Một nửa 25 triệu dân của đất nước đã phải tuân theo các lệnh nghiêm ngặt ở nhà trên khắp các thủ phủ của tiểu bang Sydney, Melbourne và Adelaide sau khi các trường hợp bị lây nhiễm gia tăng trên cộng đồng.

Trong khi các hạn chế đang được nới lỏng ở Melbourne và Adelaide vào thứ 4, sau khi tình trạng nhiễm bệnh giảm ở các bang Victoria và Nam Úc, các nhà chức trách ở New South Wales đã chính thức gia hạn thêm lệnh giới nghiêm ở Sydney trong vòng ít nhất bốn tuần nữa so với thời hạn cuối cùng là vào ngày thứ 6 này.

Với dự đoán của tất cả các nhà kinh tế, nền kinh tế Úc với trị giá 1,5 nghìn tỷ AUD chắc chắn sẽ thu hẹp trong quý này – đây mức giảm hàng quý đầu tiên trong năm - trong bối cảnh ngày càng có nhiều suy đoán rằng việc đóng cửa ở Sydney có thể kéo dài hơn nữa.

Nhà kinh tế trưởng Shane Oliver của AMP Capital cho biết sẽ có khả năng xảy ra suy thoái kinh tế kép “nếu các đợt đóng cửa hiện nay lan rộng khắp nước Úc và kéo dài đến quý 4 và tháng 12.”

Ông nói thêm: “Nhìn chung, chúng tôi đánh giá rủi ro xảy ra một cuộc suy thoái kinh tế mới tại Úc là khoảng 25%.”

Mặc dù đã có khoảng 4 tuần ngừng hoạt động, Sydney - đầu tàu kinh tế của đất nước - đã báo cáo có 177 trường hợp nhiễm COVID-19 mới vào thứ 4, con số nhiễm bệnh hàng ngày cao nhất kể từ khi đợt bùng phát của biến thể Delta bắt đầu vào giữa tháng 6 vừa qua.

Con số này vẫn thấp hơn nhiều so với các quốc gia và thành phố khác đang chứng kiến hàng nghìn ca nhiễm trùng mỗi ngày. Tuy nhiên, các nhà kinh tế học tại Goldman Sachs đã chỉ ra rằng tỷ lệ tiêm chủng tương đối thấp của Úc là 12% dân số, khả năng lây truyền cao của biến thể Delta và khả năng chịu chống chọi kém của chính phủ trong việc xử lý các trường hợp nhiễm bệnh chính là lý do khiến cho việc đóng cửa ở Sydney bị kéo dài lâu hơn.

Điều đó có nghĩa là kích thích kinh tế sẽ cần phải mở. Thật vậy, các nhà kinh tế thường kỳ vọng ngân hàng trung ương sẽ đảo ngược quyết định giảm các biện pháp hỗ trợ tiền tệ tại cuộc họp vào thứ 3 tuần tới. Ngân hàng Dự trữ Úc có thể cũng sẽ hạ triển vọng ngắn hạn về tăng trưởng kinh tế và việc làm.

Các nhà dịch tễ học ước tính với tốc độ tiêm phòng hiện nay, tỷ lệ tiêm chủng của Úc sẽ đạt 80% vào cuối năm nay, được coi là mức cần thiết để đạt được miễn dịch trên toàn quốc. Trong khi đó, Mỹ đã có khoảng 50% dân số được tiêm chủng trong khi tỷ lệ này là 70% ở Vương quốc Anh.

Sự chậm trễ trong việc đạt được ngưỡng miễn dịch cộng đồng, do do dự đối với vắc-xin AstraZeneca và thiếu vắc-xin Pfizer / BioNtech, có thể khiến các doanh nghiệp Úc rơi vào tình thế khó khăn.

Cho đến nay, các công ty đã xóa bỏ các quyết định sa thải nhân viên trên diện rộng mặc dù sự hỗ trợ gần đây của chính phủ hạn chế hơn nhiều so với trợ cấp lương và trợ cấp thất nghiệp cao hơn được áp dụng vào thời điểm cao điểm của đại dịch năm ngoái.

Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi, đặc biệt là ở những bang lớn nhất của đất nước.

Nhà kinh tế cấp cao Marcel Theiliant của Capital Economics cảnh báo trong một lưu ý trước Chính phủ Úc khi gia hạn thêm thời gian đóng cửa rằng: “Bang New South Wales có thể sẽ bị đóng cửa trong ít nhất hai tháng và nhiều doanh nghiệp sẽ phải đóng cửa hoàn toàn. Trong hoàn cảnh đó, trợ cấp lương khó có thể ngăn chặn tình trạng mất việc làm trên quy mô lớn.”

Hãng vận tải quốc gia Qantas đã cảnh báo rằng họ sẽ cắt giảm nhân viên mà không phải trả lương nếu tình trạng đóng cửa của nhà nước kéo dài. Các doanh nghiệp lớn như nhà bán lẻ JB Hi-Fi và tập đoàn bất động sản GPT đã cho thấy doanh số bán hàng chậm lại.

Nếu các hạn chế ở New South Wales tiếp tục ở mức hiện tại, Theiliant ước tính tỷ lệ thất nghiệp của Úc có thể tăng vọt từ mức thấp nhất thập kỷ là 4,9% đạt được vào tháng 6 lên mức cao nhất là 5,6%.

Điều này hẳn sẽ đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với triển vọng bầu cử của liên minh trung hữu do Thủ tướng Scott Morrison đứng đầu. Thủ tướng đã thừa nhận sự suy giảm đáng kinh tế kể trong quý 3 này nhưng cố gắng đưa ra một giai điệu lạc quan cho tương lai.

Ông nói với các phóng viên ở Canberra vào tuần trước rằng: “Trong quý tiếp theo, nếu chúng ta tiếp tục đi trên con đường đang đi, trong việc tăng cường khả năng phục hồi của mình, thì chúng ta có thể mong đợi rằng suy thoái kinh tế sẽ giảm vào cuối năm.”

Tuy nhiên, các nhà kinh tế không chắc chắn như vậy. Nhiều người hiện đang tin rằng tác động của các biện pháp đóng cửa này đối với nền kinh tế đất nước có thể sẽ kéo dài hơn.

Huy Hoàng