Đáng lo ngại, số phương tiện quá hạn kiểm định và số phương tiện hết niên hạn sử dụng có thể vẫn đang tham gia giao thông rất phổ biến và đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp gia tăng các vụ tai nạn. 

Điển hình như ngày 5/3/2020 tại TP.Bạc Liêu, xe buýt BKS 94B-006.98 khi đổ dốc cầu Kim Sơn, theo hướng từ trung tâm TP Bạc Liêu đi khu du lịch Quan Âm phật đà bất ngờ mất lái, lao sang lề đường bên trái, đâm vào 2 người đi bộ theo chiều ngược lại.

Hậu quả vụ tai nạn giao thông khiến 2 người bị chết (1 người chết tại chỗ, 1 người chết tại bệnh viện), 1 người bị thương.

Thông tin ban đầu, xe buýt BKS 94B-006.98 (trước đó có BKS là 94K-4865 đã đổi biển theo quy định) của HTX Đại Thắng II, đã hết hạn đăng kiểm từ ngày 15/2/2020, thiết bị giám sát hành trình trên xe không hoạt động theo quy định.

Hay vụ tai nạn vào tháng 12/2019, chiếc xe 15 chỗ biển kiểm soát 29K-1636 (hết hạn sử dụng từ năm 2017) chở 8 người của Trung tâm Dạy nghề và tạo việc làm cho người khuyết tật Việt Nam khi đang lưu thông trên địa bàn huyện Kỳ Sơn, Nghệ An bị mất lái đã tự gây tai nạn làm 3 người trên xe tử vong.

Thống kê của Cục Đăng kiểm Việt Nam, tính đến ngày 10/10/2021, có trên 383,5 nghìn xe các loại quá hạn kiểm định từ 1 tháng trở lên, trong đó xe ô tô con là 129,6 nghìn; ô tô khách hơn 40 nghìn; ô tô tải gần 182,4 nghìn; ô tô đầu kéo hơn 5.600 xe; ô tô chuyên dùng hơn 6.000 xe và sơ mi rơ moóc trên 19,3 nghìn xe.

Từ 1/1/2021, cả nước có 16.420 xe các loại hết niên hạn sử dụng với 3.998 xe chở người, 16.420 xe chở hàng. Từ 1/1/2022 có 20.680 xe các loại hết niên hạn sử dụng với 4.772 xe chở người, 15.908 xe xe chở hàng.

Khảo sát cho thấy, có nhiều nguyên nhân xe quá hạn kiểm định và xe hết niên hạn sử dụng tham gia giao thông. Đầu tiên là do hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của người sở hữu phương tiện chưa tốt, đến hạn không mang phương tiện đi kiểm định.

Xe hết niên hạn vẫn cố tình sử dụng hoặc do chủ xe đã biết xe hết niên hạn sử dụng nhưng do giá trị của xe không còn được bao nhiêu nên không đủ kinh phí để trang bị xe mới thay thế, tình trạng này xảy ra chủ yếu ở những vùng sâu, vùng xa.

Ngoài ra trong số xe quá hạn kiểm định, có số lượng không nhỏ phương tiện sắp hết niên hạn sử dụng, nên người thường có tâm lý cố chạy nốt.

Nhiều đơn vị vận tải thường chờ có hàng mới mang xe đi đăng kiểm để sử dụng. Nhiều cá nhân thường đi công tác, để xe ở nhà không sử dụng thời gian dài cũng “lờ” việc đăng kiểm hoặc quên thời hạn đăng kiểm.

Thời gian qua, dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhiều địa phương phải giãn cách xã hội, cách ly nên chủ phương tiện không thể đến các đơn vị đăng kiểm để thực hiện kiểm định cho phương tiện của mình theo quy định.

Nhằm giảm thiểu nguy cơ mất an toàn giao thông của xe quá hạn kiểm định và xe hết niên hạn sử dụng, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 29/CT-TTg về việc xử lý phương tiện giao thông đường bộ hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định.

Trong đó giao Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo các cơ quan liên quan tiếp tục thông báo danh sách phương tiện cơ giới đường bộ hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định cho Bộ Công an, Công an các địa phương và công bố rộng rãi trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Đồng thời yêu cầu các đơn vị đăng kiểm trên cả nước tăng cường phối hợp với lực lượng Thanh tra giao thông, Cảnh sát giao thông và chính quyền địa phương trong công tác thống kê, kiểm soát, xử lý đối với tất cả các phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định trên địa bàn.

Tổ chức tập huấn cho các lực lượng liên quan về phương pháp tra cứu, kiểm soát, nhận biết phương tiện hết niên hạn sử dụng, quá hạn kiểm định.