Những thách thức trước mắt với Donald Trump

Cuộc bầu cử năm 2020 sẽ cực kỳ khó khăn cho cả hai đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa. Với việc tỷ lệ thất nghiệp đang ở dưới mức 4%, nếu theo lẽ thường nên là ứng cử viên sáng giá nhất.

Tuy nhiên, các cuộc thăm dò cho thấy ông Trump lại là người đang xếp sau ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Thậm chí không chỉ ông Biden mà còn nhiều ứng viên đảng Dân chủ khác.

Theo như thống kê mới từ phái đại học North Florida thì hiện Trump đang thua Biden 5 điểm, thua thượng nghị sĩ Elizabeth Warren 3 điểm. Ông và Thượng nghị sĩ Bernie Sanders cũng đang ở mức ngang tầm nhau.

Tuy nhiên, tất cả mới chỉ là kết quả thăm dò hiện thời. Rất nhiều điều có thể thay đổi trong 1 năm, và ứng viên của đảng Dân chủ có thể mất đi sự nổi tiếng của mình vào 1 lúc nào đó. Chúng ta chắc hẳn vẫn chưa thể quên cuộc bầu cử năm 2016, khi tất cả các cuộc thăm dò đều cho thấy rằng Hillary Clinton gần như đã nắm chắc trong tay chiến thắng, rồi Trump lại là người bất ngờ đăng quang.

Việc bà Clinton không thể thu hút được những cử tri Mỹ gốc Phi là đòn trí mạng giúp ông Trump giành được chiến thắng năm 2016.

Theo một cuộc thăm dò mới nhất từ phía Voter Study Group, trong số nhiều người được thăm dò nhiều lần trong suốt năm qua, chỉ 37% trong số họ là vẫn giữ thái độ tích cực với Tổng thống Mỹ. Con số này là quá ít, chưa đủ để bản thân ông Trump có thể nắm giữ trong tay nhiệm kỳ hai.

Việc ông Trump thất bại trong 2 cuộc bầu cử thống đốc bang gần đây nhất cho thấy bản thân đảng Cộng hòa đang mất dần vị thế của mình. Đây cũng là khó khăn bước đầu mà Tổng thống Mỹ cần vượt qua. Và so sánh với năm 2016, ông Trump sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong lần tranh cử này.

Trong năm 2018, một số hạt vốn nằm trong tầm kiểm soát của đảng Cộng hòa đã chuyển sang bầu cho đảng Dân chủ, giúp đảng này nắm quyền tại Hạ viện. Việc giành lại những hạt này sẽ là một thách thức với ông.

Theo như một cuộc thăm dò từ các chuyên gia Ruy Teixeira và John Halpin, nhóm cử tri ủng hộ ông Trump tập trung chủ yếu vào những “cổ cồn xanh” về hưu. Với việc một số nhóm học sinh da màu đủ tuổi bầu cử, tỷ lệ nhóm cử tri ủng hộ ông Trump đang suy giảm trong dân số Mỹ.

Đối với những người trẻ tuổi này, những gì ông Trump đã thể hiện là không đủ sức thuyết phục cho một nhiệm kỳ nữa.

Theo hai chuyên gia nhận định, điểm cốt lõi khác nằm ở chỗ ông Trump chưa bao giờ nỗ lực giành được cảm tình từ những người vốn chẳng ưa mình, và nếu như 3 năm vừa qua là không thể, thì vài tháng nữa cũng chẳng thể mang lại kết quả khả quan.

Ngoài những khó khăn trong nước, ông Trump còn đang phải đối mặt với một loạt áp lực từ phía các chính sách đối ngoại: Thổ Nhĩ Kỳ “nổi loạn” khi tấn công Syria và mua vũ khí của Nga, Triều Tiên tuyên bố “không tiếp tục đàm phán với Mỹ”, scandal Ukraina…

Những điều này, dù không mang tính quyết định, nhưng cũng sẽ ảnh hưởng ít nhiều tới tâm lý các cử tri, khi vốn những điều này đều là những thứ mà ông Trump từng tự hào và khoe khoang trước đó.

Kinh tế có thể đóng vai trò thiết yếu

Tuy nhiên, một trong những lợi thế mà ông Trump đã giành được cho bản thân sau 3 năm cầm quyền là một nền kinh tế mạnh.

Theo như phân tích từ Moody’s Analytics, ông Trump sẽ tiếp tục giành chiến thắng vào lần tới. Mô hình phân tích này của Moody’s đã liên tiếp dự đoán chính xác được kết quả, và chỉ sai đúng một lần: đó là vào năm 2016 khi Trump bất ngờ vượt qua Hillary Clinton.

Dựa trên 3 thông tin quan trọng của nền kinh tế, bao gồm cảm nhận của người dân với tài chính cá nhân, thị trường chứng khoán và tỷ lệ thất nghiệp, Moody’s dự đoán ông Trump sẽ tiếp tục chiến thắng.

“Kinh tế có lẽ không phải lúc nào cũng là vấn đề cốt lõi trong các cuộc bầu cử, nhưng chưa bao giờ là kém quan trọng cả”, báo cáo của Moody’s viết.

