Theo dõi báo trên:
Nhưng liệu đó có phải là nhiệm vụ bất khả thi trong thời đại ngày nay, khi mà phần lớn các tòa báo còn đang phải vật lộn với sự tồn tại, đang bị bóp nghẹt bởi chính những nền tảng công nghệ đang phát tán thông tin sai lệch?
Phát biểu trước Ngày Tự do Báo chí Thế giới hồi đầu tháng 5/2023, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres đã đưa ra lời kêu gọi và bày tỏ sự lo lắng cho các nhà báo và truyền thông trên toàn thế giới. “Sự thật bị đe dọa bởi thông tin sai lệch và ngôn từ kích động thù địch, tìm cách làm mờ ranh giới giữa thực tế và hư cấu, giữa khoa học và âm mưu” - ông tuyên bố.
Trong khi đó, Tập đoàn truyền thông AG Sulzberger - đơn vị sở hữu New York Times, cũng từng có một tuyên bố vào giữa năm 2023 rằng: “Internet đã giải phóng một loạt thông tin sai lệch... và vấn nạn “câu view” hiện đang lấn át hệ sinh thái thông tin của chúng ta… đẩy nhanh sự suy giảm niềm tin của xã hội”.
Tin giả, tin sai lệch và độc hại đang được tiếp sức bởi Trí tuệ nhân tạo. Ảnh minh họa: GI
Những phát biểu trên đã làm nổi bật vấn nạn thông tin sai lệch, tin giả… vốn đang là thách thức của báo chí, thậm chí có phần lấn át báo chí chính thống. Điều này cũng không có gì khó hiểu khi mà đa số mọi người, gồm cả những độc giả trung thành của báo chí năm xưa, cũng đang ngày càng xa lánh báo chí truyền thống, để bước vào một thế giới của mạng xã hội: dù thật hấp dẫn, nhưng đầy cám dỗ và tràn ngập thông tin sai lệch.
Chỉ cần phân tích đến đây chúng ta cũng có thể hiểu rằng, báo chí đang phải đối mặt với một cuộc chiến không cân sức với mạng xã hội, nơi hàng triệu “nhà tự truyền thông” có thể viết lên những thông tin tùy ý và hàng tỷ người dùng đang chờ tiêu thụ những nguồn tin đó. Còn những nguồn tin báo chí truyền thống thì đang vật lộn để giữ chân số ít những độc giả còn lại của mình.
Đặc biệt, năm 2023 vừa qua còn là năm mà hiện tượng tin giả, tin sai lệch bùng nổ một cách dữ dội nhờ sự trợ giúp của trí tuệ nhân tạo (AI) và nhờ sự ăn theo hàng loạt sự kiện “nóng” xảy ra trên thế giới.
Ngay sau khi ChatGPT được phát hành và hàng loạt công cụ AI mới được triển khai vào cuối năm 2022 và đầu 2023, thì một loạt thông tin sai lệch đã xuất hiện trên các nền tảng công nghệ và mạng xã hội. Trong số đó, đặc biệt là vấn nạn ảnh giả deepfake, khi nhiều nhân vật nổi tiếng trên thế giới bị kẻ xấu bôi nhọ hay xuyên tạc. Ví dụ, đó là ảnh giả của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump bị cảnh sát lôi đi ngay giữa đường phố, ảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin bị bắt giữ hay những hình ảnh giả khác về Giáo hoàng Francis.
Gần như cứ khi có sự kiện lớn trong năm 2023, thì trên các nền tảng truyền thông xã hội lập tức tràn ngập thông tin rác, tin sai lệch, tin giả, độc hại và cả tin kích động bạo lực. Ví như ở sự kiện tàu ngầm Titan bị nổ khi đang trong hành trình khám phá xác tàu đắm lịch sử Titanic, hàng loạt thuyết âm mưu đã xuất hiện về vụ việc này trên TikTok, Facebook, Telegram và đặc biệt YouTube; được đưa ra bởi những “chuyên gia mạng” hay những “nhà báo tại gia” không hề có nguồn tin hay có chút chuyên môn nào về lĩnh vực này.
