bậc THPT, theo Nghị quyết 29 của Đảng về đổi mới toàn diện giáo dục thì phải thiết kế làm sao để học sinh bắt đầu đi vào hướng nghiệp. Việc định hướng nghề nghiệp thì có môn phải ít, có môn phải nhiều tùy theo nghề nghiệp các em hướng tới” – thầy Hòa nêu quan điểm.

Thầy Hòa cũng khẳng định, khi môn Lịch sử là môn tự chọn không có nghĩa các em bỏ, không học. Riêng ở Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm có hơn 80% học sinh chọn lịch sử. Chỉ có một vài lớp ở ban khoa học tự nhiên không lựa chọn vì các em định hướng theo ngành nghề khoa học kỹ thuật.

Theo tôi, duy trì học môn Lịch sử tự chọn ở bậc THPT là hợp lý. Nghị quyết 29 của Đảng về Đổi mới toàn diện giáo dục là cách sâu sắc nhất, tuyệt vời nhất. Còn bây giờ nếu thay đổi môn Lịch sử thì nó sẽ làm xộc xệch, mất cân đối, hài hòa “bức tranh” tổng thể của chương trình phổ thông 2018. Việc nhấn mạnh, tô đậm môn học nào đó quá mức thì “bức tranh” tổng thể không còn hài hòa nữa”- Thầy Hòa nêu ý kiến.

Cũng theo thầy Hòa, môn Lịch sử muốn thu hút học sinh lựa chọn thì phải thay đổi cách dạy học, cách thi. Còn đừng vì lấy lý do giáo dục lòng yêu nước mà bắt học sinh học môn Lịch sử bởi trong chương trình còn nhiều môn học khác có chức năng này. Ngoài ra, tại các nhà trường phổ thông còn các chương trình trải nghiệm, hoạt động tập thể khác nữa cũng lồng ghép để giáo dục tư tưởng cho các em.

“Không lo môn Lịch sử thành môn học tự chọn thì lòng yêu nước sẽ bị mai một” - thầy Nguyễn Văn Hòa nhấn mạnh.

Trinh Phúc

Tin mới

Nâng cao chất lượng tổ chức Hội, rèn luyện bản lĩnh trong thực thi chức trách nhiệm vụ...

Nâng cao chất lượng tổ chức Hội, rèn luyện bản lĩnh trong thực thi chức trách nhiệm vụ...

(CLO) Chiều ngày 22/11, Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức Hội nghị phổ biến chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về Hội và nâng cao chất lượng tham mưu trong công tác văn phòng của Hội Nhà báo khu vực phía Bắc.  

Công tác hội
Trưng bày cổ vật Đông Sơn được phát hiện ở Vĩnh Phúc

Trưng bày cổ vật Đông Sơn được phát hiện ở Vĩnh Phúc

(CLO) Hàng trăm tài liệu, cổ vật có niên đại cách ngày nay hơn 2.000 năm, phản ánh sự hình thành và phát triển của nền văn hóa Đông Sơn trên đất Vĩnh Phúc.

Đời sống văn hóa
Công ty cổ phần chứng khoán Smart Invest bị phạt gần 1,4 tỷ đồng vì hàng loạt vi phạm

Công ty cổ phần chứng khoán Smart Invest bị phạt gần 1,4 tỷ đồng vì hàng loạt vi phạm

(CLO) Ngày 22/11, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đã có Quyết định xử phạt Công ty cổ phần chứng khoán SmartInvest gần 1,4 tỷ đồng vì hàng loạt vi phạm.

Kinh tế vĩ mô
GDP của Ukraine tăng 4%

GDP của Ukraine tăng 4%

(CLO) Bất chấp những thách thức từ cuộc chiến tranh xâm lược của Nga, kinh tế Ukraine đã tăng trưởng 4.2% trong 10 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm ngoái, theo thông báo của Bộ Kinh tế Ukraine vào ngày 18 tháng 11.

