Theo Hội nghị Liên hợp quốc về Thương mại và Phát triển (Unctad) công bố hôm 24/1, các khoản đầu tư mới của doanh nghiệp nước ngoài vào Mỹ, vốn giữ vị trí số 1 trong nhiều thập kỷ, đã giảm 49% vào năm 2020, còn 134 tỷ USD.

Trong khi đó, Trung Quốc, từ lâu đã xếp thứ hai, chứng kiến dòng vốn FDI tăng 4%, vươn lên mức 163 tỷ USD. Như vậy, năm 2020, Trung Quốc đã vượt Mỹ để trở thành nơi hút vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài nhiều nhất thế giới.

Việc thu hút đầu tư khởi sắc cho thấy Trung Quốc đang tiến tới vị trí trung tâm của nền kinh tế toàn cầu vốn do Mỹ thống trị từ lâu. Sự dịch chuyển này càng tăng tốc trong thời kỳ đại dịch khi Trung Quốc củng cố vị thế là công xưởng của thế giới và mở rộng thị phần thương mại toàn cầu.

Đầu tư trực tiếp nước ngoài bao gồm những hoạt động như các công ty nước ngoài xây dựng nhà máy mới hoặc mở rộng hoạt động hiện có ở một quốc gia hoặc mua lại các công ty địa phương nơi đó.

Khả năng sớm kiểm soát virus của Bắc Kinh đã giúp nền kinh tế nước này phục hồi tương đối nhanh chóng và củng cố sức hấp dẫn của Trung Quốc. Sau khi FDI sụt giảm trong vài tháng đầu năm 2020, các quan chức nước này đã cố gắng trấn an nhà đầu tư nước ngoài và giải quyết mọi lo ngại mà họ có thể có. 

Một số công ty nước ngoài dừng kế hoạch mở rộng ở Trung Quốc và vài đơn vị bắt đầu rút các khoản đầu tư.

Nhưng khi sự phục hồi của Trung Quốc tăng dần và phần còn lại của thế giới ngày càng trở nên khó khăn, các công ty nước ngoài chuyển sang đổ nhiều tiền hơn vào Trung Quốc, coi nước này là cơ sở sản xuất và là thị trường tăng trưởng quan trọng.

Walmart cho biết sẽ đầu tư 3 tỷ nhân dân tệ, tương đương 460 triệu USD, vào Vũ Hán trong 5 năm tới. Starbucks đang đầu tư 150 triệu USD để xây dựng một nhà máy và khu R&D ở thành phố Côn Sơn, miền đông Trung Quốc.

Tesla thì đang mở rộng công suất tại Thượng Hải và xây thêm một cơ sở nghiên cứu, trong khi Walt Disney tiếp tục xây một khu chủ đề mới cho công viên Disneyland Thượng Hải, bất chấp lượng người đến công viên giảm 2 năm nay.

Các khoản đầu tư y tế và dược phẩm đặc biệt tích cực. Một số công ty dược phẩm toàn cầu đã thúc đẩy mở rộng ở Trung Quốc. AstraZeneca đang trong quá trình thành lập trụ sở tại ít nhất 5 thành phố của Trung Quốc.

Khả năng phục hồi của đầu tư nước ngoài vào Trung Quốc trái ngược với những dự đoán trước đó rằng các doanh nghiệp nước ngoài sẽ tìm cách giảm bớt sự phụ thuộc quá nhiều vào quốc gia này.

Trong khi Trung Quốc thu hút thêm nhiều dòng vốn mới vào năm ngoái, tổng vốn đầu tư nước ngoài lũy kế vào Mỹ vẫn lớn hơn nhiều, cho thấy nước này vốn là địa điểm hấp dẫn trong nhiều thập kỷ cho các doanh nghiệp muốn mở rộng ra nước ngoài.

Tại Trung Quốc, dòng vốn FDI vẫn tiếp tục tăng, bất chấp những biến động của đại dịch, với các công ty từ tập đoàn Honeywell International (Mỹ) hay nhà sản xuất quần áo thể thao của Đức Adidas AG vẫn đang mở rộng hoạt động.