Phóng viên Báo Nhà báo & Công luận đã có cuộc trao đổi với ông Đinh Việt Thắng - Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam (HKVN) về những tổn thất mà ngành hàng không đã phải hứng chịu trong năm 2021 và những giải pháp góp phần tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hàng không.

+ Thưa Cục trưởng, thời gian qua đại dịch COVID-19 đã gây ra thiệt hại lớn cho nền kinh tế nói chung và ngành Giao thông Vận tải (GTVT) nói riêng và nhất là lĩnh vực Hàng không như thế nào?

 - Đại dịch COVID-19 đã tác động vô cùng lớn tới các quốc gia, các nền kinh tế trên thế giới, trong đó Việt Nam cũng không thuộc trường hợp ngoại lệ.

Bước sang năm 2021, Việt Nam chịu ảnh hưởng nghiêm trọng hơn so với năm 2020 bởi làn sóng đại dịch lần thứ 4, các thành phố trong cả nước đều phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 và 16 của Thủ tướng Chính phủ trong giai đoạn dài từ tháng 7 đến tháng 9 và dần mở lại, khai thác hạn chế các đường bay trong tháng 10 và tháng 11. 

Vận chuyển hành khách quốc tế chỉ có các chuyến bay đến Việt Nam chở chuyên gia, khách Việt Nam hồi hương theo các chương trình được các cơ quan hữu quan của Chính phủ chấp thuận và chuyến bay chở khách từ Việt Nam đi với số lượng nhỏ, chủ yếu là đối tượng khách công vụ, du học sinh. Tổng vận chuyển của các hãng hàng không Việt Nam 11 tháng năm 2021 đạt khoảng 14 triệu khách, giảm 51,7% so với cùng kỳ 2020 và giảm 72% so với cùng kỳ năm 2019.

Đội tàu bay của các hãng hàng không Việt Nam là 230 chiếc, tuy nhiên các hãng chỉ khai thác khoảng 60 - 70% đội tàu bay trong giai đoạn cao điểm Hè và khoảng 80% đội tàu bay vào giai đoạn cao điểm Tết.

+ Trước những thiệt hại mà đại dịch COVID-19 gây ra, Cục HKVN đã đưa ra những giải pháp gì để vừa đảm bảo an toàn phòng chống dịch bệnh vừa phát triển kinh tế, thưa Cục trưởng?

- Nhằm giúp các hãng hàng không nói chung và doanh nghiệp trong ngành nói riêng có thể duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh vượt qua đại dịch COVID-19, Cục HKVN đã tham mưu cho Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ các vấn đề trọng tâm tập trung vào các chính sách liên quan đến giá, phí trong lĩnh vực hàng không, các chính sách hỗ trợ các hãng hàng không trong hoạt động khai thác, với một số nét chính như sau:

Thứ nhất, đã tham mưu cho Bộ GTVT ban hành các Thông tư liên quan đến việc giảm các mức giá, khung giá một số dịch vụ chuyên ngành hàng không tại cảng hàng không, sân bay Việt Nam và Tham mưu cho Bộ GTVT có ý kiến với Bộ Tài chính về việc quy định áp dụng mức giảm một số khoản thu phí, lệ phí trong lĩnh vực hàng không, theo đó giảm giá dịch vụ chuyên ngành hàng không cho các năm 2020, 2021; phi, lệ phí trong lĩnh vực hàng không năm 2020, 2021 và giảm 30% thuế bảo vệ môi trường nhiên liệu bay đến hết năm 2021.

Thứ hai, Cục HKVN đã tích cực và triển khai kịp thời các giải pháp về công tác quản lý vận tải gắn với nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh COVID-19 theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo Quốc gia, Thủ tướng Chính phủ và Bộ GTVT về phòng chống dịch COVID-19.

Cục HKVN đã có báo cáo Bộ GTVT và triển khai thực hiện các chính sách, giải pháp liên quan đến quy trình, thủ tục hành chính, công tác đảm bảo an toàn khai thác tàu bay, tổ bay, cung ứng dịch vụ, bố trí, xắp xếp lại việc đỗ tàu bay tại các Cảng hàng không quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất để hỗ trợ các hãng hàng không khi tàu bay không thể khai thác, cho phép các hãng hàng không Việt Nam sử dụng tàu bay chở khách chở hàng trên khoang hành khách, hỗ trợ tối đa về slot cho các chuyến bay chở hàng trong đó đáng lưu ý là việc vận chuyển vật tư, thiết bị y tế phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19.

Thứ ba, phối hợp chặt chẽ với các Bộ Y tế, Quốc phòng, Ngoại giao, Văn hóa, Thể thao, Du lịch trong việc vận chuyển công dân Việt Nam về nước, đáp ứng nhu cầu của xã hội nhưng vẫn đảm bảo công tác phòng chống dịch.

Thứ tư, xây dựng các chương trình, kế hoạch bay nội địa, quốc tế trong giai đoạn bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, báo cáo Bộ GTVT ban hành các chương trình, kế hoạch trong từng giai đoạn cụ thể, phù hợp với tình hình diễn biến của dịch COVID-19 cũng như công tác phòng, chống dịch của Chính phủ, Bộ GTVT.

