Theo Chương trình Kỳ họp thứ 4, Quốc hội khoá XV, 14h00 chiều 3/11, dưới sự điều hành của Thượng tướng Trần Quang Phương - Phó Chủ tịch Quốc hội, Quốc hội tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn vấn đề thứ nhất thuộc lĩnh vực xây dựng.

Nhiều đô thị mưa là ngập mà không mưa cũng ngập

Tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị, đại biểu Quốc hội Trần Văn Lâm - Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bắc Giang nêu vấn đề: Hiện nay, thực trạng ngập úng đô thị xảy ra ở khắp nơi, từ núi cao như Lào Cai, Đà Lạt đến ven biển như Hải Phòng, Nha Trang, TP HCM, Cần Thơ, hay ở giữa như TP Hà Nội.

Tình trạng mưa là ngập mà không mưa cũng ngập. Cùng với đó, tình trạng kẹt xe tắc nghẽn giao thông do mật độ xây dựng quá cao, không đảm bảo tỉ lệ giao thông với mật độ dân cư.

Theo đại biểu Trần Văn Lâm, những vấn đề trên đã xuất hiện từ lâu nhưng ngày càng trầm trọng chưa thấy hướng ra. "Với trách nhiệm quản lý ngành xây dựng, trách nhiệm quản lý của ngành trong quản lý Nhà nước về quy hoạch, đô thị xin Bộ trưởng cho biết chủ trương, giải pháp nào để giải quyết tình trạng trên?", đại biểu đặt câu hỏi. 

Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, thời gian qua, tình trạng ngập úng ở các đô thị nhất là ở đô thị lớn mặc dù được các địa phương quan tâm nhưng chưa được giải quyết căn bản làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của người dân.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị, có 5 nguyên nhân chủ yếu dẫn đến thực trạng nêu trên. Trong đó, thứ nhất là, có tác động của biến đổi khí hậu. 

Thứ hai, do quá trình đô thị hoá diễn ra nhanh chóng dẫn đến trong công tác xây dựng đã lấp các hồ ao, kênh rạch; diện tích bê tông hoá tăng dẫn đến khả năng chứa nước thoát nước tự nhiên giảm xuống.

Thứ ba, do công tác quy hoạch chưa đảm bảo yêu cầu, chưa đảm bảo tầm nhìn, chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển của các đô thị.

Thứ tư, là các dự án triển khai theo quy hoạch thoát nước được phê duyệt còn hạn chế.

Thứ năm, là nguồn lực đầu tư đáp ứng hạ tầng đô thị trong đó có giao thông, thoát nước đô thị còn chưa đảm bảo theo yêu cầu.

Thời gian tới, với trách nhiệm quản lý, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị cho biết, Bộ Xây dựng sẽ tập trung nâng cao chất lượng công tác quy hoạch bằng cách rà soát, điều chỉnh quy hoạch cũng như hướng dẫn các địa phương rà soát, điều chỉnh các quy hoạch không còn phù hợp, không còn khả thi. Trong các quy hoạch sẽ có tính tới yếu tố biến đổi khí hậu, nước biển dâng, và kết hợp với quy hoạch thuỷ lợi vùng lân cận để hoàn thiện quy hoạch, đầu tư hệ thống hạ tầng cho đô thị.

Tiếp đó, là xác định cao nền để khống chế cho toàn đô thị. Quản lý từ công tác quy hoạch, cấp phép thanh tra, kiểm tra việc quy hoạch quản lý cao nền đô thị.

Cùng với đó, là tập trung nguồn lực xây dựng đồng bộ hệ thống công trình thoát nước theo quy hoạch cũng như tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra để thực hiện theo đúng quy hoạch.

Đề xuất xử phạt hành chính tương ứng trong trường hợp không tuân thủ bàn giao quản lý hạ tầng khu đô thị

Cũng liên quan đến vấn đề đô thị, đại biểu Quốc hội Phan Đức Hiếu, Uỷ viên thường trực Uỷ ban Kinh tế đặt vấn đề, hiện nay Hà Nội có nhiều dự án nhà ở, khu đô thị hạ tầng xuống cấp nhưng không thể nâng cấp do chưa bàn giao cho chính quyền; ban quản lý khu đô thị, chủ đầu tư cũng không thể nâng cấp. Điều này đã ảnh hưởng tới đời sống người dân, cảnh quan đô thị.

"Vấn đề này có thuộc phạm vi quản lý của Bộ Xây dựng không, sẽ được giải quyết khi nào?", ông Hiếu nêu câu hỏi.

Trả lời, Bộ trưởng Nguyễn Thanh Nghị thừa nhận, hiện nhiều dự án chưa bàn giao hạ tầng kỹ thuật cho địa phương quản lý. Nguyên nhân là pháp luật trước đây vào năm 2021 mới quy định về nguyên tắc nên dẫn tới lúng túng khi thực hiện.

Dự án phân kỳ đầu tư kéo dài nên chủ đầu tư cũng chậm bàn giao hạ tầng kỹ thuật dự án để chờ hoàn thành dự án. Trong khi đó, công trình hạ tầng dự án đầu tư thời kỳ đầu xuống cấp sau thời gian khai thác sử dụng.

Đối với một số dự án chủ đầu tư chưa thực hiện đúng trách nhiệm về đầu tư, duy tu, bảo dưỡng hạ tầng và bàn giao.

Ngoài ra, nguồn lực (nhân lực, vật lực) của chính quyền hạn chế, không đủ kinh phí để duy tu, bảo dưỡng… dẫn tới chủ đầu tư phải quản lý, bảo dưỡng công trình duy tu.

Về giải pháp, ông Nguyễn Thanh Nghị cho biết, sẽ tiếp tục rà soát quy định, nêu rõ hơn chủ đầu tư đề xuất phương án bàn giao hạ tầng đô thị ngay từ khi lập hồ sơ báo cáo khả thi hay chấp thuận chủ trương đầu tư;

Quỹ định rõ hơn cơ quan nhà nước có trách nhiệm thẩm định hạ tầng đô thị, phân giao trách nhiệm quản lý hạ tầng đô thị khi thẩm định hồ sơ;

Bộ trưởng Bộ Xây dựng cũng cho biết, Bộ đang đề xuất một nghị định để sửa đổi các nghị định thuộc chức năng quản lý Nhà nước của Bộ Xây dựng trong đó bổ sung quy định cụ thể việc bàn giao hạ tầng kỹ thuật thuộc khu đô thị;

Cùng với đó, Bộ Xây dựng cũng đề xuất xử phạt hành chính tương ứng trong trường hợp không tuân thủ bàn giao quản lý hạ tầng khu đô thị.