Tăng số lượng công ty khởi nghiệp gấp 10 lần?

Việc Nhật Bản thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp của mình như một phần trong chương trình nghị sự Chủ nghĩa tư bản mới của Thủ tướng Fumio Kishida sẽ cần ít nhất một thập kỷ để có kết quả, theo Yo Shibata, một nhà đầu tư thiên thần Nhật Bản. Ông cũng là đồng sáng lập công ty khởi nghiệp phần mềm doanh nghiệp Tailor vào tháng 6 vừa qua đã bảo đảm nguồn vốn đầu tư từ công ty tăng tốc khởi nghiệp Y Combinator của Mỹ.

Một mục tiêu trong 5 năm đã được đặt ra là thúc đẩy số lượng các công ty khởi nghiệp của Nhật Bản lên gấp 10 lần và giúp các doanh nhân bảo đảm nguồn vốn từ các quỹ như Quỹ đầu tư hưu trí của Chính phủ và các công ty bảo hiểm.

Một thông báo cấp bộ trưởng đã được tạo ra để thúc đẩy các công ty khởi nghiệp, trong khi Japan Exchange Group cho biết họ sẽ tìm cách để nộp đơn đăng ký IPO ra công chúng.

Nhưng việc xây dựng một hệ sinh thái đầu tư mạo hiểm sôi động cần nhiều thời gian, Yo Shibata nhận định. Ngay cả với kế hoạch của Thủ tướng Kishida, Nhật Bản sẽ không thể lập tức thấy sự gia tăng đáng kể về số lượng công ty khởi nghiệp trong 10 đến 20 năm nữa, ông nói thêm rằng sự hỗ trợ đó cần được duy trì lâu dài.

Shibata, người đã góp phần tung ra ứng dụng taxi công nghệ của công ty Nihon Kotsu để chống lại Uber Technologies ở Nhật Bản cho biết: “Những người trẻ muốn trở thành doanh nhân khi họ thấy những người xung quanh họ xây dựng công ty mới. Bạn cần tiếp tục tạo ra những câu chuyện thành công trong hơn một hoặc hai thập kỷ, để những doanh nhân đó lần lượt hỗ trợ hoặc đầu tư vào một thế hệ khởi nghiệp mới. Đó là cách tạo ra một chu trình tuần hoàn”.

Nhật Bản có rất ít công ty “kỳ lân”, hay còn gọi là các công ty khởi nghiệp tư nhân có giá trị từ 1 tỷ USD trở lên. Thậm chí nhiều công ty trong số đó không thể phát triển trên toàn cầu do các rào cản về ngôn ngữ. Quỹ Tầm nhìn của SoftBank Group - nhà đầu tư công nghệ lớn nhất thế giới của Nhật Bản - từ lâu đã bỏ qua các công ty khởi nghiệp ở quê nhà với lý do tốc độ tăng trưởng của họ kém so với các đối tác Mỹ và Trung Quốc.

Vùng an toàn tồi tệ

“Thị trường Nhật Bản không lớn như Mỹ hay Trung Quốc - nơi chỉ cần giành được thị trường trong nước sẽ đưa công ty bạn lên tầm toàn cầu”, Shibata nói với Bloomberg.

Nhưng nó cũng không nhỏ như Hàn Quốc hay Đài Loan, nơi các công ty khởi nghiệp buộc phải nhắm mục tiêu đến các thị trường nước ngoài để tăng trưởng có ý nghĩa. “Nhật Bản đang ở trong vùng an toàn một cách tồi tệ, nơi công ty bạn có thể khá thành công ở Nhật Bản nhưng không đủ để nâng tầm lên cấp độ toàn cầu”.

Đây không phải là nỗ lực đầu tiên của Chính phủ Nhật Bản trong việc nuôi dưỡng văn hóa khởi nghiệp. Năm 2003, dưới thời Thủ tướng Junichiro Koizumi, Chính phủ đã thành lập “ Cổng ước mơ ” - một trung tâm ươm tạo hứa hẹn các sự kiện tư vấn, đào tạo và kết nối cho những người sẽ trở thành doanh nhân. Tuy nhiên, doanh nhân Shibata nói rằng cú hích đó không tạo được động lực.

Hệ sinh thái ở Thung lũng Silicon đã được tạo ra trong nhiều thập kỷ, đầu tiên là Chiến tranh Lạnh và sau đó là Cuộc đua Không gian đã đẩy hàng tỷ USD của Chính phủ vào các phòng nghiên cứu và trường đại học ở bắc California. Sự sụp đổ của Chiến tranh Lạnh đã thúc đẩy các tài năng hàng đầu từ lĩnh vực quốc phòng theo đuổi các dự án kinh doanh ở đó.

“Mặc dù cảnh báo về việc tự tạo lập các công ty khởi nghiệp sẽ không dẫn đến sự phục hồi kinh tế của Nhật Bản, việc bơm thêm vốn vào những công ty mới tham gia sẽ giúp tạo ra thách thức cho các công ty hiện tại và có sự đổi mới”, Yuji Honjo, giáo sư thương mại tại Đại học Chuo, cho biết.

“Tôi không chắc liệu chúng tôi có thể trở thành Thung lũng Silicon tiếp theo hay không nhưng chúng tôi đang trên quỹ đạo có nhiều công ty khởi nghiệp hơn. Chỉ là cần thêm nhiều thời gian”, doanh nhân Shibata nói.

Sơn Tùng (Theo Bloomberg)