Thị trường - Doanh nghiệp
Nga và Triều Tiên mở rộng quan hệ kinh tế trong thỏa thuận mới

Nga và Triều Tiên mở rộng quan hệ kinh tế trong thỏa thuận mới

(CLO) Triều Tiên và Nga vừa ký kết một thỏa thuận mới nhằm thúc đẩy hợp tác kinh tế sau các cuộc hội đàm tại Bình Nhưỡng trong tuần này, theo Thông tấn xã Trung ương Triều Tiên (KCNA).

Thị trường - Doanh nghiệp
Lào Cai: Kiểm tra sức khỏe tâm thần và hỗ trợ tâm lý cho người dân sau mưa lũ lịch sử

Lào Cai: Kiểm tra sức khỏe tâm thần và hỗ trợ tâm lý cho người dân sau mưa lũ lịch sử

(CLO) Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Lào Cai vừa phối hợp với Bệnh viện Tâm thần Trung ương 1 thực hiện điều tra, phỏng vấn sâu người dân vùng lũ lịch sử gây chết và mất tích nhiều người ở xã Phúc Khánh.

Sức khỏe
Vì sao các hãng  ô tô 'đua nhau' cắt giảm hàng ngàn việc làm?

Vì sao các hãng ô tô 'đua nhau' cắt giảm hàng ngàn việc làm?

(CLO) Trong những tuần gần đây, các hãng sản xuất ô tô lớn trên thế giới đã liên tiếp công bố kế hoạch cắt giảm nhân sự và đóng cửa nhà máy khi họ chật vật tìm kiếm lợi nhuận từ các dòng xe điện (EV) và đối mặt với làn sóng cạnh tranh từ những sản phẩm giá rẻ hơn.

Xe
Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn xóa 4,6 tỷ USD nợ của Ukraine

Tổng thống Mỹ Joe Biden muốn xóa 4,6 tỷ USD nợ của Ukraine

(CLO) Chính quyền Tổng thống Joe Biden vừa thông báo với Quốc hội kế hoạch xóa 4,65 tỷ USD khoản nợ mà Ukraine đang gánh chịu, theo một bức thư do Bloomberg News thu thập được.

Kinh tế vĩ mô
Đi học cắt tóc lại hành nghề buôn ma túy

Đi học cắt tóc lại hành nghề buôn ma túy

(CLO) Hai anh em họ từ Nghệ An ra Hà Nội học nghề cắt tóc. Tuy nhiên, cả hai lại rủ nhau buôn ma túy và bị Công an bắt giữ.

Vụ án
Tử hình 2 đối tượng người Lào vận chuyển hơn 70kg ma túy qua biên giới với tiền công 28.000 USD

Tử hình 2 đối tượng người Lào vận chuyển hơn 70kg ma túy qua biên giới với tiền công 28.000 USD

(CLO) Ngày 22/11, Toà án nhân dân tỉnh Hà Tĩnh mở phiên toà sơ thẩm xét xử các bị cáo: Xeng và Sisavanh Yongyaerlor (cùng SN 1988, trú huyện Khăm Cợt, tỉnh Bolikhămxay, Lào) về tội “Vận chuyển trái phép chất ma túy”.

Vụ án
Chung kết Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng: Nhiều dự án, ý tưởng đột phá, bền bỉ, hướng tới cộng đồng

Chung kết Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng: Nhiều dự án, ý tưởng đột phá, bền bỉ, hướng tới cộng đồng

(CLO) Ngày 22/11, tại Nhà Thái Học thuộc Văn Miếu - Quốc Tử Giám (Hà Nội) đã diễn ra Vòng Chung kết Giải thưởng Hành động vì Cộng đồng - Human Act Prize 2024 với chủ đề “Cộng đồng kiến tạo”.

Nghề báo
VARS: Bộ quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp môi giới bất động sản sẽ giúp thị trường phát triển bền vững

VARS: Bộ quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp môi giới bất động sản sẽ giúp thị trường phát triển bền vững

(CLO) Ngày 22/11, Hội môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) đã công bố Bộ Quy tắc đạo đức, ứng xử nghề nghiệp mới nhằm nâng cao uy tín, chất lượng và trách nhiệm của môi giới.

