Tại sao Trung Quốc tăng tốc độ phát hành đồng tiền số quốc gia

Đồng nhân dân tệ không được coi là một loại tiền tệ chính trên toàn cầu như đô la Mỹ. Cuộc khủng hoảng COVID-19 đã không làm giảm tham vọng của Trung Quốc trong việc trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên phân phối tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). Dự án tiền tệ kỹ thuật số/thanh toán điện tử của nước này dường như đang tăng tốc.

Tại khu vực Thâm Quyến, khoảng 100.000 công dân địa phương trong tháng này đã nhận được miễn phí tổng cộng 31 triệu nhân dân tệ kỹ thuật số thông qua xổ số và giờ đây người dân có thể sử dụng máy ATM để chuyển nhân dân tệ kỹ thuật số sang tiền mặt trên cơ sở thử nghiệm.

Trong khi đó, Ngân hàng Tiết kiệm Bưu điện Trung Quốc được cho là đã phát triển thẻ vật lý để lưu trữ nhân dân tệ kỹ thuật số, một thứ hữu ích cho những người cao tuổi không phải lúc nào cũng cảm thấy thoải mái với tiền điện tử. Chính phủ nước này gần đây đã sử dụng nền tảng thanh toán Alipay trong việc xây dựng hệ thống đồng nhân dân tệ kỹ thuật số ở khu vực Thượng Hải.

Tại sao họ lại đẩy nhanh tốc độ như thế?

Kevin Desouza, giáo sư kinh doanh, công nghệ và chiến lược tại Đại học Công nghệ Queensland, chia sẻ với Cointelegraph: “Trung Quốc đang đẩy nhanh tốc độ phát triển trung tâm thương mại. Nói một cách đơn giản, họ xem đây là một lợi thế cạnh tranh quan trọng trong nền kinh tế kỹ thuật số”. Trung Quốc quyết tâm đạt được lợi thế “người đi đầu” trong cuộc đua tiền điện tử của ngân hàng Trung ương (Central Bank Digital Currency - CBDC).

Eswar Prasad, giáo sư kinh tế tại Đại học Cornell và là thành viên cấp cao tại Viện Brookings, nói với Cointelegraph: “Trung Quốc đã đạt được tiến bộ đáng kể trong việc thiết lập và hoàn thiện các khuôn khổ thiết kế và khái niệm cho CBDC của mình và đã mang lại sự chuyển dịch từ vật lý sang kỹ thuật số phiên bản tiền bán lẻ của ngân hàng trung ương gần với thực tế hơn nhiều".

Theo một quan chức của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, khi được tung ra đầy đủ, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ được sử dụng làm tiền tệ M0 - tức là tiền mặt trong lưu thông như tiền xu và tiền giấy. Quá trình chuẩn bị đã được mở rộng, với các cuộc thử nghiệm thí điểm năm 2020 ở bốn khu vực là Thâm Quyến, Tô Châu, Tây An và Thành Đô. 

Một vấn đề chính trong báo cáo nói rằng “cả hai điện thoại di động đều ngoại tuyến”, người dùng vẫn có thể sử dụng. Đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc sẽ không yêu cầu kết nối internet, một thứ được coi là quan trọng ở một vùng đất mà nhiều vùng sâu vùng xa vẫn chưa có hoặc ít truy cập internet.

Những thách thức như khả năng tương tác và quyền riêng tư vẫn còn

Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn chưa giải quyết được tất cả các vấn đề liên quan đến CBDC. “Vẫn còn những vấn đề quan trọng cần được giải quyết về khả năng mở rộng, khả năng tương tác và quyền riêng tư trong giao dịch cho người dùng" như Prasad nói với Cointelegraph.

Yu Xiong, phó hiệu trưởng quốc tế tại Đại học Surrey và chủ nhiệm bộ phận phân tích kinh doanh tại Trường Kinh doanh Surrey, nói với Cointelegraph: "Sẽ vẫn còn một số vấn đề kỹ thuật trước khi triển khai đầy đủ, tuy nhiên, các vấn đề chính đã được giải quyết trong giai đoạn thử nghiệm". 

