Từng bước khôi phục hoạt động vận tải hành khách

Sau gần một tháng trở về từ TP.  Hồ Chí Minh, anh Hoan (trú tại thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) vẫn chưa thể quên chuyến hành trình dài của hai vợ chồng về quê bằng xe máy. Chạy cả ngày lẫn đêm, lúc nào mệt thì tấp vào lề đường nghỉ ngơi rồi đi tiếp.

“Biết mệt và nguy hiểm nhưng cũng phải chấp nhận vì không có phương tiện vận chuyển nào khác. Nếu ở lại thì việc làm, thu nhập không có nhưng những chi phí sinh hoạt vẫn phải duy trì trong thời gian Thành phố thực hiện các biện pháp phòng chống dịch COVID-19...”, anh Hoan chia sẻ.

Vừa được công ty gọi điện trở lại TP. Hồ Chí Minh làm việc sau khi tình hình dịch bệnh đã có chuyển biến, ban đầu anh Hoan còn ái ngại, lo lắng nếu phải đi bằng xe cá nhân một quãng đường dài. Nhưng khi biết được hoạt động vận tải hành khách đã được nối lại nên rất vui mừng và quyết định sẽ đặt vé tàu để 2 vợ chồng trở lại thành phố làm việc.

Ngay trong ngày đầu tiên thí điểm nối lại các tuyến xe khách liên tỉnh (13/10), ông Lê Đức Thành - Chủ tịch HĐQT Công ty TNHH Thành Bưởi (Xe khách Thành Bưởi, tuyến TP.HCM - TP. Bảo Lộc - TP. Đà Lạt) bày tỏ vui mừng và cho biết tài xế, khách hàng, phương tiện đã sẵn sàng hoạt động trở lại.

Tuy nhiên nhiều nhà xe, đơn vị kinh doanh vận tải hành khách ô-tô bày tỏ lo lắng bởi các quy định khác nhau về phòng chống dịch của địa phương nơi đầu bến và cuối bến. Đặc biệt là những chi phí xét nghiệm cho tài xế, phòng chống dịch trong khi số ghế ngồi trên xe phải giảm để đảm bảo khoảng cách dẫn tới doanh thu giảm và tình hình thực tế hành khách được tiêm vắc-xin ở các địa phương là khác nhau.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo & Công luận, ông Đặng Sỹ Mạnh - Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết, ngành đường sắt đã lên kế hoạch và tuân thủ nghiêm các quy định phòng chống dịch bệnh COVID-19 đối với hoạt động vận tải hành khách đường sắt. Mỗi toa tàu chỉ được chở 50% lượng khách và các hành khách phải ngồi xen kẽ, đảm bảo giữ khoảng cách.

“Ngành đường sắt xác định những chuyến tàu đầu tiên có thể chưa đủ chỗ, chưa đủ các điều kiện để chạy tàu như bình thường, doanh thu gần như không có... Nhưng chúng tôi vẫn cứ chạy vì đây là giai đoạn thí điểm để từ đó đánh giá đưa ra những kế hoạch, phương án tối ưu tổ chức hoạt động vận tải hành khách đường sắt trong giai đoạn bình thường mới”, ông Đặng Sỹ Mạnh chia sẻ.

Còn với lĩnh vực hàng không, Phó Tổng Giám đốc Bamboo Airways Nguyễn Mạnh Quân cho biết, việc mở lại các chuyến bay thời điểm này chắc chắn sẽ không đạt được doanh thu. Nhưng quan trọng nhất bây giờ không phải là doanh thu mà là tìm ra các giải pháp thực hiện mục tiêu vừa phòng chống dịch, vừa phát triển kinh tế, mở cửa từng bước để chúng ta tập dượt các đường bay nội địa và sẽ tiến ra quốc tế.

Ngày 18/10, Thứ trưởng Bộ GTVT Lê Anh Tuấn đã có báo cáo số 10971/BC-BGTVT gửi Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành về đánh giá tình hình thực hiện tổ chức hoạt động vận tải hành khách của các lĩnh vực đường bộ, đường sắt, hàng không đảm bảo thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19.

Trong đó, Bộ GTVT nêu rõ quá trình thí điểm còn gặp một số khó khăn như độ phủ vắc-xin không đều giữa các tỉnh thành điểm đi/đến, tâm lý e ngại của hành khách khi sử dụng lại phương tiện công cộng, sự thống nhất chung giữa các địa phương về phòng chống dịch bệnh,...