Bất động sản
Công bố tình huống khẩn cấp các sạt lở trên các tuyến đê, sạt lở bờ sông Bùi tại huyện Chương Mỹ

Công bố tình huống khẩn cấp các sạt lở trên các tuyến đê, sạt lở bờ sông Bùi tại huyện Chương Mỹ

(CLO) Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền vừa ký ban hành Quyết định số 6068/QĐ-UBND ngày 22/11/2024 về việc công bố tình huống khẩn cấp các sạt lở trên các tuyến đê hữu Bùi, Bùi 2, Gò Khoăm, sạt lở bờ sông Bùi trên địa bàn huyện Chương Mỹ.

Đời sống
Lai Châu cam kết các doanh nghiệp du lịch đến với tỉnh sẽ 'phát tài'

Lai Châu cam kết các doanh nghiệp du lịch đến với tỉnh sẽ 'phát tài'

(CLO) Tỉnh Lai Châu cam kết tạo mọi thuận lợi để hỗ trợ các doanh nghiệp khai thác du lịch với mục tiêu "doanh nghiệp phát tài - Lai Châu phát triển''.

Du lịch
Liên hoan phim hoạt hình 'Dòng khát vọng' chính thức khai màn

Liên hoan phim hoạt hình 'Dòng khát vọng' chính thức khai màn

(CLO) Lần đầu tiên, Liên hoan phim hoạt hình “Dòng khát vọng” được tổ chức nhân kỷ niệm 65 năm ngành Hoạt hình Việt Nam ra đời (9/11/1959).

Đời sống văn hóa
Từ ngày 1/12, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá sẽ đi vào vận hành thử nghiệm

Từ ngày 1/12, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá sẽ đi vào vận hành thử nghiệm

(CLO) Ngày 22/11, Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Trọng Đông và lãnh đạo các sở, ngành thành phố đi kiểm tra tiến độ thi công và thực hiện Dự án hệ thống xử lý nước thải Yên Xá.

Tin tức
Bình Luận

Tin khác

Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam

Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt Nam long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm Ngày Nhà giáo Việt Nam

Ngày 20/11, tại Phân hiệu Hoành Bồ (thành phố Hạ Long, Quảng Ninh), Trường Cao đẳng Than - Khoáng sản Việt nam đã long trọng tổ chức Kỷ niệm 42 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam (20/11) và 64 năm Ngày truyền thống của Trường (20/11/1960 - 20/11/2023) nhằm ôn lại truyền thống tốt đẹp và tri ân các thầy cô giáo.

Giáo dục
Trường Tiểu học Xuân Du: Khẳng định thương hiệu vị thế trong công tác giáo dục

Trường Tiểu học Xuân Du: Khẳng định thương hiệu vị thế trong công tác giáo dục

(CLO) Gần 70 năm xây dựng và phát triển các thế hệ thầy, cô giáo nhà trường đã đem trí tuệ, tâm huyết, tài năng để cống hiến cho sự nghiệp “trồng người”. Đến nay, Trường Tiểu học Xuân Du (Như Thanh) ngày càng khẳng định được vị thế, uy tín, thương hiệu của nhà trường trong công tác giáo dục và đào tạo trên địa bàn huyện Như Thanh nói riêng, tỉnh Thanh Hóa nói chung.

Giáo dục
Trường Tiểu học Hợp Thành: Xứng danh ngôi trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2

Trường Tiểu học Hợp Thành: Xứng danh ngôi trường đạt chuẩn Quốc gia mức độ 2

(CLO) Những năm học vừa qua chất lượng giáo dục toàn diện của nhà trường luôn đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch đề ra. Vị thế của nhà trường từng bước được khẳng định, đáp ứng kịp thời yêu cầu đổi mới của sự nghiệp giáo dục trong thời kỳ đất nước hội nhập và nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của địa phương, góp phần xây dựng xã Hợp Thành đạt xã nông thôn mới nâng cao.

