Những góc nhìn mới về vũ trụ

Sự kiện ra mắt Kính viễn vọng Không gian James Webb trị giá 10 tỷ USD đã bắt đầu vào thứ Hai vừa rồi tại Nhà Trắng với bức ảnh chụp chính thức đầu tiên đầu tiên được công bố, về những thiên hà xa xôi nhất mà nhân loại từng được chứng kiến.

Các bức ảnh được công bố hôm thứ Ba sau đó cho thấy các phần chi tiết hơn của các khu vực vũ trụ từng được kính viễn vọng khác chụp được trước đây. Sức mạnh tuyệt đối của Webb, ở vị trí xa Trái đất và sử dụng quang phổ ánh sáng hồng ngoại đã cho thấy một thứ ánh sáng mới mà các nhà khoa học cho rằng gần như nghệ thuật.

“Đó là vẻ đẹp nhưng cũng là câu chuyện. Đó là câu chuyện về nơi chúng ta bắt đầu”, nhà khoa học cấp cao của NASA, John Mather, người đoạt giải Nobel, cho biết. Ông nói thêm rằng càng xem nhiều hình ảnh, ông càng tin rằng sự sống tồn tại ở những nơi khác trong hàng nghìn ngôi sao và hàng trăm thiên hà.

Với Webb, nhà khoa học hy vọng có thể nhìn thấy ánh sáng từ những ngôi sao và thiên hà đầu tiên được hình thành cách đây 13,7 tỷ năm, chỉ sau vụ nổ Big Bang khoảng 100 triệu năm. Kính viễn vọng cũng sẽ quét bầu khí quyển của các thế giới ngoài hành tinh để tìm các dấu hiệu của sự sống.

“Mỗi hình ảnh là một khám phá mới và mỗi hình ảnh sẽ mang đến cho nhân loại cái nhìn về vũ trụ mà chúng ta chưa từng thấy trước đây”, Bill Nelson, Quản trị viên NASA, cho biết hôm thứ Ba, đồng thời chỉ ra những hình ảnh cho thấy “sự hình thành của các ngôi sao hay các hố đen đang nuốt chửng vạn vật”.

Các nhà khoa học cho biết việc sử dụng quang phổ ánh sáng hồng ngoại giúp Webb nhìn xuyên được qua lớp bụi, do vậy có thể nhìn sâu vào vũ trụ xa xôi. Tổng giám đốc Cơ quan Vũ trụ Châu Âu Josef Aschbacher cho biết: “Chúng ta đã thực sự thay đổi sự hiểu biết về vũ trụ”.

Sứ mệnh mới chỉ bắt đầu

Các cơ quan vũ trụ châu Âu và Canada cùng với NASA đã cùng nhau xây dựng kính viễn vọng James Webb. Nó được phóng vào tháng 12/2021 sau nhiều năm trì hoãn và chi phí vượt mức. Webb được coi là người kế nhiệm Kính viễn vọng Không gian Hubble rất thành công nhưng đã già cỗi.

Một số hình ảnh tuyệt đẹp nhất của Hubble là ảnh chụp Tinh vân Carina, một trong những vườn ươm sao khổng lồ, cách chúng ta khoảng 7.600 năm ánh sáng. Nhà khoa học của dự án Webb, Klaus Pontoppidan đã quyết định tập trung một trong những ánh nhìn ban đầu của Webb vào vị trí đó. Kết quả là một cảnh quan ngoạn mục với đầy màu sắc của bong bóng và hang động nơi các ngôi sao được sinh ra.

Webb cũng đã chụp lại Tinh vân Vòng tròn phương Nam (Southern Ring). Hình ảnh mới cho thấy một ngôi sao sắp lụi tàn với một mép bọt khí thoát ra. Nó cách chúng ta khoảng 2.500 năm ánh sáng. Pontoppidan nói: “Đây là sự kết thúc cho ngôi sao này, nhưng là sự khởi đầu cho những ngôi sao khác. Khi nó chết đi, nó sẽ giải phóng ra các nguyên tố được sử dụng cho các ngôi sao mới”.

Trong khi đó, Bộ ngũ Stephan, một cụm 5 thiên hà, từng được nhìn thấy lần đầu tiên bởi các nhà thiên văn học cổ đại cách đây 225 năm trong chòm sao Pegasus, cũng đã được Webb làm cho sáng tỏ thêm. Nó bao gồm một hố đen mà các nhà khoa học cho biết vật chất đã “bị con quái vật vũ trụ này nuốt chửng”.

Kính viễn vọng không gian lớn nhất và mạnh nhất thế giới James Webb được phóng lên vào tháng 12 năm ngoái tại Guiana thuộc Pháp ở Nam Mỹ. Nó đã đạt đến điểm quan sát cách Trái đất 1 triệu dặm (1,6 triệu km) vào tháng 1/2022. Sau đó, Webb đã thực hiện một loạt các quy trình hiệu chỉnh phức tạp và đầy rủi ro, qua đó mới có thể đưa về Trái đất những góc nhìn mới về vũ trụ như hiện tại. Và hãy lưu ý, tất cả mới chỉ bắt đầu!

Hoàng Hải (theo NASA, CNN, AP)