Thứ trưởng Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) Lê Đình Thọ vừa chủ trì cuộc họp kiểm điểm tình hình triển khai thực hiện thu phí tự động không dừng trên toàn quốc.

Không phát sinh tình huống phức tạp

Báo cáo tại cuộc họp, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ (Tổng cục Đường bộ) Tô Nam Toàn cho biết, từ 9h ngày 1/8/2022, toàn bộ các tuyến cao tốc đang tổ chức thu phí đã thực hiện thu phí điện tử không dừng toàn bộ theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT.

Đánh giá ban đầu, công tác vận hành hệ thống thu phí điện tử không dừng tại các trạm thu phí cơ bản ổn định, không phát sinh các tình huống phức tạp.

Số liệu thống kê cho thấy trong 2 ngày đầu triển khai thì lưu lượng xe qua các trạm thu phí là 474.486 xe với 23.051 xe phải xử lý sự cố; số lượng xe phải dán thẻ, nạp tiền tại trạm là 16.972 xe.

Tuy nhiên, trong ngày đầu tiên áp dụng thu phí tự động hoàn toàn, vẫn còn tồn tại một số hạn chế làm phát sinh ùn tắc cục bộ tại các trạm thu phí trên một số tuyến cao tốc.

Nguyên nhân từ chủ phương tiện chưa dán thẻ, không có hoặc không đủ số dư trong tài khoản, hệ thống thiết bị tại trạm không đọc được thẻ, thẻ bị dán sai quy cách,...

Với các trạm thu phí trên các tuyến Quốc lộ về cơ bản đã triển khai vận hành thu phí điện tử theo phương án chỉ duy trì 1 làn thu phí hỗn hợp trên mỗi chiều xe chạy theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT.

Nhưng vẫn còn một số tồn tại như một số ít trạm chưa hoàn thiện tổ chức giao thông tại trạm, đặc biệt là trạm thu phí An Sương - An Lạc do TP Hồ Chí Minh quản lý có tình trạng ùn tắc dài tại làn thu phí hỗn hợp do nhiều xe chưa dán thẻ, không đủ tiền trong tài khoản.

Vì sao phải duy trì số dư tài khoản ETC?

Tại buổi họp, một số vấn đề mà dư luận lái xe “bức xúc” như các chủ đầu tư đường bộ cao tốc có yêu cầu chủ phương tiện duy trì số dư tài khoản hay việc nạp tiền vào tài khoản giao thông tính phí cũng được đưa ra thảo luận.

Về vấn đề duy trì số dư, theo Phó Tổng giám đốc VEC Nguyễn Văn Nhi lý giải, việc áp dụng này là phương án tạm thời trước mắt nhằm đảm bảo nguyên tắc người điều khiển phương tiện phải duy trì số dư tài khoản để đi vào cao tốc. Thứ hai là đảm bảo nguyên tắc tối ưu thời gian xử lý sự cố, không để ùn tắc kéo dài tại các điểm ra cao tốc.

Nhiều ý kiến băn khoăn về việc đã có chế tài xử phạt đối với lái xe cố tình vi phạm thì tại sao phải quy định số dư, ông Nhi cho rằng, thời gian đầu triển khai thu phí hoàn toàn tự động trên cao tốc là quãng thời gian để tất cả người tham gia giao thông thay đổi nhận thức và thói quen sử dụng dịch vụ nên việc áp dụng các hình thức xử phạt theo luật định không phải là phương án tối ưu.

"Chúng tôi cũng rất trăn trở, băn khoăn khi đưa ra khuyến cáo hạn mức để phục vụ trên tuyến đường cao tốc do VEC quản lý; trên cơ sở thống kê, tính toán thì số lượng, lưu lượng xe đi lộ trình ngắn nhất (mức phí thấp nhất) chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 3% trên tổng số lưu lượng xe di chuyển trên tuyến.

