Hiệu quả tích cực từ tiếp dân, đối thoại

Tiếp dân, đối thoại trực tiếp là một trong những giải pháp quan trọng nhằm kịp thời nắm bắt thông tin, dư luận, tình hình địa bàn, tạo tác động tích cực hai chiều giữa cấp ủy, chính quyền và người dân. Thông qua tiếp dân, đối thoại, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp nắm được những vấn đề mới, chưa phù hợp, có cơ sở thực tiễn để chỉ đạo nghiên cứu, điều chỉnh cho phù hợp, tháo gỡ các vấn đề vướng mắc ở cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ở địa phương.

Trong cuộc đối thoại giữa các bí thư chi bộ, thôn trưởng với Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Lộc Hà Nguyễn Thế Hoàn và Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Việt Hùng (tháng 11/2022), một số ý kiến phản ánh việc 2 tuyến đường huyết mạch giao thông liên thôn ở xã Thạch Mỹ là trục đường nối thôn Tân Phú - Phú Mỹ - Hữu Ninh - Liên Giang và đoạn đường trước cổng Trường Tiểu học Thạch Mỹ nối Huyện lộ 45 bị hư hỏng nặng đã ảnh hưởng đến đi lại, sinh hoạt, an toàn giao thông, tiến độ xây dựng xã NTM nâng cao của xã...

Tiếp thu ý kiến phản ánh của các cán bộ thôn ở xã Thạch Mỹ, ngay trong cuộc đối thoại, lãnh đạo huyện đã yêu cầu các phòng, ngành chức năng phối hợp với chính quyền địa phương kiểm tra, đánh giá tình hình, xây dựng phương án khắc phục. Kết quả, cả hai tuyến đường xuống cấp này đã được ưu tiên kinh phí (gần 30 tỷ đồng) để đầu tư nâng cấp, mang lại cho người dân con đường thảm nhựa để xóm làng thêm sạch đẹp, đi lại dễ dàng, thông thương hàng hóa thuận lợi.

Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện Lộc Hà Nguyễn Thế Hoàn khẳng định: Lộc Hà đã quán triệt nghiêm túc Quyết định 657-QĐ/TU ngày 4/4/2018 của BTV Tỉnh ủy. Trong quá trình thực hiện, Lộc Hà đã thể hiện tinh thần của Bác Hồ là gần dân, trọng dân, học dân, thông qua đó để lắng nghe những khó khăn, vướng mắc. Đồng thời giao cho các phòng, ngành và địa phương tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đó. Vì thế tạo được sự đồng tình, đồng thuận và tin tưởng của nhân dân vào cấp ủy, chính quyền của địa phương.

“Qua thực hiện quy chế đối thoại với người đứng đầu đã giúp Lộc Hà nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà nước đến Nhân dân nhằm phát huy tốt vai trò chủ thể của người dân trong mọi việc. Đồng thời, giúp cấp ủy, chính quyền các cấp nắm chắc tình hình cơ sở, nguyện vọng của Nhân dân đối với các vấn đề còn vướng mắc để có giải pháp khắc phục” - Bí thư Huyện ủy Lộc Hà Nguyễn Thế Hoàn khẳng định thêm.

Hay như, Mỏ cát tại thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ (huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) là mỏ vật liệu xây dựng đã được UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt bổ sung khu vực khai thác vật liệu xây dựng thông thường vào khu vực không đấu giá quyền khai thác khoáng sản trên địa bàn Hà Tĩnh tại Quyết định 1602/QĐ-UBND ngày 6/7/2023, nhằm chỉ phục vụ dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam. Phương pháp khai thác chỉ được phép sử dụng máy múc và xe vận chuyển, không sử dụng phương pháp hút cát nhưng một bộ phận người dân tại thôn Mỹ Yên vẫn chưa đồng thuận với chủ trương. Khi lực lượng chức năng hỗ trợ đơn vị thi công bắc cầu phao qua sông Ngàn Mọ để phục vụ việc cắm mốc khu vực khai thác mỏ cát thì một bộ phận người dân đã tụ tập phản đối, cản trở.

Ngày 2/11/2023, UBND huyện Cẩm Xuyên tổ chức hội nghị đối thoại giữa Chủ tịch UBND huyện với Nhân dân thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ liên quan đến khai thác mỏ cát phục vụ dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam. Trên tinh thần thẳng thắn, cởi mở, Chủ tịch UBND huyện Cẩm Xuyên Hà Văn Bình đã tiếp thu, trả lời thỏa đáng những băn khoăn, thắc mắc của Nhân dân thôn Mỹ Yên, xã Cẩm Mỹ.