Ngay cả tại diễn đàn kinh tế Davos 2023, những thuyết âm mưu và thông tin sai lệch cũng tràn ngập trên mạng, khi nói rằng diễn đàn này chỉ thuộc về một nhóm giới tinh hoa thao túng các sự kiện toàn cầu vì lợi ích của họ. “Đây không phải là một thuyết âm mưu của thế giới ngầm nữa… Chúng tôi đang thấy nó xuất hiện trên các nền tảng truyền thông xã hội được chia sẻ bởi ngay cả những người bình thường” - Alex Friedfeld, một nhà nghiên cứu của Liên đoàn Chống phỉ báng, cho biết.
Tiếp đến, ở thảm họa cháy rừng Hawaii, hàng loạt thông tin sai lệch đến mức ấu trĩ và ngớ ngẩn cũng đã xuất hiện khi một số tài khoản nổi tiếng trên các MXH nói rằng sự việc này là do các tia laser khổng lồ gây ra. Vậy mà các bài đăng như vậy vẫn thu hút được lượng lớn người xem và bình luận. Đặc biệt, cuộc xung đột Israel - Hamas, lượng thông tin sai lệch xuất hiện một cách tràn lan, với những hình ảnh giả do AI tạo ra, những bài viết kích động bạo lực hoặc tâm lý thù hận sắc tộc từ các bên.
Tất nhiên còn vô số những thông tin sai lệch, tin giả khác mà người dùng có thể nhìn thấy hằng ngày khi truy cập vào các nền tảng mạng xã hội. Đơn giản, càng những tin gây sốc, nhảm nhí và thậm chí cực đoan, thì càng thu hút được người xem, qua đó sẽ mang lại lợi ích cho những kẻ đứng đằng sau đó.
Vậy báo chí có thái độ gì trước vấn nạn thông tin sai lệch, tin giả và độc hại nói trên? Với nhiệm vụ cốt lõi là đưa sự thật đến công chúng, hiển nhiên báo chí cần phải chống lại vấn nạn này. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tại, đó dường như là một cuộc chiến không cân sức? Như đã nói, mọi người đang đổ xô đến các nền tảng công nghệ và mạng xã hội, ngày càng lánh xa tin tức truyền thống. Đáng ngại hơn, thông tin sai lệch còn vừa như “hổ mọc thêm cánh” sau sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo.
Gordon Crovitz, chuyên gia CEO của NewsGuard - một công ty theo dõi thông tin sai lệch trực tuyến, cho biết trong một bình luận về ChatGPT, mô hình tiên phong trong kỷ nguyên AI: “Đây sẽ trở thành công cụ phát tán thông tin sai lệch mạnh mẽ nhất từng có trên Internet... Việc tạo ra thông tin sai lệch có thể được thực hiện ở quy mô lớn và thường xuyên hơn nhiều nhờ sử dụng AI”.
Tin giả, tin sai lệch đang là một vấn nạn lớn trên toàn cầu. Ảnh minh họa: GI
Ngoài ra, trí tuệ nhân tạo cũng đang được sử dụng để tạo ra các phần mềm độc hại, soạn thảo email lừa đảo có tính thuyết phục và phát tán thông tin sai lệch trực tuyến. Giám đốc Trung tâm An ninh mạng Canada, Sami Khoury, từng nói vào hồi tháng 7 năm nay rằng cơ quan của ông đã chứng kiến việc AI được sử dụng “để viết email lừa đảo, tạo mã độc và lan truyền tin giả, tin sai lệch”.
Cuộc chiến của báo chí với thông tin sai lệch, tin giả, tin độc hại… càng khó khăn hơn, khi mà chính các mạng xã hội, nơi đang phát tán thông tin sai lệch, còn đang bóp nghẹt sự tồn tại của báo chí, lấy đi công việc và cả nguồn thu nhập của các nhà báo. Vậy báo chí làm sao có sức lực để thực hiện nhiệm vụ “làm trong sạch” những nền tảng này?