Vì vậy rất cân nhắc đến lợi ích, tiện lợi của đại đa số phương tiện để đề xuất hạn mức phù hợp. Ví dụ nếu tất cả các xe đều đưa ra một hạn mức thấp nhất, chỉ đáp ứng được cho khoảng 3% xe tham gia trên tuyến nhưng với tỷ lệ 97% phương tiện tham các chặng dài mà không đủ tiền trong tài khoản dẫn đến phải xử lý sự cố đầu ra, mất rất nhiều thời gian và là sự cản trở sự thông thoáng đối với những phương tiện có đủ điều kiện.

Do vậy chúng tôi đã cân nhắc hạn mức cao hơn sẽ phục vụ tốt hơn và giải thoát tốt hơn cho đại đa số phương tiện lưu thông trên tuyến ra bất cứ trạm nào đều không phải dừng lại để xử lý sự cố. Hạn mức chỉ là tạm thời, sẽ có sự thay đổi phù hợp tốt nhất cho người tham gia giao thông" - Phó Tổng giám đốc VEC cho biết thêm.

Đối với vấn đề nạp tiền vào tài khoản phải mất phí, đại diện hai nhà cung cấp dịch vụ là VETC và VDTC cho biết hai đơn vị này không hề thu bất cứ loại phí nạp tiền nào của người dân, phí này là do phía Ngân hàng hoặc đơn vị trung gian thanh toán quy định.

Với ý kiến áp dụng hình thức trả sau sẽ giải quyết được hết tất cả tình huống trên, tuy nhiên cơ quan quản lý nhà nước sẽ xây dựng hành lanh pháp lý để áp dụng trong giai đoạn 2 của lộ trình thu phí không dừng.

Việc này cũng cần có quy định pháp lý thống nhất, đặc biệt là phải phân tích rất nhiều tình huống xử lý như xe không chính chủ, phương thức thu hồi nợ, phát sinh nợ xấu và vấn đề đánh giá tín chấp của người sử dụng…

Phải quán triệt tinh thần phục vụ người dân là “tối thượng”

Kết luận cuộc họp, Thứ trưởng Lê Đình Thọ cho rằng, thời gian qua chúng ta đã tập trung tất cả để hoàn thiện việc lắp đặt và đưa vào vận hành.

Đến thời điểm này phải tập trung để giải quyết những vấn đề tồn tại để đảm bảo chất lượng phục vụ tốt nhất cho người dân.

Tập trung lực lượng ở cấp độ cao nhất trong vòng một tháng, tinh thần là phục vụ nhân dân là trên hết, cái gì làm được để người ủng hộ chúng ta là phải làm nhằm tạo ra thói quen và để người dân thấy được giá trị lợi ích của ETC.

Duy trì lực lượng chuyên nghiệp để vận hành hệ thống, tăng cường thêm các hình thức hỗ trợ dán thẻ cho người dân trên nguyên tắc các nhà cung cấp dịch vụ phải liên thông thông suốt với nhau, dứt điểm về tình trạng dán thẻ chồng lấn.

Bên cạnh đó, việc tổ chức giao thông, tổ chức dán thẻ phải phù hợp với điều kiện thực tế, rà lại các điểm tổ chức dán thẻ, chỉ dẫn…trên nguyên tắc phải có dự báo, thông báo từ xa, khoa học, tránh hiện tượng dồn toa gây cản trở lưu thông trên tuyến. Kiên quyết giám sát để các tuyến còn lại chỉ duy trì 1 làn hỗn hợp, Thứ trưởng Lê Đình Thọ nhấn mạnh.

Vấn đề thanh toán, các đơn vị cung cấp dịch vụ phải kết nối, đàm phán với các tổ chức tín dụng để việc nạp tiền vào tài khoản không phải là nhiều kênh nạp tiền mà phải có phương án nhanh nhất, tiện lợi nhất.

Việc khuyến nghị số dư trong tài khoản chỉ là phương án tạm thời, phải tính toán kỹ lưỡng mọi tình huống thật phù hợp và phải giải thích rõ để người dân hiểu rõ và chia sẻ.

Tinh thần là phải khẩn trương hơn nữa để dán thẻ, tuyên truyền, hướng dẫn cho người dân hình thành thói quen sử dụng dịch vụ, giải quyết mọi vấn đề tồn tại để đảm bảo cung cấp dịch vụ tốt nhất cho người dân.