Khó khăn lớn nhất mà ngành hàng không đang và tiếp tục phải đối mặt là do tác động của dịch bệnh, những biện pháp phòng chống dịch của các quốc gia trên thế giới cũng như Việt Nam, nhu cầu đi lại bằng đường hàng không sẽ cần thời gian để phục hồi như giai đoạn trước dịch, dự báo phải đến năm 2023 thì thị trường mới có thể quay lại thời điểm như năm 2019.

Nhu cầu sụt giảm sẽ kéo theo nguồn thu của các hãng hàng không, cảng hàng không, các công ty cung cấp dịch vụ hàng không (quản lý bay, xăng dầu, dịch vụ mặt đất, suất ăn, phi hàng không…) giảm tương ứng và các doanh nghiệp này gặp rất nhiều khó khăn trong việc duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh, cân đối tài chính, nguồn nhân lực, phương tiện, trang thiết bị… và đây chính là bài toán lớn cho ngành Hàng không khi phải cầm cự đến khi thị trường phục hồi.

+ Vậy đâu là những điểm sáng mà ngành Hàng không Việt Nam đạt được trong thời gian qua, thưa Cục trưởng?

- Như chúng ta đã biết, làn sóng COVID-19 lần thứ tư đã tác động lớn đến Việt Nam dẫn đến việc các thành phố phải thực hiện việc giãn cách theo Chỉ thị 15 và 16 của Thủ tướng Chính phủ. Khi đại dịch bùng phát, diễn biến phức tạp và các ca tăng nhanh tại các địa phương thuộc khu vực phía Nam dẫn đến việc quá tải tại các khu vực cách ly y tế, bệnh viện, thiếu các trang thiết bị máy móc phục vụ cho việc điều trị.

Trong bối cảnh công tác chống dịch đang diễn ra căng thẳng, “cầu hàng không” chính là phương thức vận tải nhanh nhất, hiệu quả nhất để tiếp viện nhân lực, thiết bị cho mặt trận nóng phía Nam.

Giai đoạn đầu tháng 8/2021, các hãng hàng không Việt Nam đã khẩn trương tổ chức khai thác các chuyến bay chở miễn phí hàng vạn lượt nhân viên y tế từ các tỉnh, thành phố phía Bắc chi viện cho các tỉnh miền Nam. Cần phải nói thêm rằng, việc duy trì cầu hàng không trong thời điểm này thực sự là cố gắng rất lớn của các hãng hàng không, bởi bản thân họ cũng đang phải gặp rất nhiều khó khăn khi các chuyến bay thương mại đã bị dừng từ giữa tháng 8/2021.

Bên cạnh đó, do diễn biến nhanh và phức tạp nên bà con tại các địa phương đang học tập, sinh sống và làm việc tại các tỉnh phía Nam đã bị mắc kẹt lại. Thấu hiểu tâm tư, nguyện vọng của bà con muốn chở về địa phương, các tỉnh, thành phố trong cả nước đã phối hợp với các hãng hàng không tổ chức các chuyến bay chở người dân chở về địa phương.

+ Vậy trong thời gian tới, Cục HKVN có những giải pháp nào để tiếp tục duy trì và đạt được những kết quả cao hơn trong việc thực hiện mục tiêu kép vừa đảm bảo phòng chống dịch bệnh vừa phục vụ phát triển kinh tế, thưa ông?

- Các giải pháp cụ thể đối với ngành hàng không đã được tôi nêu ở nội dung trên. Với vai trò là Nhà chức trách hàng không, cơ quan quản lý nhà nước, chúng tôi nhận thấy trách nhiệm của mình là nghiên cứu và khẩn trương tham mưu cho Bộ GTVT, Thủ tướng Chính phủ các vấn đề liên quan đến chính sách vận tải hàng không phù hợp với thực tiễn diễn biến của dịch COVID-19 tại Việt Nam và trên thế giới mà vẫn đảm bảo được nhiệm vụ phòng, chống dịch COVID-19.

Trong thời gian tới, nhiệm vụ trọng tâm trước mắt của chúng tôi là tham mưu cho Bộ GTVT sớm mở lại, khai thác không hạn chế các đường bay nội địa và các đường bay quốc tế, các đường bay du lịch trọng điểm, kết nối giao thương với các nước và góp phần tháo gỡ khó khăn cho các doanh nghiệp hàng không, đồng thời thúc đẩy quá trình phục hồi kinh tế, du lịch cho các địa phương nói riêng và toàn quốc nói chung.

Bên cạnh đó, Cục HKVN sẽ tiếp tục theo dõi, tham mưu cho Bộ GTVT và có những chỉ đạo cụ thể đối với các dự án lớn về hạ tầng hàng không của Bộ GTVT, ngành hàng không như Dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành, các Cảng HK Điện Biên, Côn Đảo.

Hoàng Lan