Cùng với sự phát triển của Cách mạng công nghiệp 4.0, giờ đây, báo chí hiện đại đã và đang tiến đến xu thế đa nền tảng. Bắt kịp được xu hướng hiện nay, nhiều tờ báo điện tử trên cả nước đã nhanh chóng đổi mới sử dụng thiết kế theo phong cách E-magazine. Đặc biệt, các cơ quan báo chí địa phương cũng đã có những bước cải tiến mạnh mẽ, coi đó là yếu tố cạnh tranh trong bối cảnh hiện nay.

Từ nỗ lực làm mới mình…

Làm Long-form (câu chuyện dài), E-magazine là xu hướng tất yếu của truyền thông đa phương tiện, với báo chí địa phương mà một “Chân trời mới” đầy khát vọng phía trước. Năm 2019, Báo Thừa Thiên Huế Online bắt đầu “trình làng” tác phẩm đa phương tiện (Long-form, E-magazine). Từ “20 năm lụt 99: Chuyện cũ không quên, ký ức mãi còn”, “Chủ Nhật xanh: Xanh cả con đường “xanh cả lòng người”, đến nay đã nhiều tác phẩm, trong đó có “Bảo tồn bảo tàng nước lớn nhất Đông Nam Á”, “Sạt lở thủy điện Rào Trăng 3: Nỗi đau và bài học”…

Các tác phẩm này đều đạt giải báo chí cấp bộ, ngành, Giải Báo chí Hải Triều (tỉnh Thừa Thiên Huế) và Giải Báo chí Quốc gia. Trong thời buổi cạnh tranh thông tin, trước nhiều lựa chọn thì chính câu chuyện sống động, lôi cuốn ở bài longform, emagazine đã giữ chân người đọc. Bằng chứng là lượt xem ở hệ thống gấp vài lần đến vài chục lần báo in. Nhưng đó chỉ là bề nổi; bên trong đó là hàng loạt cuộc giao ban, hội ý nhóm, sinh hoạt nghiệp vụ… Đằng sau sự đón nhận của độc giả, giải thưởng các bộ, ngành là mồ hôi, trí tuệ, hiểm nguy tác nghiệp và cả sự giúp đỡ tận tình từ đồng nghiệp, cơ sở…

Nhà báo Nguyễn Thị Hồng Hạnh – Tổng Biên tập Báo Thừa Thiên Huế cho biết: “Trong nỗ lực kết nối và đầu tư chiều sâu, Ban Biên tập Báo Thừa Thiên Huế đã mời những người giỏi chuyên môn về tư vấn, truyền thụ kỹ năng để chúng tôi có thể học hỏi. Không chỉ học từ những người giỏi nghề, các kênh tiếp nhận thông tin từ đồng nghiệp, bạn đọc về sản phẩm báo chí mới luôn được đội ngũ những người làm báo trân trọng lắng nghe nhằm có sự điều chỉnh hợp lý.

Chúng tôi tạo điều kiện tối đa từ Ban Biên tập, hằng năm, Chi hội nhà báo lên kế hoạch cho các lớp bồi dưỡng, đào tạo ngắn hạn hướng đến các loại hình mới trên báo điện tử. Nhờ vậy, những sản phẩm truyền thông đa phương tiện ra đời bắt kịp xu hướng phát triển của báo chí…

Hai năm thực hiện hai loại hình hấp dẫn nhất của báo điện tử song song với các loại hình khác. Tuy nhiên, so với vô số các thể loại báo chí sáng tạo kết hợp công nghệ phục vụ bạn đọc/bạn xem chương trình, tất cả những gì chúng tôi đã, đang làm chỉ là một bước tiến nhỏ. Nhìn ra Tuổi trẻ, Zing, VnExpress, Vietnamplus… ở đó có nhiều loại hình báo chí mới mẻ để học hỏi. Còn đó các chương trình trực tiếp, tương tác sự kiện hay các thể nghiệm mới về sản phẩm tận dụng thế mạnh âm thanh (audio) đang là “chân trời mới” mời gọi chúng tôi…”.

Báo chí đa phương tiện nói chung và thể loại E-magazine nói riêng là một xu thế không thể đảo ngược trong bối cảnh hiện nay. Điều này vừa là một thử thách nhưng cũng là điểm cần đến của mỗi tòa soạn trong hành trình tồn tại và phát triển.

Với Báo Bắc Kạn khi đứng trước cơ hội, tờ báo đã nỗ lực đổi mới để bắt kịp xu hướng chung của nền báo chí hiện đại. Hiện nay, trung bình mỗi ngày, Báo Bắc Kạn điện tử có khoảng hơn 5 nghìn lượt truy cập. Trong năm 2021, Báo Bắc Kạn điện tử đã lựa chọn ứng dụng E-magazine trở thành một thể loại báo chí mới, thu hút đông đảo công chúng theo dõi và tương tác góp phần tạo nên một môi trường báo chí đầy sôi động. Việc lựa chọn một chủ đề hấp dẫn, một sự kiện thông tin nóng hổi, một câu chuyện hay, được công chúng quan tâm là yếu tố vô cùng quan trọng.

