“Trên cao tốc đến địa ngục khí hậu”

Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres thậm chí còn tuyên bố rằng sự thiếu tiến bộ cho đến nay trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu đã khiến thế giới đang trên “đường cao tốc đến địa ngục khí hậu”.

“Nhân loại có quyền lựa chọn: hợp tác hoặc diệt vong”, ông Guterres nói với các đại biểu, thúc giục họ đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ nhiên liệu hóa thạch và tăng tốc tài trợ cho các nước nghèo hơn đang phải vật lộn bởi tác động khí hậu.

Mặc dù đã có nhiều thập kỷ đàm phán về khí hậu, các quốc gia đã không thể giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính toàn cầu. Các cam kết của họ cũng không đủ để giữ cho khí hậu không nóng lên đến mức mà các nhà khoa học cho rằng sẽ rất thảm khốc.

Chiến tranh ở châu Âu, quan hệ ngoại giao xấu đi giữa Mỹ và Trung Quốc, lạm phát tràn lan và khủng hoảng năng lượng khiến các quốc gia mất tập trung hơn nữa trong việc chống lại biến đổi khí hậu. Theo ông Guterres, những điều này đe dọa sẽ làm chệch hướng quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch.

Ông nói: "Lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính tiếp tục tăng. Nhiệt độ toàn cầu tiếp tục tăng. Và hành tinh của chúng ta đang tiến nhanh đến các điểm giới hạn sẽ khiến sự hỗn loạn khí hậu không thể đảo ngược. Chúng ta đang nhấn ga trên đường cao tốc đến địa ngục khí hậu".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho rằng, trong khi thế giới đang bị phân tâm bởi một loạt các cuộc khủng hoảng toàn cầu, điều quan trọng là không "từ bỏ các cam kết trong việc chống lại biến đổi khí hậu".

Tân Thủ tướng Vương quốc Anh Rishi Sunak cho biết chiến tranh là lý do để thúc đẩy nỗ lực cai nghiện nhiên liệu hóa thạch trên thế giới. Ông nói: "An ninh khí hậu đi đôi với an ninh năng lượng, chiến tranh... Chúng là lý do để hành động nhanh hơn".

Những tranh cãi về an ninh năng lượng

Tuy nhiên, sự tranh cãi đã sớm xuất hiện ngay trong phiên khai mạc. Sau bài phát biểu của Tổng thư ký LHQ Guterres thúc giục chấm dứt kỷ nguyên nhiên liệu hóa thạch, Tổng thống UAE, Sheikh Mohammed bin Zayed al-Nahyan, đã lên sân khấu và cho biết đất nước của ông sẽ tiếp tục sản xuất dầu miễn là có nhu cầu.

Ông nói: “UAE được coi là nhà cung cấp năng lượng có trách nhiệm và sẽ tiếp tục đóng vai trò này chừng nào thế giới còn cần dầu và khí đốt”. UAE chính là quốc gia sẽ tổ chức hội nghị khí hậu LHQ này vào năm tới.

Nhiều quốc gia giàu tài nguyên dầu mỏ, khí đốt và than đá đã chỉ trích việc thúc đẩy quá trình chuyển đổi quá nhanh khỏi nhiên liệu hóa thạch, cho rằng đó là hành động liều lĩnh và không công bằng về mặt kinh tế đối với các quốc gia nghèo hơn và kém phát triển hơn muốn tăng trưởng kinh tế.

Macky Sall, chủ tịch Senegal và chủ tịch Liên minh châu Phi cho biết: “Chúng tôi đang hướng tới một quá trình chuyển đổi xanh công bằng và công bằng, thay vì các quyết định gây nguy hiểm cho sự phát triển của chúng tôi”.

Các quốc gia nghèo và ít chịu trách nhiệm về lượng khí thải carbon trong quá khứ cũng đã tranh luận rằng họ nên được các quốc gia giàu có bồi thường thiệt hại do các thảm họa khí hậu gây ra, bao gồm lũ lụt, bão và cháy rừng.

Các bên ký Thỏa thuận Paris 2015 đã cam kết đạt được mục tiêu dài hạn là giữ cho nhiệt độ toàn cầu không tăng quá 1,5 độ C so với thời tiền công nghiệp, ngưỡng mà các nhà khoa học cho rằng biến đổi khí hậu có nguy cơ vượt ngoài tầm kiểm soát.

Ông Guterres nói rằng mục tiêu đó chỉ có thể thực hiện được nếu thế giới có thể đạt được mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Ông yêu cầu các quốc gia đồng ý loại bỏ dần việc sử dụng than, một trong những nhiên liệu có nồng độ carbon cao nhất, vào năm 2040 trên toàn cầu.

Người đứng đầu Quỹ Tiền tệ Quốc tế nói bên lề hội nghị rằng các mục tiêu khí hậu phụ thuộc vào việc tiến tới đánh thuế carbon toàn cầu ít nhất 75 USD/tấn vào cuối thập kỷ này, đồng thời cho rằng tốc độ thay đổi trong nền kinh tế vẫn "quá chậm".

Trong khi đó, Tổ chức Thương mại Thế giới cho biết trong một báo cáo được công bố hôm thứ Hai rằng họ nên hỗ trợ các ngành công nghiệp carbon thấp để thúc đẩy vai trò của thương mại toàn cầu trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Hoàng Anh (theo AP, Reuters)