Từ ngày 1/2, Tổng thống Donald Trump đã áp đặt nhiều vòng thuế quan đối với Canada, Mexico và Trung Quốc, kéo theo các biện pháp đáp trả từ các nước này.

Ngành công nghiệp ô tô đang đứng trước nguy cơ gián đoạn nghiêm trọng khi S&P Global Mobility cảnh báo rằng cuộc chiến thuế quan toàn cầu hiện nay có 50% khả năng dẫn đến tình trạng sản xuất đình trệ kéo dài.

Nếu kịch bản trên xảy ra, nhiều mẫu xe có thể bị ngừng sản xuất, giá xe mới sẽ tăng, trong khi tiến độ phát triển sản phẩm bị chậm lại, ảnh hưởng đến các hãng xe trong nhiều năm tới.

Theo báo cáo công bố hôm thứ Năm, tình trạng bất ổn xuất phát từ chính sách thuế quan liên tục thay đổi.

Kể từ đầu tháng 2, Tổng thống Donald Trump đã áp dụng nhiều vòng thuế quan đối với Canada, Mexico và Trung Quốc, kéo theo các biện pháp đáp trả, khiến chuỗi cung ứng toàn cầu rơi vào tình trạng biến động.

S&P Global dự báo, nếu tình hình không có dấu hiệu cải thiện, sản lượng xe tại Bắc Mỹ có thể giảm 20.000 chiếc mỗi ngày chỉ trong vòng một tuần.

Một số ý kiến cho rằng các biện pháp thuế quan có thể thúc đẩy sản xuất trong nước. Tuy nhiên, theo S&P Global, chỉ có GM, Ford và Stellantis sở hữu đủ công suất dư thừa để mở rộng sản xuất nội địa.

Dù vậy, việc chuyển đổi này không thể diễn ra nhanh chóng hoặc với chi phí hợp lý, đặc biệt khi các nhà cung ứng buộc phải di dời. Công ty này cũng đánh giá khả năng xung đột thương mại được giải quyết nhanh chóng chỉ ở mức 30%.

Những thách thức về tuân thủ

Tổng thống Trump đã tăng thuế nhập khẩu đối với hàng hóa Trung Quốc lên 20% và áp mức thuế 25% đối với sản phẩm từ Canada và Mexico. Tuy nhiên, các doanh nghiệp ô tô tuân thủ Hiệp định USMCA tạm thời được miễn trừ đến ngày 2/4. Ngoài ra, chính quyền Trump cũng áp dụng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu, dù thuế đánh vào kim loại từ Canada đã được rút lại chỉ sau 24 giờ.

Nhiều quốc gia khác đã có động thái đáp trả. Canada áp thuế đối với 21 tỷ USD hàng hóa Mỹ, trong khi Liên minh châu Âu công bố mức thuế đối với 28 tỷ USD sản phẩm từ Mỹ. Trung Quốc cũng đã áp thuế nhập khẩu đối với các mặt hàng nông sản quan trọng của Mỹ và có thể tiếp tục đưa ra các biện pháp mới.

Dù xe tuân thủ USMCA tạm thời được miễn thuế đến tháng 4, các yêu cầu tuân thủ vẫn khá phức tạp. Các hãng xe phải đảm bảo ít nhất 75% linh kiện được sản xuất tại Mỹ, Canada hoặc Mexico, đồng thời đáp ứng các tiêu chí khắt khe về phụ tùng và vật liệu.

Theo S&P Global, GM, Toyota và Stellantis có lợi thế khi đã nội địa hóa sản xuất động cơ và hộp số, giúp họ dễ dàng đáp ứng các tiêu chí của USMCA.

Tuy nhiên, Ford và Volkswagen lại đối mặt với rủi ro do vẫn phụ thuộc vào hệ truyền động nhập khẩu. Trong khi đó, các thương hiệu xe sang như BMW và Mercedes-Benz, vốn sử dụng động cơ và hộp số sản xuất tại châu Âu, khó có khả năng đáp ứng tiêu chuẩn này.

3 kịch bản có thể xảy ra

S&P Global Mobility dự báo ba kịch bản có thể xảy ra trong cuộc chiến thuế quan, với xác suất khác nhau.

Trong trường hợp khả quan nhất, xung đột thương mại có thể được giải quyết trong vòng 4 tuần với xác suất 30%. Dù vậy, ngành ô tô vẫn chịu tác động nhất định khi tình trạng gián đoạn sản xuất gây ra tổn thất ngắn hạn.

Tuy nhiên, nếu thuế quan duy trì trong khoảng 16–20 tuần, nguy cơ gián đoạn sản xuất kéo dài lên đến 50%. Trong kịch bản này, ngành ô tô sẽ đối mặt với tình trạng đình trệ nghiêm trọng, giá xe tăng cao, kéo theo sự sụt giảm 10% doanh số xe hạng nhẹ tại Mỹ.

Kịch bản xấu nhất được gọi là “mùa đông thuế quan”, với xác suất 20%. Nếu thuế quan đối với Canada và Mexico tiếp tục kéo dài, ngành ô tô buộc phải tái cơ cấu sản xuất với chi phí lớn, trong khi thị trường lao động rơi vào tình trạng thiếu hụt nhân lực. Khi đó, doanh số ô tô tại Bắc Mỹ sẽ sụt giảm mạnh, với mức giảm 10% tại Mỹ, 8% tại Mexico và 15% tại Canada.

Dù đối mặt với nhiều thách thức, S&P Global dự báo các nhà sản xuất ô tô vẫn sẽ cam kết duy trì hoạt động sản xuất tại Mỹ. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng việc giá xe tăng cao cùng với sự bất ổn kinh tế có thể khiến nhu cầu tiêu dùng sụt giảm, kéo theo nguy cơ suy giảm doanh số trước khi bất kỳ sự thay đổi đáng kể nào trong sản xuất diễn ra.

Hải Hà (Theo CBT News)