Giáo dục
Những tấm gương vượt khó, đổi mới dạy học vì giáo dục vùng cao

Những tấm gương vượt khó, đổi mới dạy học vì giáo dục vùng cao

(NB&CL) Những giáo viên người địa phương đang ngày càng trở thành lực lượng nòng cốt trong việc dạy học ở những nơi vùng cao, vùng xa. Lực lượng này ngày một  dồi dào và chính họ là những người truyền cảm hứng cho học trò của mình vượt khó, vươn lên để học tập tốt.

Giáo dục
“Luật Nhà giáo sẽ nâng cao vị thế của nhà giáo” 

“Luật Nhà giáo sẽ nâng cao vị thế của nhà giáo” 

(CLO) Nhân ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) Nguyễn Kim Sơn đã có những chia sẻ xung quanh quá trình xây dựng, những điểm đáng chú ý và mong mỏi đối với Luật Nhà giáo - một dự án Luật dự kiến khi ban hành sẽ khẳng định và giữ vững vị thế, nâng cao vị trí của nhà giáo.

Giáo dục
Trọng trách lớn của ngành giáo dục trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Trọng trách lớn của ngành giáo dục trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

(CLO) Chưa bao giờ, ngành giáo dục được quan tâm nhiều như bây giờ, nhưng cũng chưa bao giờ trách nhiệm đặt lên vai cho thầy cô lớn như bây giờ. Trách nhiệm đó chính là nâng cao chất lượng giáo dục, tạo nguồn nhân lực chất lượng cao làm điểm tựa để xây dựng đất nước bước vào kỷ nguyên mới, hướng tới kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng, 100 năm ngày thành lập nước.

Giáo dục
Tập đoàn Giáo dục Quốc tế Nam Việt vinh danh nhiều nhà giáo trẻ tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm 20/11

Tập đoàn Giáo dục Quốc tế Nam Việt vinh danh nhiều nhà giáo trẻ tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm 20/11

(CLO) Sáng nay (20/11), Tập đoàn Giáo dục Quốc tế Nam Việt đã tổ chức chương trình “Lễ kỷ niệm 42 năm Ngày Nhà giáo Việt Nam” với nhiều hoạt động tri ân và vinh danh đầy ý nghĩa.

Giáo dục
Bắc Ninh dẫn đầu các tỉnh, thành phố về số lượng huy chương đạt được tại các kỳ thi khu vực và quốc tế

Bắc Ninh dẫn đầu các tỉnh, thành phố về số lượng huy chương đạt được tại các kỳ thi khu vực và quốc tế

(CLO) Từ năm 2021 đến nay, có 17 lượt học sinh dự thi và đoạt huy chương, trong đó có 7 học sinh đoạt huy chương Quốc tế (gồm 3 huy chương Vàng, 1 Huy chương Bạc, 3 Huy chương Đồng) - dẫn đầu các tỉnh, thành phố cả nước về số lượng huy chương đạt được.

Giáo dục
Câu chuyện truyền cảm hứng của những giáo viên dạy học nơi “thâm sơn, cùng cốc!”

Câu chuyện truyền cảm hứng của những giáo viên dạy học nơi “thâm sơn, cùng cốc!”

(NB&CL) Dạy học là một nghề vất vả, dạy học miền núi lại vất vả hơn bội phần. Thế nhưng đã có những người thầy người cô từ bỏ phố thị, đồng bằng lên vùng cao dạy học và gắn bó với những điểm trường lẻ hàng chục năm trời. Câu chuyện dạy học của họ thực sự mang lại cho mỗi chúng ta những câu chuyện truyền cảm hứng, minh chứng cho quan điểm: “Sống là cho đâu chỉ nhận riêng mình!”.

Giáo dục
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: 'Chưa bao giờ lực lượng nhà giáo được Đảng, Nhà nước quan tâm như bây giờ'

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn: "Chưa bao giờ lực lượng nhà giáo được Đảng, Nhà nước quan tâm như bây giờ"

(CLO) Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho rằng: “Chúng ta cùng chúc nhau 20/11 thật vui, có thêm sự động viên, nghị lực, tình cảm, từ đó giúp chúng ta mạnh mẽ trong giải quyết công việc và vững chãi, tự tin trong cuộc sống”.

Giáo dục