Ông Hà Văn Bình - Chủ tịch UBND huyện Cẩm Xuyên cho biết: Chính quyền rất thấu hiểu những tâm tư, nguyện vọng của bà con nên đã cẩn trọng, đảm bảo tính an toàn, khoa học trong mọi phương án khai thác; giải thích cặn kẽ, thấu đáo để bà con hiểu rõ, hiểu đúng chủ trương của Nhà nước về việc khai thác cát là phục vụ lợi ích quốc gia, không vì bất kì mục đích cho cá nhân hay doanh nghiệp nào. Vì vậy, khai thác mỏ cát thôn Mỹ Yên không ảnh hưởng vấn đề môi trường, không có nguy cơ sạt lở; đề nghị bà con Nhân dân phát huy tinh thần trách nhiệm với cộng đồng, quốc gia; đồng thuận để khai thác mỏ cát thôn Mỹ Yên phục vụ dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam.

Sau hội nghị đối thoại, UBND huyện Cẩm Xuyên đã tổng hợp những kiến nghị để báo cáo lên UBND tỉnh Hà Tĩnh nhằm đảm bảo quyền lợi cho bà con Nhân dân. Đặc biệt, việc bồi thường được triển khai trên cơ sở đảm bảo quyền và lợi ích của Nhân dân; quá trình khai thác sẽ mời Nhân dân cùng giám sát việc triển khai để đảm bảo quy định của pháp luật. Thông qua đối thoại, cấp ủy, chính quyền huyện Cẩm Xuyên đã tuyên truyền, vận động quần chúng hiệu quả trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, tạo nên sự đồng thuận của nhân dân. Vì vậy đã sớm hoàn thành cắm mốc khu vực quy hoạch mỏ cát Mỹ Yên phục vụ thi công cao tốc Bắc – Nam.

Theo ghi nhận chung, thành công qua các hội nghị đối thoại ở Hà Tĩnh là cấp ủy, chính quyền các cấp, nắm bắt được thông tin dân cần, đồng thời kịp thời chỉ đạo để chấn chỉnh, sửa đổi những hạn chế, thiếu sót, giúp cán bộ, công chức luôn có thái độ làm việc nghiêm túc, cầu thị và lắng nghe dân. Ngược lại, người dân nhận được thông tin các vấn đề quan trọng của địa phương. Qua hội nghị đối thoại đã góp phần mở rộng dân chủ trong nhân dân, tạo sự đồng thuận cao trong xã hội; khoảng cách giữa chính quyền và người dân được rút ngắn, người dân và chính quyền gắn bó, cảm thông, hiểu nhau hơn…

Bên cạnh đó, sau các cuộc đối thoại trực tiếp, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp đã ban hành các văn bản kết luận, chỉ đạo các ngành chức năng theo lĩnh vực được phân công giải quyết kịp thời những ý kiến mà nhân dân phản ánh, kiến nghị. Đây chính là điều kiện căn bản hạn chế phát sinh những vụ việc phức tạp, không để hình thành “điểm nóng”, giảm đáng kể đơn thư khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, giúp cho các cấp ủy, chính quyền, nhất là người đứng đầu nắm bắt, nhìn nhận rõ những mặt còn hạn chế, thiếu sót trong thực thi công vụ ở các ngành, địa phương, đơn vị, từ đó có biện pháp chấn chỉnh, khắc phục kịp thời.

Để hoạt động tiếp dân, đối thoại mang lại hiệu quả nhiều mặt

Thời gian qua, việc thực hiện đối thoại của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với nhân dân trên địa bàn tỉnh đã đi vào nền nếp. Qua đó, tạo sự đồng thuận, thống nhất giữa cấp ủy, chính quyền với nhân dân, góp phần thực hiện thắng lợi các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương trong tỉnh.