“Nếu các cử tri bỏ phiếu theo cảm nhận về tài chính cá nhân, Tổng thống sẽ chiến thắng một cách áp đảo. Điều này cho thấy rằng cảm xúc của các cử tri về tình hình kinh tế của mình và đất nước có thể đóng vai trò cốt lõi trong bầu cử”.

“Nếu tiếp tục với đà phát triển này, đảng Dân chủ cần một lượng cử tri tham gia bầu cử kỷ lục, vượt ngưỡng hàng năm để giành được chiến thắng”, Moody’s nhận định.

“Trong khi đang có những nhận định về việc 2020 có thể đạt kỷ lục về lượng người tham gia bầu cử, việc các đảng có thể thành công kêu gọi các cử tri của mình tới điểm bỏ phiếu hay không sẽ là thiết yếu trong chiến thắng”.

Tuy nhiên, vẫn cần phải nói một điều rằng, báo cáo của Moody’s chỉ sai đúng một lần, và lại liên quan tới chính ông Trump.

Cũng còn những rủi ro khác, đặc biệt là việc liệu nền kinh tế tài chính của Mỹ có còn giữ nguyên được phong độ như thế này trong 1 năm nữa hay không.

Cũng có một thông tin cần phải lưu tâm, đó là theo thống kê mới từ Financial Times thì 2/3 số người dân Mỹ được hỏi cảm nhận rằng tình hình tài chính của họ chưa được cải thiện kể từ khi ông Trump lên cầm quyền.

Không thể cản bước

Các cuộc điều tra luận tội Tổng thống đang hé lộ nhiều thông tin, cho thấy ông Trump sẵn sàng bước xa tới đâu để giành được chiến thắng.

Các điều tra viên Mỹ sau đó đã phát hiện ra các đoạn tin nhắn giữa đặc phái viên tại Ukraina Kurt Volker, đại sứ Mỹ tại EU Gordon Sondland và luật sư cá nhân của ông Trump, Rudy Giuliani cho thấy rằng đã có áp lực được tạo lên ông Zelenskiy phải đưa ra tuyên bố sẽ điều tra Burisma, để đổi lấy cơ hội được gặp mặt nói chuyện với ông Trump. Vụ việc này đang là tâm điểm của cuộc điều tra luận tội.

Trong phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ, bản thân ông Sondland cũng xác nhận rằng ông Trump giao phần lớn việc Ngoại giao tại Ukraina cho luật sư Giuliani của mình.

Ông Sondland nói rằng ông Trump đã đích thân chỉ đạo ông và nhiều quan chức khác tại một cuộc gặp ở Nhà Trắng phải phối hợp với ông Giuliani, người tại thời điểm đó đang tìm kiếm những vết nhơ của ông Biden để sử dụng trong cuộc đua tranh cử 2020.

Kurt Volker cũng đã xác nhận rằng ông đã giúp kết nối ông Giuliani với Thư ký của Tổng thống Ukraina trong cuộc điều tra thêm thông tin xấu của ông Biden. Volker nói rằng ông không hề biết mục đích của ông Giuliani tại thời điểm đó.

Bản thân Trump cũng nổi tiếng là con người khó lường, vì vậy thật khó để dự đoán được tại thời điểm này rằng chiến thuật của ông Trump sẽ là gì. Cũng vẫn còn quá sớm tại thời điểm này để các ứng viên tung ra “con bài tẩy” của mình trong cuộc đua này, khi mà hai đảng thậm chí còn chưa lựa chọn ra ứng viên của mình.

Nếu Trump thất bại?

Một trong những điều mà mọi người lo ngại là liệu ông Trump có chấp nhận kết quả nếu thất bại hay không?

Lịch sử từng minh chứng là không.

Năm 2016, ông từng nhiều lần tố cuộc bầu cử là “bị gian lận”, kêu gọi những người ủng hộ theo dõi kỹ các điểm bỏ phiếu. Trong cuộc tranh luận cuối cùng, ông từ chối trả lời liệu bản thân có chấp nhận kết quả nếu thua hay không. “Tôi sẽ để mọi người tự suy nghĩ”.

Thậm chí sau khi chiến thắng, ông vẫn nói rằng “hàng triệu người đã bỏ phiếu bất hợp pháp” và thiết lập nên một uỷ ban kiểm tra gian lận bầu cử.

Mới đây, ông Trump tố rằng ông nhẽ ra đã chiến thắng ở New Hamsphire trong cuộc bầu cử năm 2016 nếu như không có “hàng nghìn người không rõ nguồn gốc” tới đây bầu cử.

Nhiều chuyên gia lo ngại rằng nếu thất bại, ông Trump sẽ tiếp tục “la làng”, đồng thời từ chối trao lại quyền lực cho người kế nhiệm.

Các chuyên gia cũng lo ngại rằng điều này có thể tạo nên tiền lệ xấu, đồng thời giúp các nước thứ 3 dễ dàng can thiệp vào tình hình chính trị của Mỹ hơn.

Hoàng Việt