Theo số liệu của Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia, năm 2018, cả nước xảy ra 18.736 vụ tai nạn giao thông, làm chết 8.248 người, bị thương 14.802 người. Trong đó đường bộ xảy ra 18.490 vụ, làm chết 8.079 người, bị thương 14.732 người.

Đường sắt xảy ra 147 vụ, làm chết 119 người, bị thương 60 người. Đường thủy xảy ra 83 vụ, làm chết 46 người, làm bị thương 06 người. Hàng hải xảy ra 16 vụ, làm chết 04 người, bị thương 04 người.

Nguyên nhân chủ yếu của các vụ TNGT đường bộ trước hết là do ý thức chấp hành luật lệ an toàn giao thông quá thấp, từ đó dẫn tới việc điều khiển phương tiện giao thông lấn làn đường, phần đường, phóng nhanh, vượt ẩu, không làm chủ tốc độ, thiếu quan sát, vi phạm quy trình thao tác lái xe. Tình trạng sử dụng rượu, bia, thậm chí là ma túy rồi tham gia giao thông diễn ra phổ biến.

Cũng trong năm 2018, cả nước xảy ra 38 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng, làm 137 người chết, 115 người bị thương. Chỉ tính riêng trong quý III đã xảy ra 04 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng liên quan đến xe ô tô chở khách tại Kon Tum (16/6/2018), Cao Bằng (23/7/2018), Quảng Nam (30/7/2018) và Lai Châu (15/9/2018) làm 34 người chết, 37 người bị thương. Đặc biệt là vụ TNGT tại Quảng Nam và Lai Châu có số người tử vong/1vụ lớn nhất (13 người) trong 04 năm trở lại đây.

Nguyên nhân trực tiếp, chủ yếu dẫn đến 04 vụ TNGT đặc biệt nghiêm trọng này đều do sự chủ quan trong điều khiển phương tiện của người lái xe. Vụ TNGT ở Quảng Nam do tài xế mệt mỏi, ngủ gật vì làm việc quá thời gian quy định. 03 vụ còn lại đều có nguyên nhân từ thói quen chủ quan, không thực hiện nguyên tắc điều khiển xe đi đường đèo, xuống dốc dài, dẫn đến hệ thống phanh bị mất tác dụng, gây tai nạn. 

Cả 03 trong số 04 vụ TNGT nói trên (trừ vụ TNGT ở Lai Châu) các xe chở khách gây tai nạn đều vi phạm quy định về điều kiện kinh doanh vận tải nhưng cơ quan quản lý về vận tải cũng như lực lượng tuần tra, kiểm soát đều không phát hiện, xử lý kịp thời để xảy ra TNGT.

Và giá như, hành khách đi trên 04 xe ô tô chở khách gặp nạn trong các vụ nêu trên đều thắt dây an toàn thì có thể số lượng thương vong đã không lớn đến như thế.

Tuy nhiên, dù là nguyên nhân chủ quan hay khách quan thì sau các vụ tai nạn giao thông xảy ra, người may mắn sống sót thì mang thương tật suốt đời; người không may thì ra đi mãi mãi, để lại những khoảng trống không thể bù đắp cho người ở lại.

Nỗi đau mất người, mất của khiến cuộc sống của nhiều gia đình bị đảo lộn, thậm chí rơi vào cảnh bi kịch.

Những vụ TNGT luôn để lại nỗi đau khôn cùng cho các nạn nhân, gia đình và toàn xã hội.

Những hậu quả khủng khiếp do tai nạn giao thông để lại, đặc biệt là mất mát về con người là không gì bù đắp được. Làm sao để TNGT không còn ám ảnh trong cuộc sống của chúng ta? Có lẽ con người vẫn là yếu tố quyết định.

Mỗi chúng ta cần tham gia giao thông bằng ý thức tự giác, nghiêm chỉnh chấp hành các quy định của pháp luật về ATGT để tự bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng. Hãy “Lái xe bằng cả trái tim” và “Phía trước tay lái là sự sống”. “Hãy đội mũ bảo hiểm khi ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy”, “Đã uống rượu, bia thì không lái xe”, hãy thắt dây an toàn khi ngồi trên xe ô tô…

Những khẩu hiệu, những lời kêu gọi ấy không bao giờ thừa và không ở đâu xa, mà ở ngay trong mỗi trái tim chúng ta. Hãy có trách nhiệm trước an toàn tính mạng của chính mình và cộng đồng để ngày càng bớt đi những đau thương mất mát vì tai nạn giao thông. 

Còn các cơ quan chức năng, trực tiếp là Bộ GTVT, Bộ Công an cần phải tăng cường công tác kiểm soát người điều khiển phương tiện giao thông nói chung và nhóm lái xe khách, xe container, xe đầu kéo… nói riêng.

Đặc biệt là kiểm soát, xử lý tình trạng sử dụng rượu, bia, ma túy… Theo đó, phải quản lý từ gốc, từ đào tạo lái xe, cấp giấy phép lái xe. Đồng thời, cần phải quản lý lái xe về khâu sức khoẻ, thời gian điều khiển phương tiện liên tục tối đa (không quá 4 tiếng liên tục).

Bộ GTVT, Uỷ ban An toàn giao thông Quốc gia cần sớm xây dựng chế tài quản lý tài xế, doanh nghiệp vận tải có những tài xế lái xe trọng tải lớn. Trong đó, phải truy trách nhiệm của người đứng đầu doanh nghiệp vận tải có tài xế gây tai nạn khi sử dụng rượu bia, ma tuý.

Đây là điểm quan trọng bởi trách nhiệm quản lý lái xe thuộc về các doanh nghiệp vận tải, nhưng nhiều chủ doanh nghiệp vẫn buông lỏng việc quản lý lái xe, tùy tiện giao xe cho lái xe miễn sao bảo đảm được lợi nhuận.

Đồng thời, các nhà hoạch định chính sách liên quan đến giao thông, vận tải cần đề ra phương án nhằm đẩy nhanh tiến độ và nâng cao chất lượng công tác đầu tư xây dựng, nâng cấp hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông gắn với duy tu, bảo đảm an toàn giao thông và khai thác có hiệu quả các công trình hạ tầng hiện hữu. Nâng cao hiệu quả công tác bảo vệ hành lang an toàn giao thông đường bộ, đường sắt, đường thuỷ nội địa...

Để không còn những nỗi đau vì tai nạn giao thông, bên cạnh sự nỗ lực của ngành chức năng và các cấp chính quyền, bản thân mỗi người khi tham gia giao thông cần phải nâng cao tinh thần, trách nhiệm, tự giác chấp hành pháp luật về trật tự ATGT. Hãy cùng chung tay hành động để góp phần kiềm chế và từng bước đẩy lùi tai nạn giao thông bằng các việc làm thiết thực vì hạnh phúc của mỗi cá nhân, gia đình và cộng đồng.

Hoàng Thao