Thống nhất quy định để hoạt động vận tải được thông suốt

Thống kê hoạt động vận tải hành khách năm 2019 ghi nhận những kết quả tích cực với 4.776,7 triệu lượt khách vận chuyển, tăng 11,3% so với năm 2018 và luân chuyển 230,7 tỷ lượt khách/km. Kết quả hoạt động tích cực diễn ra ở hầu hết các loại hình vận tải hành khách đường bộ, đường sắt và hàng không.

Nhưng kể từ khi dịch COVID-19 xảy ra ở nhiều quốc gia trên thế giới đã khiến hoạt động vận tải nói chung và vận tải hành khách nói riêng bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tại Việt Nam trong năm 2020, sản lượng vận tải hành khách chỉ đạt 3.712 triệu lượt, giảm 22,3% so với năm 2019 và luân chuyển 155 tỷ lượt khách/km, giảm 32,8%.

Đặc biệt trong đợt dịch bùng phát lần thứ 4 diễn ra từ cuối tháng 4/2021 với tốc độ lây lan nhanh tại các tỉnh thành phía Nam khiến cho hoạt động vận tải hành khách lại càng thêm điêu đứng. Tính chung 7 tháng của năm 2021, vận tải hành khách đạt 1.917,8 triệu lượt khách vận chuyển, giảm 9,6% so với cùng kỳ năm 2020 và luân chuyển 80,6 tỷ lượt khách/km.

Nhìn nhận về việc chuyển đổi trạng thái sang thích ứng với dịch bệnh COVID-19, TS. Nguyễn Sỹ Dũng - Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội cho rằng, chúng ta “phong tỏa cứng” trong thời gian dài thì quả thực những vấn đề phát sinh thậm chí còn lớn hơn vấn đề dịch bệnh.

Hàng triệu người mất việc làm, hàng trăm ngàn doanh nghiệp phải dời bỏ thị trường,... Tất cả những cái đó sẽ làm cho nền kinh tế của chúng ta bị suy thoái. Mà kinh tế rơi vào suy thoái thì cái chúng ta mất sẽ rất là nhiều.

“Việc chuyển trạng thái là rất quan trọng không chỉ về vấn đề chúng ta đã khống chế được dịch bệnh mà còn vì chúng ta không thể kéo dài để kinh tế sụp đổ và để các vấn đề xã hội phát sinh ngày càng lớn, ngày càng vượt qua khả năng xử lý của chúng ta ví dụ như vấn đề thất nghiệp, an sinh xã hội,...”, TS. Nguyễn Sỹ Dũng đề cập.

Còn theo TS. Nguyễn Xuân Thủy - Chuyên gia giao thông nhận định, để nối lại hoạt động vận tải khách trên tất cả các loại hình vận tải cần có một kế hoạch thống nhất, thực hiện trên phạm vi cả nước. Bản thân các địa phương cũng đều muốn khôi phục lại hoạt động kinh doanh sản xuất sớm nhất có thể.

Tuy nhiên dịch bệnh còn phức tạp nên nhiều địa phương vẫn băn khoăn, lo ngại về việc dịch bệnh sẽ xâm nhập vào địa bàn nếu nối lại các hoạt động vận tải khách. Những quy định riêng về thời hạn kết quả xét nghiệm COVID-19 và thậm chí là cách ly y tế tập trung có thể là những rào cản gây khó cho hoạt động vận tải hành khách, nối lại các hoạt động sản xuất kinh tế, lưu thông hàng hóa.

Vừa qua, Nghị quyết số 128/NQ-CP của Chính phủ ban hành Quy định tạm thời “Thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19”, hướng dẫn của Bộ Y tế và Bộ GTVT có Hướng dẫn tạm thời về tổ chức hoạt động vận tải trên cả 5 lĩnh vực được xem  là giải pháp “căn cơ” để cứu hoạt động vận tải nói chung và vận tải hành khách nói riêng.

Nhiều chuyên gia khẳng định, những quyết sách kịp thời, quyết liệt của Chính phủ, Bộ GTVT sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân di chuyển và bảo đảm an toàn. Quan trọng là thống nhất giữa các tỉnh, thành phố, khu vực; tránh tình trạng cục bộ, mỗi nơi làm một kiểu như thời gian qua.

Các địa phương cũng cần phải có sự thống nhất quy định, công bố kịp thời cấp độ dịch để Sở GTVT tra cứu và thống nhất tổ chức hoạt động vận tải hành khách liên tỉnh cho phù hợp theo quy định tại Nghị quyết số 128/NQ-CP và Quyết định số 4800/QĐ-BYT.

Hoàng Lan