Giải thưởng đã được công bố hôm thứ Hai (10/10) bởi hội đồng Nobel tại Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển ở Stockholm. Ủy ban cho biết công việc của các nhà đoạt giải năm nay đã chỉ ra "tại sao tránh sự sụp đổ của ngân hàng là điều quan trọng".

Theo hội đồng giám khảo, với nghiên cứu của họ vào đầu những năm 1980, những người đoạt giải đã đặt nền móng cho việc điều tiết thị trường tài chính và đối phó với các cuộc khủng hoảng tài chính.

Bernanke, 68 tuổi, hiện đang làm việc cho Viện Brookings ở Washington, đã nghiên cứu cuộc Đại suy thoái những năm 1930, cho thấy mức độ nguy hiểm như thế nào khi những người tiết kiệm hoảng sợ rút tiền gửi. Trong khi đó, Diamond, 68 tuổi, làm việc tại Đại học Chicago. Còn Dybvig, 67 tuổi, làm việc tại Đại học Washington.

Tore Ellingsen, chủ tịch Ủy ban Giải thưởng Khoa học Kinh tế cho biết: “Những hiểu biết của những người đoạt giải đã cải thiện khả năng của chúng ta trong việc tránh được cả những cuộc khủng hoảng nghiêm trọng và những khoản cứu trợ đắt đỏ”.

Nghiên cứu của họ có ý nghĩa to lớn trong thực tế, khi hệ thống tài chính Mỹ rơi vào tình trạng hoảng loạn vào mùa thu năm 2008. Bernanke, khi đó là người đứng đầu Fed, đã hợp tác với Bộ Tài chính Mỹ để hỗ trợ các ngân hàng lớn và giảm bớt tình trạng thiếu tín dụng, huyết mạch của nền kinh tế.

Ông cắt giảm lãi suất ngắn hạn xuống 0, chỉ đạo Fed mua các khoản đầu tư thế chấp, đồng thời thiết lập các chương trình cho vay chưa từng có. Nói chung, những bước đi đó đã xoa dịu các nhà đầu tư và củng cố các ngân hàng lớn.

Họ cũng đẩy lãi suất dài hạn xuống mức thấp lịch sử và dẫn đến những lời chỉ trích dữ dội, đặc biệt là từ một số ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2012, rằng Fed đã làm tổn hại đến giá trị của đồng USD và có nguy cơ gây ra lạm phát sau này.

Các hành động của Fed dưới thời ông Bernanke đã mở rộng thẩm quyền chưa từng có của ngân hàng trung ương. Họ đã không thể ngăn chặn cuộc suy thoái dài và đau đớn nhất kể từ những năm 1930. Nhưng động thái của Fed đã giải cứu hệ thống ngân hàng và tránh một đợt suy thoái tiếp theo.

Giải Nobel mang theo tiền mặt trị giá 10 triệu kronor Thụy Điển (gần 900.000 USD). Không giống như các giải thưởng khác, giải thưởng kinh tế không được thành lập theo di chúc của Alfred Nobel vào năm 1895 mà do ngân hàng trung ương Thụy Điển lập ra để tri ân ông. Giải Nobel Kinh tế lần đầu tiên được trao vào năm 1969.

Hoàng Anh (theo Nobelprice, AP, Reuters)