Người tiêu dùng Trung Quốc rất linh hoạt khi áp dụng các phương thức thanh toán mới và ví nhân dân tệ kỹ thuật số dự kiến ​​sẽ tương tự như ví đã được sử dụng rộng rãi ở Trung Quốc trên các nền tảng thanh toán phi ngân hàng như Alipay hoặc WeChat Pay, Xiong giải thích.

Người dùng sẽ tải ví nhân dân tệ kỹ thuật số xuống điện thoại thông minh của họ, nơi có thể lưu trữ tiền kỹ thuật số. “Tất cả các nền tảng truyền thông và thương mại trực tuyến lớn sẽ theo sau, vì vậy cơ sở hạ tầng sẽ không phải là vấn đề", ông nói thêm.

Điều quan trọng, người dùng sẽ không phải mở tài khoản ngân hàng để bắt đầu - chỉ cần cung cấp một hình thức nhận dạng duy nhất, như bằng lái xe hoặc số điện thoại di động. Xiong gợi ý rằng đồng nhân dân tệ kỹ thuật số sẽ là một sự kiện có tầm quan trọng xã hội nhất định đối với Trung Quốc, bởi vì nó có thể đưa nhiều người nghèo vào hệ thống tài chính và xóa đói giảm nghèo.

Desouza nói với Cointelegraph: “Lý do Trung Quốc đầu tư vào lĩnh vực này là để tăng uy tín và tính phổ biến của đồng tiền của họ. Ngày nay, đồng nhân dân tệ không được coi là một loại tiền tệ chính. Tuy nhiên, trong tương lai, họ thấy CBDC chiếm vị trí dẫn đầu trong thị trường tiền tệ kỹ thuật số”.

Desouza gợi ý rằng một CBDC sẽ cung cấp cho ngân hàng trung ương khả năng nâng cao trong việc khảo sát và kiểm soát dòng tiền giữa các công dân. Thật vậy, đồng nhân dân tệ kỹ thuật số dường như là một con dao hai lưỡi. Xiong lưu ý, việc cho phép chính phủ theo dõi dòng tiền có thể hữu ích trong việc kiềm chế tham nhũng và cũng sẽ “giúp chính phủ giám sát hệ thống tài chính và giảm nguy cơ xảy ra khủng hoảng tài chính”.

Chẳng hạn, một đồng nhân dân tệ kỹ thuật số có thể làm giảm một số rủi ro đầu tư nhất định khi chính phủ tiếp tục xây dựng các khu dân cư khổng lồ ở những thành phố được gọi là “ma” - tức là các khu phát triển thiếu người ở.

Nhưng có lẽ những lợi thế này phải trả giá bằng việc hy sinh quyền riêng tư và thậm chí là một số quyền tự do cơ bản. Các nhà phê bình chính trị hoặc những người bất đồng chính kiến ​​có thể dễ dàng bị từ chối tiếp cận hệ thống tài chính nếu tất cả các dòng tiền có thể được theo dõi - như họ có thể làm với CBDC.

Trong các cuộc biểu tình gần đây ở Hong Kong, người biểu tình đã xếp hàng dài để mua vé tàu điện ngầm bằng tiền mặt - vì sợ rằng, chính quyền có thể theo dõi họ đến địa điểm biểu tình và thực hiện hành động ngăn chặn, Marta Belcher, một luật sư nói với tạp chí Fortune: "Một xã hội không tiền mặt là một xã hội giám sát". 

Sidharth Sogani, Giám đốc điều hành của công ty nghiên cứu tiền điện tử và blockchain Crebaco, thậm chí còn nhìn thấy khía cạnh Bitcoin (BTC) trong động lực hướng tới đồng nhân dân tệ kỹ thuật số của Trung Quốc. Ông tin rằng Trung Quốc đã không sử dụng tiền điện tử phi tập trung, tuy nhiên, các ngành công nghiệp phần mềm, phần cứng và khai thác đã được phép phát triển.

