Tổng cộng 5.600 người bị bắt hoặc chịu lệnh bắt vì tham gia các cuộc biểu tình chống đảo chính kể từ khi quân đội nắm chính quyền vào tháng 2 sẽ được thả, chính phủ Myanmar thông báo trên kênh truyền hình nhà nước hôm thứ Hai (18/10).

Đến tối muộn hôm qua, những người đầu tiên trong số các tù nhân đã được trả tự do. Không rõ sẽ mất bao lâu để tất cả những người được lên lịch phóng thích sẽ được ra tù.

Hơn 7.300 tù nhân chính trị, bao gồm các nhân viên y tế, chính trị gia được bầu, nhà báo và người biểu tình đang bị giam giữ, theo Hiệp hội Hỗ trợ Tù nhân Chính trị (AAPP) tại Myanmar.

Trong trường hợp không thể tìm thấy đối tượng của quân đội, lực lượng an ninh đã bắt cóc người thân của họ, bao gồm cả trẻ em, báo cáo viên đặc biệt của Liên Hợp Quốc về Myanmar, Tom Andrews, cho biết vào tháng trước.

Nhiều người đã nhanh chóng tới nhà tù để xem xem liệu người thân hoặc bạn bè của họ có được thả sau thông báo hay không. Một phụ nữ đến từ Yangon, giấu tên, nằm trong số những người đến nhà tù để tìm kiếm thông tin về em gái cô, một nhà báo bị giam giữ vào tháng 8.

Gia đình đã không thể đến thăm em gái của cô kể từ khi cô này bị bắt. “Chúng tôi nhận được một lá thư nói rằng em tôi vẫn khỏe mạnh và ổn. Chúng tôi không nhận được bất kỳ tin tức nào khác", người phụ nữ này cho hay. 

“Chúng tôi hy vọng em ấy được trả tự do. Nhưng chúng tôi không thể mong đợi quá nhiều”, cô nói thêm.

Một phụ nữ khác có hai em trai bị bắt vào tháng 5 và tháng 7, cho biết cô cũng đang cố gắng tìm hiểu xem họ có được thả hay không. Cả hai đều ở độ tuổi 20, cô nói. “Không có lý do gì để cảm ơn quân đội. Nhiều người bạn và hai anh trai của tôi đã bị bắt, vì vậy không có lý do gì để cảm ơn họ", cô nói.

Theo AAPP Myanmar, ít nhất 1.178 người đã thiệt mạng trong các cuộc đàn áp chết người của quân đội, trong đó có 131 người bị giết trong trại giam. Đã có nhiều báo cáo về các vụ tra tấn trong nhà tù.

Phía ASEAN đã đồng ý một kế hoạch 5 điểm với quân đội nhằm giảm leo thang khủng hoảng vào tháng 4. Điều này bao gồm một thỏa thuận rằng ASEAN sẽ cử một đặc phái viên, Thứ trưởng Ngoại giao của Brunei, Erywan Yusof, đến nước này để làm trung gian. Tuy nhiên, ông đã hủy chuyến đi của mình trong tuần này sau khi quân đội thông báo rằng ông sẽ không được phép gặp bà Aung San Suu Kyi.

ASEAN đã quyết định loại trừ người đứng đầu quân đội, ông Min Aung Hlaing, khỏi hội nghị thượng đỉnh sắp tới do không có tiến triển trong việc giảm leo thang. Quyết định này là một lời chỉ trích hiếm hoi từ ASEAN, khi khối luôn duy trì chính sách không can thiệp và là một đòn giáng mạnh vào hy vọng của chính quyền quân đội Myanmar về việc được quốc tế thừa nhận.

Anh Minn Khant Kyaw Linn, một nhà hoạt động sinh viên 23 tuổi có bạn bè bị giết trong cuộc biểu tình cách mạng mùa xuân năm nay, cho biết cộng đồng quốc tế không nên tin vào những lời cam kết của quân đội. “Quân đội cũng tra tấn và bắt giữ những người vô tội. Chúng tôi yêu cầu cộng đồng quốc tế có hành động đối với họ", anh nói.

Trong số những người đang bị giam giữ có nhà báo người Mỹ Danny Fenster, người đã bị giam giữ kể từ khi bị bắt vào ngày 24/5.

AAPP cho biết trong một tuyên bố rằng việc phóng thích tù nhân được dự định là "một hình thức đánh lạc hướng chính phủ nước ngoài" và không phải ngẫu nhiên mà thông báo được đưa ra vài ngày sau khi có quyết định loại trừ ông Min Aung Hlaing khỏi cuộc họp của ASEAN.

“Chính quyền sẽ tiếp tục từ chối minh bạch về những cá nhân được thả và những người vẫn bị giam giữ. Các tù nhân được thả từ ngày 18/10 có thể bao gồm một số tù nhân chính trị nhưng mục đích không phải là để nới lỏng đàn áp", AAPP cho biết.

"Nếu chính quyền muốn nhượng bộ, Cố vấn Nhà nước Aung San Suu Kyi và Tổng thống U Win Myint và tất cả các tù nhân chính trị sẽ được trả tự do vô điều kiện, và các nhà lãnh đạo được bầu chọn một cách dân chủ", AAPP cho hay.