Chánh văn phòng VA, Christopher Syrek, đã gửi bản ghi nhớ này tới các quan chức cấp cao của bộ vào thứ Ba, nêu rõ mục tiêu đưa số lượng nhân viên trở về mức của năm 2019, khoảng dưới 400.000 người. Điều này đồng nghĩa với việc sẽ có khoảng 82.000 nhân sự bị cắt giảm.

Bản ghi nhớ cũng chỉ đạo các nhân viên bộ phối hợp với Bộ Hiệu quả Chính phủ (DOGE) để thực hiện việc cắt giảm này. Hai mục tiêu chính được đề ra là "loại bỏ lãng phí" và "tăng hiệu suất làm việc".

Quy mô cắt giảm nhân sự tại VA lớn hơn hẳn so với các cơ quan chính phủ khác và ảnh hưởng đến một trong những nhóm đối tượng được tôn trọng nhất tại Mỹ – các cựu chiến binh.

"Chúng tôi rất tiếc khi bất kỳ ai mất việc làm. Với tư cách là một lãnh đạo VA, tôi thấy điều này vô cùng khó khăn. Nhưng chính phủ liên bang không tồn tại để tạo việc làm, mà là để phục vụ người dân", Bộ trưởng Cựu chiến binh Doug Collins tuyên bố trong một video đăng trên mạng xã hội X vào thứ Tư.

VA hiện đang cung cấp nhiều phúc lợi và hỗ trợ y tế cho cựu chiến binh. Những người phản đối kế hoạch này cho rằng việc cắt giảm sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng dịch vụ.

Everett Kelley, Chủ tịch Liên đoàn Nhân viên Chính phủ Mỹ (AFGE), đại diện cho 311.000 nhân viên VA, cảnh báo: "Cựu chiến binh và gia đình họ sẽ chịu tổn thất không đáng có".

Tỷ phú Elon Musk và nhóm của ông được Tổng thống Donald Trump giao nhiệm vụ cắt giảm quy mô và chi phí bộ máy hành chính liên bang. Theo thống kê, đến nay đã có khoảng 25.000 nhân viên chính phủ bị sa thải và thêm 75.000 người đã chấp nhận rời đi theo diện tự nguyện, trong tổng số 2,3 triệu nhân sự liên bang.

Thượng nghị sĩ Patty Murray của Đảng Dân chủ chỉ trích mạnh mẽ kế hoạch này, gọi đó là "một cuộc tấn công toàn diện và không khoan nhượng nhằm vào các cựu chiến binh", khiến quyền lợi y tế của họ "bị đe dọa nghiêm trọng".

Thượng nghị sĩ Jerry Moran, Chủ tịch Ủy ban Cựu chiến binh Thượng viện thuộc Đảng Cộng hòa, cũng tỏ ra không hài lòng về cách thức triển khai cắt giảm và kêu gọi VA phối hợp với Quốc hội để "thực hiện những cải cách cần thiết".

"VA cần cải tổ, nhưng những nỗ lực tinh giản bộ máy và nâng cao hiệu quả hoạt động phải được thực hiện một cách có trách nhiệm hơn", ông Moran nêu trong một tuyên bố.

Phó Thư ký Báo chí Nhà Trắng Anna Kelly khẳng định chính quyền ông Trump sẽ bảo vệ quyền lợi của cựu chiến binh, nhưng sẽ không chấp nhận "sự quan liêu và cồng kềnh" trong bộ máy hành chính của VA.

Thượng nghị sĩ Lindsey Graham, một đồng minh của ông Trump, cũng bày tỏ sự ngạc nhiên trước quy mô cắt giảm. "Chắc chắn VA có thể tinh giản. Nhưng nếu bạn là một cựu chiến binh và đọc tin này trên báo, chắc chắn bạn sẽ cảm thấy hoang mang", ông nói.

Naveed Shah, Giám đốc chính trị của tổ chức Common Defense – một nhóm cựu chiến binh cấp cơ sở, chỉ trích kế hoạch sa thải hàng loạt.

Một số nhà quan sát cho rằng đây có thể là bước đầu trong lộ trình tư nhân hóa toàn bộ VA, chuyển dần các dịch vụ y tế cựu chiến binh sang các tổ chức tư nhân thay vì do chính phủ trực tiếp điều hành.

Các tổ chức cựu chiến binh đang lên kế hoạch vận động Quốc hội xem xét lại chính sách cắt giảm này, nhằm bảo vệ những người đã từng phục vụ đất nước.

Cao Phong (theo NYT, CNBC, The Guardian)