Tại thời điểm này, Ngân hàng Trung ương Trung Quốc PBoC đã tích lũy được dữ liệu về cách người tiêu dùng thực sự sử dụng tiền kỹ thuật số. Ngân hàng trung ương đã cung cấp cho nhân viên tại một bệnh viện ở Thượng Hải các thẻ nhựa nói trên để giữ nhân dân tệ kỹ thuật số để gọi các bữa ăn trong nhà hàng của nhân viên.

Vào đầu tháng 1, Alipay đang thử nghiệm đồng nhân dân tệ kỹ thuật số tại một trung tâm mua sắm ở Thượng Hải, đặt các biển hiệu trong các cửa hàng đồ uống, nơi người tiêu dùng có thể sử dụng chức năng quét mã Alipay thông thường.

Liệu các quốc gia khác hiện có rút ra kinh nghiệm của Trung Quốc khi họ xây dựng CBDC của mình không?

Trung Quốc có thể nhanh chóng thích ứng với phương thức thanh toán mới vì các ngân hàng và nền tảng thương mại điện tử của họ có thể dễ dàng đồng bộ hóa. Như Xiong đã vạch ra cho Cointelegraph: “Nhưng hầu hết các nước phương Tây không thể thực thi một cách suôn sẻ chính sách / công nghệ mới. Vì vậy, mô hình này sẽ được thực hiện đầu tiên ở Trung Quốc, và các quốc gia khác sẽ phải dần dần phát triển người dùng và cơ sở hạ tầng, điều này sẽ mất nhiều thời gian”.

Hoa Kỳ liệu có triển khai như Trung Quốc?

Liệu nó có thực sự quan trọng nếu Trung Quốc trở thành thị trường đầu tiên trong số các nền kinh tế lớn bằng tiền kỹ thuật số? Bahamas, một quốc gia nhỏ ở Tây Ấn, đã ra mắt khu CBDC đầu tiên dành cho tất cả người dân vào tháng 10 - vì vậy nhìn chung Trung Quốc sẽ không phải là quốc gia đầu tiên.

Ông Sogani cho biết: “Sẽ có lợi thế là người đi đầu. Nếu một đô la kỹ thuật số của Hoa Kỳ xuất hiện sau hai năm, họ có thể mất thị trường".

Tuy nhiên, nhiều người lại không có quan điểm như vậy như vậy. Prasad nói rằng: “Sẽ khó có thể làm giảm vị thế của đồng đô la với tư cách là đồng tiền dự trữ toàn cầu thống trị. Sức mạnh của đồng đô la không chỉ nằm ở độ sâu và tính thanh khoản của thị trường tài chính Hoa Kỳ mà còn là khuôn khổ thể chế làm cơ sở cho trạng thái của đồng tiền như một nơi trú ẩn an toàn”.

Neha Narula, giám đốc Sáng kiến ​​tiền tệ kỹ thuật số tại MIT Media Lab, đã lưu ý vào tháng 11: “Họ sẽ có thể xem tất cả các khoản thanh toán mà mọi người đang thực hiện và thu thập thông tin về tất cả các khoản thanh toán đó. Điều đó có thể có ý nghĩa ở Trung Quốc. Nhưng tôi không nghĩ điều đó có ý nghĩa ở Hoa Kỳ ... Và chúng tôi phải nghĩ về cách kiến ​​trúc hệ thống để không xảy ra trường hợp đó".

Tóm lại, ngay cả khi Trung Quốc đã là một xã hội chủ yếu không dùng tiền mặt, đặc biệt là ở các thành phố, họ vẫn tiếp tục triển khai một cách có phương pháp tiền tệ kỹ thuật số của ngân hàng trung ương trên quy mô chưa từng thấy trước đây, cả vì lý do nội bộ - như công bằng xã hội rộng hơn và khả năng kiểm soát tài chính và chính trị nhiều hơn - mà còn bởi vì họ nhận ra, có thể cho rằng vị trí lãnh đạo toàn cầu đòi hỏi phải có một loại tiền tệ đẳng cấp thế giới và dự án số hoá nhân dân cung cấp cách nhanh nhất để đạt được điều đó.