Nhưng nếu không bước vào cuộc chiến không cân sức đó và chấp nhận đầu hàng trước sự đàn áp của nạn tin tức sai lệch, độc hại..., báo chí xem như cũng đã đánh mất giá trị cốt lõi của mình. Đó là đưa thông tin chính xác, đưa sự thật đến công chúng... Báo chí sẽ phải hy sinh trong cuộc chiến này chăng?
Không, báo chí vẫn còn nhiều hy vọng ở phía trước. Báo chí nói chung trên thế giới sẽ phải đấu tranh mạnh mẽ hơn nhằm buộc các gã khổng lồ công nghệ phải chịu trách nhiệm cho những thông tin sai lệch trên nền tảng của họ, phải ngừng đánh cắp công sức và chất xám của báo chí.
Cuối cùng và quan trọng nhất, báo chí phải tự thay đổi để phù hợp với xu thế thời đại và giành lại những độc giả đã mất của mình. Liệu báo chí có thể tái hiện lại cuộc chiến giữa “chàng David và gã khổng lồ Goliath”? Hãy chờ xem!
Hoàng Anh
Thích
(CLO) Ngày 2/4, tại xã Ngư Thủy (huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình), Báo Quân đội nhân dân phối hợp với Quân khu 4, các đơn vị đồng hành và chính quyền địa phương tổ chức chương trình tri ân 72 cựu dân quân Đại đội nữ pháo binh Ngư Thủy. Đây là một trong những hoạt động ý nghĩa hướng tới kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025).
(CLO) Những ngày qua, người dân tại Quảng Bình liên tục phát hiện nhiều xác cá voi trôi dạt vào bờ biển Bảo Ninh và Nhật Lệ, thuộc thành phố Đồng Hới. Sự việc này gây xôn xao trong dư luận khi cá voi là loài cá linh thiêng đối với tín ngưỡng của ngư dân ven biển.
(CLO) Phó Thủ tướng Thường trực Nguyễn Hòa Bình yêu cầu Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng chức năng tập trung khắc phục hậu quả, khẩn trương điều tra nguyên nhân vụ cháy tại xóm Củi, Quận 8 và xử lý nghiêm vi phạm (nếu có) theo quy định của pháp luật.
(CLO) Giải Leo núi “Bước chân trên mây” lần thứ II chinh phục Tà Xùa 2025 quy tụ 100 nhà báo, hứa hẹn hành trình thử thách và trải nghiệm thiên nhiên hùng vĩ.
(CLO) Thành phố Hà Nội chỉ đạo tăng cường kiểm soát an toàn thực phẩm trường học, kiểm tra đột xuất, xử lý vi phạm nhằm đảm bảo sức khỏe học sinh.
(CLO) Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu TP Hà Nội đưa kết quả giải ngân thành tiêu chí đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ để kiểm điểm, khen thưởng, xử lý kỷ luật nghiêm minh, kịp thời.
(CLO) Các giải pháp ứng dụng trí tuệ nhân tạo - AI đang từng bước đổi mới cách thức vận hành của các khu công nghiệp và nhà máy thông minh, đồng thời đảm bảo tăng trưởng kinh tế đi đôi với trách nhiệm môi trường. Do đó, AI được đánh giá là yếu tố thiết yếu trong tương lai của thị trường bất động sản (BĐS) công nghiệp.
(CLO) Lượng xe Toyota bán ra thị trường tháng 3/2025 tăng trưởng đến 75,2% so với tháng liền trước, đồng thời cao hơn cùng kỳ năm ngoái 39%.
(CLO) Honda Việt Nam áp dụng đợt giảm giá và khuyến mại cho 3 mẫu ô tô trong tháng 4/2025 nhằm thu hút người tiêu dùng trở lại mua sắm.
(CLO) Từng được kỳ vọng là “Disneyland của Trung Đông” với vốn đầu tư 64 tỷ USD, Dubailand sau 22 năm vẫn dang dở, phản chiếu tham vọng và thách thức của Dubai.
