Thiếu các quy định xử lý vi phạm trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước

Sáng 13/2, tại Phiên họp thứ 20, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tiến hành xem xét dự thảo Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước.

Báo cáo (tóm tắt) về dự án Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nhấn mạnh về sự cần thiết ban hành Pháp lệnh. Bằng quy định tại các luật, Quốc hội đã cho phép Kiểm toán Nhà nước được thực hiện xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước; đồng thời, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này.

Về cơ sở thực tiễn, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, trải qua gần 30 năm hoạt động, thực tế, các hành vi vi phạm trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước có xu hướng gia tăng và mang tính đặc thù nhưng đến nay còn thiếu các quy định về chế tài cụ thể để bảo đảm thi hành, xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm. Đây là một trong những nguyên nhân cơ bản làm ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Kiểm toán Nhà nước, tính nghiêm minh của Luật Kiểm toán Nhà nước.

Về tính đặc thù trong hoạt động của Kiểm toán Nhà nước, Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho rằng, việc phân định hành vi vi phạm nào là hành vi phát sinh từ công vụ, nhiệm vụ được giao của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước và các cơ quan nhà nước để từ đó loại trừ đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính, bảo đảm tính khả thi của Pháp lệnh trong thực tiễn là điều quan trọng và cần thiết.

Ngày 10/1/2023, Ủy ban Pháp luật đã gửi dự thảo Pháp lệnh lấy ý kiến của Viện Nghiên cứu lập pháp. Sau khi Viện nghiên cứu lập pháp có ý kiến về dự thảo Pháp lệnh, Ủy ban Pháp luật, Kiểm toán Nhà nước và các cơ quan có liên quan đã nghiên cứu và thống nhất về các nội dung tiếp thu, giải trình.

Đến nay, dự thảo Pháp lệnh trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, thông qua đã được các cơ quan thống nhất cao về bố cục và nội dung.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho rằng, đây là lần đầu tiên xây dựng văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh đối với hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước nên chỉ quy định xử phạt đối với các hành vi vi phạm đã rõ, xảy ra thường xuyên và mang tính phổ biến để bảo đảm tính khả thi của Pháp lệnh.

Về bố cục, dự thảo Pháp lệnh sau khi được tiếp thu, chỉnh lý gồm 5 chương, 21 điều. Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn nêu rõ, so với dự thảo mà Uỷ ban Pháp luật đã thẩm tra ngày 22/12/2022 thì tăng thêm 4 điều; đồng thời Kiểm toán Nhà nước đã phối hợp với Thường trực Ủy ban Pháp luật, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp rà soát, chỉnh sửa, thống nhất cao các nội dung trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tổng Kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cũng đề cập một số nội dung cơ bản của dự thảo Pháp lệnh như: về đối tượng bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước; hình thức, mức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả cụ thể trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước; thẩm quyền lập biên bản vi phạm hành chính; thẩm quyền xử phạt và áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả; khiếu nại, khởi kiện đối với quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước…

Chỉ quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với hành vi đã rõ

Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Pháp lệnh Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực Kiểm toán Nhà nước, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng cho biết: Ủy ban Pháp luật nhất trí sự cần thiết ban hành Pháp lệnh.

Về phạm vi điều chỉnh, do đây là lần đầu tiên xây dựng văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh đối với lĩnh vực này nên Ủy ban Pháp luật thống nhất quan điểm Pháp lệnh chỉ quy định việc xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm đã rõ, xảy ra thường xuyên và mang tính phổ biến để bảo đảm tính khả thi; qua quá trình thực hiện sẽ tiến hành tổng kết, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội sửa đổi, bổ sung trong trường hợp cần thiết.

Về các hình thức xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả (Điều 6), mức phạt tiền và thẩm quyền phạt tiền (Điều 7), Ủy ban Pháp luật tán thành với các quy định này. Đồng thời, đề nghị chỉnh lý kỹ thuật văn bản đối với khoản 1 Điều 7 để bảo đảm rõ ràng, chính xác hơn; bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả “Buộc nộp lại số tiền tương ứng với số tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác đã đưa hoặc sẽ đưa để mua chuộc, hối lộ Trưởng Đoàn kiểm toán, Phó trưởng Đoàn kiểm toán, Tổ trưởng Tổ kiểm toán, thành viên Đoàn kiểm toán” để áp dụng với hành vi vi phạm hành chính “mua chuộc, hối lộ” quy định tại điểm a khoản 1 Điều 12 của dự thảo Pháp lệnh.

Ủy ban Pháp luật cũng  tán thành quy định về ngày có hiệu lực thi hành của Pháp lệnh là từ 1/4/2023; đồng thời, đề nghị Kiểm toán Nhà nước cần khẩn trương triển khai các công tác chuẩn bị thi hành Pháp lệnh, bảo đảm hiệu quả và khả thi.