Chương trình Hành động gieo mầm mùa xuân đã được Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị công bố vào tháng 3 và đã tiêm chủng cho khoảng 200.000 công dân Trung Quốc ở nước ngoài vào đầu tháng 4 tại các nước láng giềng từ Lào đến Lebanon và Sierra Leone.

Các nhà sản xuất vắc xin của Trung Quốc đã vận chuyển hàng triệu liều pha sẵn cùng số lượng lớn nguyên liệu ra nước ngoài kể từ năm ngoái như một phần của nỗ lực ngoại giao vắc xin, đưa quốc gia này trở thành nước dẫn đầu toàn cầu trong việc cung cấp thuốc cho công dân của hàng chục quốc gia.

Điều đó cũng có nghĩa là hàng chục triệu công dân Trung Quốc sống ở nước ngoài có thể tiêm vắc xin do Bắc Kinh cung cấp, mặc dù không rõ liệu Trung Quốc có thể sản xuất đủ để đáp ứng nhu cầu trong và ngoài nước hay không.

Ông Yanzhong Huang, một thành viên cấp cao về sức khỏe toàn cầu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở New York, cho biết vắc xin ban đầu của Trung Quốc được ưu tiên đưa ra nước ngoài.

Ông nói: “Công dân Trung Quốc sống ở nước ngoài cũng có thể tiếp cận với vắc xin sản xuất trong nước của Trung Quốc theo như chính sách này đề ra. Vấn đề là họ hiện không có đủ năng lực sản xuất để đáp ứng nhu cầu cả trong nước và quốc tế, điều này khiến cho hoạt động ngoại giao vắc xin của họ không bền vững ít nhất là trong hai tháng tới".

Tại hội nghị Diễn đàn Bác Ngao của các nhà lãnh đạo chính phủ và doanh nghiệp ở Thượng Hải vào tháng trước, ông Yin Weidong, Chủ tịch hãng sản xuất vắc xin Sinovac Biotech, cho biết Trung Quốc hiện đang đối mặt với tình trạng thiếu vắc xin.

Nhưng đối với những người Trung Quốc xa xứ, chẳng hạn như Jacky Zhai, một kỹ sư người Sri Lanka tại một công ty xây dựng Trung Quốc, chương trình Cây giống mùa xuân mang đến cơ hội được tiêm phòng và về thăm nhà.

Vào ngày 27/4, anh cho biết anh đã nhận được mũi tiêm vắc xin thứ hai do Tập đoàn Dược phẩm Quốc gia Trung Quốc, thường được gọi là Sinopharm sản xuất. Anh rất mong được về thăm gia đình ở tỉnh Hà Nam vào tháng 6 sau hơn một năm không gặp. Các đồng nghiệp của anh đã được tiêm phòng ở Trung Quốc sẽ được luân chuyển đến đảo quốc này để các công nhân khác có thể về nhà.

“Tôi nhớ nhà nhưng không thể làm gì được vì Covid-19”, anh nói. “Tôi nói với gia đình rằng tôi đã tiêm phòng và họ cảm thấy nhẹ nhõm hơn".

Các cơ quan y tế ở Sri Lanka đã phê duyệt vắc xin của Sinopharm để sử dụng trong trường hợp khẩn cấp tại địa phương, nhưng vắc xin này chỉ được cung cấp cho công dân Trung Quốc trong khi chờ Tổ chức Y tế Thế giới bật đèn xanh.

Vắc xin do Sinopharm sản xuất và một loại khác của Sinovac Biotech của Trung Quốc đang được WHO xem xét để sử dụng khẩn cấp trên toàn cầu và đang chờ phán quyết cuối cùng, dự kiến sẽ có trong tuần này.

Việc chỉ cung cấp vắc xin riêng cho công dân Trung Quốc ở Sri Lanka đã làm dấy lên những lời phàn nàn trên các phương tiện truyền thông của nước này. Một người có ý kiến đã hỏi tại sao vắc xin này được chấp thuận cho người Trung Quốc ở Sri Lanka nếu nó không được chấp thuận cho người Sri Lanka.

Thông điệp của Trung Quốc

Ông Huang, người chuyên về các khía cạnh an ninh và chính sách đối ngoại về các vấn đề sức khỏe toàn cầu, cho biết việc tiêm vắc xin cho người Trung Quốc ở xa xứ trước khi tiêm cho công dân bản địa là cách mà nước này đang gửi đi một thông điệp về độ an toàn của loại thuốc này.