(CLO) Mỹ áp thuế 25% lên ô tô nhập khẩu từ 3/4, đẩy giá xe tăng cao, đe dọa doanh số và làm rung chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu.
(CLO) Dịp đầu tháng 4 hàng năm, cây gạo đỏ ở chùa Thầy (huyện Quốc Oai, Hà Nội) lại đua nhau bung nở khoe sắc đỏ sáng rực cả một vùng trời, thu hút nhiều người dân và du khách tới tham quan, chụp hình.
(CLO) Ngày 2/4, Phòng Cảnh sát điều tra tội phạm về ma tuý, Công an tỉnh Quảng Bình cho biết, vừa chủ trì, phối hợp các lực lượng nghiệp vụ triệt phá thành công Chuyên án, thu giữ gần 30.000 viên ma tuý tổng hợp, bắt giữ 03 đối tượng cùng nhiều tang vật có liên quan.
(CLO) Nhận định Atletico vs Barca, 02h30 ngày 3/4 tại Cúp nhà Vua Tây Ban Nha; dự đoán tỉ số Atletico vs Barca cùng các chuyên gia phân tích.
(CLO) Công an thành phố Hà Nội cùng Cục Cảnh sát giao thông phát hiện, bắt giữ tàu hút cát trái phép trên sông Hồng đoan qua xã Vạn Phúc, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
(CLO) Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov tuyên bố Nga không thể chấp nhận đề xuất ngừng bắn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc chiến tại Ukraine.
(CLO) Công nghệ AI của OpenAI đang tạo ra cơn sốt hình ảnh theo phong cách Ghibli, nhưng đồng thời cũng đe dọa ngành công nghiệp sáng tạo.
(CLO) ChatGPT vừa qua đã ra mắt công cụ tạo ảnh mới tích hợp trong mô hình GPT-4o, với khả năng tạo chữ trong ảnh vượt trội.
(CLO) Microsoft đã quyết định thay đổi thiết kế của "Màn hình xanh chết chóc" (Blue Screen of Death - BSOD) huyền thoại trên hệ điều hành Windows, chuyển từ màu xanh truyền thống sang màu đen.
(CLO) Ở các vùng quê rộng lớn của Trung Quốc, AI đang dần trở thành công cụ hỗ trợ đắc lực cho nông dân, cung cấp lời khuyên về mọi thứ, từ chăn nuôi lợn đến kiểm soát sâu bệnh.
(CLO) Hôm 25/3, OpenAI ra mắt GPT-4o, một mô hình AI có khả năng tạo ra hình ảnh chính xác, chân thực và mang phong cách nghệ thuật đặc trưng.
(CLO) Trong một thông báo mới vào ngày 29/3, Microsoft đã chính thức loại bỏ script bypassnro.cmd - công cụ được nhiều người dùng ưa chuộng để bỏ qua yêu cầu đăng nhập tài khoản Microsoft khi cài đặt Windows 11.
(CLO) Tối 28/3, Elon Musk thông báo đã bán mạng xã hội X cho công ty trí tuệ nhân tạo xAI của chính mình với giá 45 tỷ USD.
(CLO) Tiền điện tử ngày càng trở thành mục tiêu của tội phạm mạng, với những vụ trộm trị giá hàng tỷ USD. Để truy vết tài sản bị đánh cắp, các nhà báo cần đến sự hỗ trợ của các công cụ phân tích blockchain mạnh mẽ.
(CLO) Bạn có thường xuyên kiểm tra cửa ra vào trước khi đi ngủ để đảm bảo rằng chúng đã được khóa chưa? Nếu có, bạn cũng nên áp dụng nguyên tắc tương tự cho các tài khoản trực tuyến quan trọng của mình, đặc biệt là tài khoản Google.
(CLO) Trong nhiều năm qua, quá trình phát triển Android luôn diễn ra một cách công khai, cho phép cộng đồng theo dõi tiến độ làm việc của Google. Tuy nhiên, điều này sắp thay đổi.