Tuy nhiên, việc đối thoại giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền với nhân dân trên địa bàn tỉnh Hà Tĩnh còn một số tồn tại, hạn chế như: công tác tuyên truyền, quán triệt, cụ thể hóa các văn bản hướng dẫn về đối thoại ở một số địa phương, đơn vị còn chưa đầy đủ, kịp thời. Việc hướng dẫn, chuẩn bị đối thoại, phân công cơ quan, đơn vị chủ trì, phối hợp tham mưu cấp ủy, chính quyền đối thoại ở các cấp còn lúng túng; chưa có nhiều ý kiến góp ý của nhân dân về đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy Đảng, sự quản lý, điều hành của chính quyền. Nhiều cuộc đối thoại còn mang tính tiếp xúc cử tri, chưa phát huy được quyền làm chủ của Nhân dân, chưa lựa chọn những vấn đề nóng, phức tạp, vấn đề người dân quan tâm, bức xúc…

Qua trao đổi với nhiều đồng chí đứng đầu cấp ủy và chính quyền ở cấp xã, nhiều vị lãnh đạo trực tiếp đối thoại với nhân dân cho biết, bên cạnh những kết quả đạt được tích cực, vẫn còn những hạn chế: Chưa có sự đổi mới, sáng tạo trong cách thức tổ chức đối thoại; số lượng người dân tham gia còn hạn chế.

Theo các vị lãnh đạo này, nguyên nhân của những hạn chế trên là do: Một số kiến nghị, đề xuất của nhân dân thông qua tiếp xúc, đối thoại chưa được giải quyết dứt điểm hoặc chậm được giải quyết; những ý kiến, kiến nghị của  Nhân dân chưa phản ánh đầy đủ, toàn diện tình hình tại địa phương. Công tác theo dõi, giám sát, kiểm tra việc thực hiện kết luận của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền sau tiếp xúc, đối thoại chưa được thực hiện thường xuyên. Những ý kiến được đề cập trong buổi đối thoại chủ yếu do Nhân dân chưa nắm được các quy định của pháp luật, chưa phản ánh nội dung cần hỏi với bộ phận có thẩm quyền xử lý; bên cạnh đó vẫn có trách nhiệm của cán bộ, công chức trong thi hành công vụ.

Theo quan sát của phóng viên, nhiều hội nghị đối thoại trực tiếp giữa giữa cấp ủy, chính quyền các xã, phường, thị trấn với nhân dân, công tác điều hành của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền còn lúng túng, chưa định hướng được trọng tâm nội dung đối thoại. Nhiều nơi chưa dành nhiều thời gian cho đối thoại với nhân dân, còn nặng về báo cáo đánh giá kết quả tình hình kinh tế - xã hội. Còn một số đồng chí chủ tịch UBND xã chưa nắm chắc các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước trong một số lĩnh vực cụ thể nên lúng túng khi trả lời, chưa đi vào nội dung cụ thể vấn đề nhân dân có ý kiến đối thoại, còn biểu hiện né tránh...

Bên cạnh đó, một số nơi người dân còn lẫn lộn giữa đối thoại với tiếp xúc cử tri, chất vấn cả những nội dung không thuộc thẩm quyền của chủ tịch UBND xã, các ý kiến đối thoại còn quá tập trung vào các vấn đề liên quan đến giải quyết quyền lợi của người dân, chưa nêu được những vấn đề liên quan đến công tác quản lý, điều hành chung của chính quyền địa phương, cũng như ý thức trách nhiệm, đạo đức công vụ của cán bộ, công chức. Trong khi mục đích của cuộc đối thoại, ngoài giải quyết các vấn đề bức xúc còn nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý, điều hành của chính quyền địa phương.

Về vấn đề này, qua trao đổi với một số người đứng đầu cấp ủy, chính quyền ở cấp huyện, nguyên nhân được các vị lãnh đạo này cho rằng: Do năng lực của một số cấp ủy, chính quyền còn hạn chế nên việc chủ trì, điều hành hội nghị chưa linh hoạt; chủ tịch UBND một số xã, phường, thị trấn đôi khi còn trả lời vòng vo, né tránh, chưa thỏa mãn nhu cầu của nhân dân. Bên cạnh đó, do trình độ dân trí của nhân dân tham gia các hội nghị đối thoại không đồng đều, nên đặt ra nhiều câu hỏi không đúng trọng tâm, vượt xa thẩm quyền của người đối thoại. Ở một số nơi, việc đối thoại giữa lãnh đạo xã, phường, thị trấn với người dân còn nặng tính phản ánh, tiếp xúc, chưa rõ tính đối thoại, chưa gợi mở được cho người dân tham gia chất vấn về những vấn đề liên quan đến cơ sở và trách nhiệm của chính quyền.

