Cơ sở dữ liệu giám sát chất lượng không khí IQAir, có trụ sở tại Thụy Sĩ, đã phân tích dữ liệu từ 40.000 trạm quan trắc tại 138 quốc gia và phát hiện Chad, Congo, Bangladesh, Pakistan và Ấn Độ là những quốc gia ô nhiễm nhất.

Đặc biệt, Ấn Độ chiếm sáu trong số chín thành phố ô nhiễm nhất, với thị trấn công nghiệp Byrnihat ở vùng đông bắc là nơi có chất lượng không khí tệ nhất.

Các chuyên gia cảnh báo rằng mức độ ô nhiễm thực tế có thể cao hơn đáng kể, do nhiều khu vực trên thế giới thiếu hệ thống quan trắc đầy đủ. Chẳng hạn, ở châu Phi, trung bình cứ 3,7 triệu người mới có một trạm giám sát.

Để giải quyết vấn đề này, nhiều trạm giám sát mới đang được thiết lập. Năm nay, các tác giả báo cáo đã bổ sung dữ liệu từ 8.954 địa điểm mới và khoảng một nghìn trạm giám sát nhờ vào những nỗ lực nâng cao khả năng theo dõi chất lượng không khí.

Tuy nhiên, tuần trước, việc giám sát ô nhiễm không khí gặp trở ngại khi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ tuyên bố sẽ ngừng công khai dữ liệu từ các đại sứ quán và lãnh sự quán của mình trên toàn thế giới.

Theo Fatimah Ahamad, nhà khoa học trưởng tại Trung tâm Sức khỏe Hành tinh Sunway (Malaysia), việc hít thở không khí ô nhiễm trong thời gian dài có thể gây ra các bệnh về đường hô hấp, Alzheimer và ung thư. WHO ước tính rằng ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây ra khoảng 7 triệu người tử vong mỗi năm.

Bà nhấn mạnh sự cần thiết phải có những hành động quyết liệt hơn để giảm thiểu ô nhiễm. Trước đó, WHO cũng chỉ ra rằng 99% dân số thế giới đang sống ở những khu vực không đạt tiêu chuẩn chất lượng không khí.

"Nếu thiếu nước, bạn có thể bảo mọi người chờ nửa giờ để có nước. Nhưng nếu không khí bị ô nhiễm, bạn không thể yêu cầu họ ngừng thở," bà nói.

Dù vậy, một số thành phố như Bắc Kinh và  Seoul đã cải thiện đáng kể chất lượng không khí thông qua các quy định nghiêm ngặt hơn đối với phương tiện giao thông, nhà máy điện và công nghiệp. Họ cũng thúc đẩy sử dụng năng lượng sạch và đầu tư mạnh vào giao thông công cộng.

Một nỗ lực quan trọng khác nhằm hạn chế ô nhiễm là thỏa thuận của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) về kiểm soát khói mù xuyên biên giới. Mặc dù chưa đạt được thành công đáng kể, mười quốc gia trong khu vực đã cam kết hợp tác để giám sát và giảm thiểu ô nhiễm do cháy rừng – một vấn đề thường xuyên xảy ra vào mùa khô.

Theo Shweta Narayan, người đứng đầu chiến dịch tại Liên minh Khí hậu và Sức khỏe Toàn cầu, những khu vực chịu ô nhiễm không khí nghiêm trọng nhất cũng là nơi phát thải lượng lớn khí nhà kính từ việc đốt than, dầu và khí đốt. Bà cho rằng cắt giảm khí thải không chỉ giúp làm chậm quá trình biến đổi khí hậu mà còn cải thiện đáng kể chất lượng không khí.

Hà Trang (theo IQAir, WHO, ABC News)