Bên cạnh đó, bài E-magazine đòi hỏi một người viết tốt, bút pháp linh hoạt, hấp dẫn, biết kết nối các sự kiện thông tin. Để sản xuất một bài E-magazine đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và nhiều kỹ năng của đội ngũ phóng viên, biên tập viên trong tòa soạn được phối hợp chặt chẽ. Báo Bắc Kạn điện tử trung bình hiện nay một tháng có từ 5 - 6 bài E-magazine.

Có thể thấy, nếu biết vận dụng được những lợi thế và phát huy tối đa hiệu ứng tích cực đối với độc giả, bài E-Magazine sẽ nhanh chóng trở thành phổ biến, thu hút độc giả, tăng lượng truy cập. Với phong cách thiết kế trang báo mới mẻ, ngôn ngữ dẫn theo cảm xúc, E-magazine dần khẳng định vị thế của mình trong báo chí online, tạo ấn tượng cho người đọc, người xem…

Đến tư duy đổi mới từ phóng viên

Trong vô vàn yếu tố tạo nên những sản phẩm E-magazine chất lượng, điều quan trọng không kém ấy là đổi mới tư duy tác nghiệp và phương thức tác nghiệp chính từ các phóng viên - người đưa thông tin.

Báo cáo xu hướng báo chí, truyền thông và công nghệ năm 2021 của tác giả Nic Newman, cộng tác viên nghiên cứu cao cấp tại Viện Nghiên cứu Báo chí của Reuters cho rằng: “Các nhà báo sẽ ra khỏi văn phòng nhiều hơn, được giải phóng bởi công nghệ để đưa tin trực tiếp hơn, trở nên gắn bó hơn với cộng đồng”. Điều này không còn là dự báo mà đang hiển hiện nếu bản thân người làm báo không muốn bị lỗi thời, tụt hậu khi họ là một trong những nhân tố quan trọng quyết định đầu vào thông tin.

Trong một dịp nhà báo Nguyễn Hoàng Nhật - Phó Tổng Biên tập Báo điện tử Vietnam Plus (Thông tấn xã Việt Nam) được mời về truyền đạt kinh nghiệm làm E-magazine cho phóng viên, biên tập viên Báo Hải Dương, ông nhận định: Những bài E-magazine đã tạo nên một diện mạo mới cho báo điện tử Hải Dương, thể hiện sự vươn mình bắt kịp những xu hướng hiện đại của báo chí thế giới ở một cơ quan báo chí địa phương giàu truyền thống. Đặc biệt, các phóng viên, biên tập viên của Báo Hải Dương đã nhanh nhạy khi lồng ghép được các yếu tố đa phương tiện, yếu tố thị giác và dữ liệu vào các bài E-magazine. Từ đó tạo nên những sản phẩm báo chí dày dặn, có chiều sâu, đồng thời tăng cường trải nghiệm cho bạn đọc.

Trên thực tế, để ứng dụng công nghệ vào công đoạn sản xuất một bài báo E-magazine thì vai trò của các phóng viên, biên tập viên hay nhóm triển khai thực hiện sản phẩm này là rất quan trọng. Từ nội dung chuyên sâu, đặc sắc đến từng tấm ảnh, từng đoạn clip sử dụng trong E-magazine đều đòi hỏi tính sáng tạo cao, mang một thông điệp rõ ràng để bạn đọc vừa tai nghe, vừa mắt thấy. Để có những tấm ảnh, đoạn clip đó đòi hỏi người phóng viên phải chuyên nghiệp trong sử dụng thiết bị, linh hoạt trong lựa chọn bối cảnh.

Phóng viên Nguyễn Mơ là 1 trong 3 phóng viên được phân công sản xuất tác phẩm E-magazine đầu tiên của Báo Hải Dương. Để hoàn thiện tác phẩm thể loại này, từ khâu xây dựng ý tưởng, soạn thảo bản nháp nội dung cho đến tìm nhân vật, hình ảnh chị đều phải làm thật chỉn chu.

“Nhóm phóng viên chúng tôi chia nhau thiết kế từng đoạn nội dung, từ đó tìm hình ảnh minh họa, tạo biểu đồ sao cho thật ăn khớp, bởi thế mạnh của E-magazine không chỉ từ nội dung chuyên sâu mà còn là ấn tượng từ sự kết hợp của các công cụ media”, phóng viên Nguyễn Mơ cho biết.

Có thể nói, E-magazine hay Mega Story, Long-form đều là một dạng thức của “Long-form storytelling” đang được các tờ báo điện tử địa phương ứng dụng rất mạnh mẽ vài năm trở lại đây. Đây là loại hình báo chí bao gồm những phóng sự đặc biệt, những bài viết chuyên sâu được trình bày theo phong cách mới lạ và hấp dẫn, tích hợp cả thông tin chữ viết, ảnh, đồ họa và video.

Tuy nhiên, sản phẩm báo chí mới cũng đòi hỏi kỹ năng mới, nhất là việc ứng dụng công nghệ mới nên yêu cầu đặt ra với các phóng viên, nhà báo, kỹ thuật viên ở các tờ báo địa phương cũng  phải không ngừng học hỏi, nâng cao kiến thức từng ngày cùng với sự linh hoạt trong tác nghiệp.

Sông Mây