Tuy nhiên, theo các vị lãnh đạo cấp huyện thì vấn đề quan trọng là sau đối thoại, MTTQ các cấp phải làm tốt vai trò giám sát việc thực hiện “lời hứa” trước dân của chính quyền địa phương, hướng tới mục tiêu chung là kịp thời giải quyết bức xúc, nảy sinh, nâng cao hiệu lực, hiệu quả của bộ máy chính quyền cơ sở.

Ông Nguyễn Văn Thành, Bí thư Huyện ủy Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh) cho rằng, đối thoại trực tiếp là một việc không dễ, đòi hỏi chủ thể cần có trình độ, tri thức và kinh nghiệm vững vàng, quan điểm lập trường rõ ràng, đủ khả năng hướng đối tượng đi đến những quan điểm, tư tưởng, chính sách của Đảng. Thực tế cho thấy, trong quá trình đối thoại trực tiếp, có thể có những ý kiến khá “hóc búa” mà ngay cả chủ thể đôi khi cũng chưa lường hết hoặc nắm chưa chắc chắn. Vì vậy, nếu không có trình độ, tri thức và kinh nghiệm vững vàng, quan điểm lập trường rõ ràng, chủ thể rất có thể sẽ rơi vào tình thế lúng túng, bị động. Mặt khác, ý kiến dù đúng hay sai, song tâm lý của người dân bao giờ cũng muốn bảo vệ chính kiến của mình. Vì thế, không khí cuộc đối thoại đôi khi trở nên căng thẳng và khó đi đến thống nhất về quan điểm và cách thức giải quyết vấn đề, sự việc. Đó là tình huống thường gặp ở những cuộc đối thoại giải quyết các vấn đề có liên quan trực tiếp đến nhu cầu, lợi ích sát sườn của người dân.

“Để việc đối thoại mang lại hiệu quả cần đưa hoạt động tiếp xúc, đối thoại ở các cấp đi vào chiều sâu, phải gần gũi, đặt mình như trong trường hợp, hoàn cảnh của người dân đang đối thoại với mình. Để mà chia sẻ tìm hiểu, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Từ đó, sau đối thoại phải tìm phương án giải quyết thỏa đáng nhằm rút ngắn khoảng cách giữa chỉ đạo - chủ trương với thực tiễn. Việc tiếp xúc, đối thoại trực tiếp không chỉ diễn ra định kỳ mà còn được tổ chức đột xuất, khi có những vấn đề người dân bức xúc, hay sự việc đã được cơ quan có thẩm quyền giải quyết nhưng chưa dứt điểm gây hoang mang, trong dư luận”, Bí thư Huyện ủy Cẩm Xuyên chia sẻ thêm.

Xác định được ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác tiếp xúc, đối thoại trực tiếp giữa người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với Nhân dân; Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã ban hành Quyết định số 657-QĐ/TU, ngày 04/4/2018 về “Ban hành Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy đảng, chính quyền các cấp với Nhân dân trên địa bàn tỉnh” trước khi Bộ Chính trị ban hành Quy định số 11-QĐi/TW, ngày 18/02/2019 về trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy trong việc tiếp dân, đối thoại trực tiếp với dân và xử lý những phản ánh, kiến nghị của dân.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hà Tĩnh đã chỉ đạo tổ chức quán triệt, triển khai kịp thời các quy định, quyết định của Trung ương, của tỉnh về công tác tiếp xúc, đối thoại với Nhân dân cho đội ngũ cán bộ cốt cán toàn tỉnh. Chỉ đạo các huyện, thành, thị ủy, đảng ủy trực thuộc, các đảng đoàn, ban cán sự đảng chủ động xây dựng kế hoạch, triển khai học tập, quán triệt nghiêm túc cho đội ngũ cán bộ cốt cán và tuyên truyền, phổ biến đến tận cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân. Từ đó, đã tạo sự thống nhất về nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân trong hệ thống chính trị, nhất là người đứng đầu các cấp ủy đảng, chính quyền về công tác đối thoại trực tiếp với Nhân dân. Và thực tế chứng minh, tiếp xúc, đối thoại giúp tháo gỡ hiệu quả những vướng mắc giữa dân với Đảng, chính quyền, tạo sự đồng thuận nội bộ, thực hiện tốt mọi chủ trương, kế hoạch đã đề ra.