Các đại sứ quán của Trung Quốc đang liên hệ với công dân ở các quốc gia khác nhau để thông báo cho họ về sáng kiến tiêm chủng.

Tổng lãnh sự quán Trung Quốc ở Kuching, Malaysia, đã thực hiện một cuộc khảo sát vào tháng 4 để tìm công dân Trung Quốc và tìm hiểu sở thích tiêm chủng của họ. Mọi người được hỏi nếu họ muốn chủng ngừa, loại vắc xin nào được ưu tiên.

Ở Thái Lan, một công nhân Trung Quốc tại một công ty thương mại chỉ mong được xác định là Zhou, đã điền vào một bảng câu hỏi tương tự từ đại sứ quán vào tháng trước.

Vào tháng 4, Thái Lan đã báo cáo hơn 36.000 trường hợp nhiễm Covid-19, tăng đột biến so với năm ngoái.

Bất chấp sự gia tăng đột biến, ông Zhou ở Bangkok cho biết ông không cảm thấy cần phải tiêm phòng ngay lập tức vì ông luôn đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên.

“Tôi có thể sẽ tiêm vắc xin mặc dù tôi muốn có nhiều thời gian hơn để quan sát và hiểu chúng”, người đàn ông 30 tuổi cho hay. “Tiêm phòng có thể đồng nghĩa với việc đi du lịch không cần kiểm dịch trong tương lai để tôi có thể đến thăm Trung Quốc một cách dễ dàng".

Các loại vắc xin khác

Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, hơn 60 quốc gia đã đưa công dân Trung Quốc vào chương trình tiêm chủng tại địa phương của họ tính đến tháng 3. Ví dụ, Mỹ đã khuyến khích tất cả mọi người không phân biệt tình trạng nhập cư nên tiêm chủng khi đủ điều kiện.

“Điều bắt buộc về đạo đức và sức khỏe cộng đồng là đảm bảo rằng tất cả các cá nhân sống ở Mỹ đều có thể tiếp cận với vắc xin”, Bộ An ninh Nội địa cho biết trong một tuyên bố vào tháng 2.

Cô Rachel Liu, một sinh viên tốt nghiệp Đại học Cornell, đã tiêm mũi thứ hai vào tuần trước. Cô cho biết mình đủ điều kiện khi là cư dân thành phố New York và trên 18 tuổi.

Cô Liu cho biết cô đã không liên hệ với đại sứ quán Trung Quốc để được giúp đỡ vì vắc xin đã có sẵn ở Mỹ. Nhưng cô ấy đã than thở về những khó khăn khi trở về Trung Quốc vì những hạn chế của đại dịch. “Tôi ước gì sinh viên Trung Quốc ở nước ngoài có thể về nước dễ dàng hơn”, cô nói.

Vào giữa tháng 4, Trung Quốc cho biết họ sẽ công nhận các mũi tiêm của Pfizer-BioNTech, Moderna và Johnson & Johnson để phê duyệt thị thực cho công dân tới từ Mỹ.

Trong khi đó, Thượng Hải vào tháng 3 đã trở thành thành phố đầu tiên của Trung Quốc đại lục cung cấp vắc-xin Covid-19 cho người nước ngoài. Dịch vụ hiện đã có ở các thành phố Bắc Kinh và Thiên Tân, và các tỉnh Chiết Giang, Giang Tô và Quảng Đông.

Việc Trung Quốc thúc đẩy xuất khẩu vắc xin và cũng như đáp ứng nhu cầu địa phương dự kiến ​​sẽ gây căng thẳng cho năng lực sản xuất của nước này. Quốc gia này đã đặt mục tiêu tiêm chủng cho 40% dân số, tương đương 560 triệu người, vào tháng 6. Tính đến thứ Sáu, đã có 265 triệu liều vắc xin được tiêm.

Ông Nicholas Thomas, phó giáo sư tại khoa nghiên cứu châu Á và quốc tế tại Đại học Thành phố Hồng Kông, nói rằng Trung Quốc sẽ không thể đạt được mục tiêu trong nước cũng như duy trì các cam kết ở nước ngoài trừ khi họ tăng cường sản xuất.

Một vấn đề khác là vắc xin của họ có tỷ lệ hiệu quả tương đối thấp, có nghĩa lượng người lớn hơn 70% sẽ phải được tiêm chủng nếu muốn đạt được miễn dịch cộng đồng. “Thách thức song song đối với Trung Quốc là nước này cần phải có tỷ lệ dân số được tiêm chủng lớn hơn nhiều nếu muốn mở lại biên giới cho cả du lịch và thương mại trong và ngoài nước", ông nói.