Ngày càng 'trẻ hóa' và 'tinh vi', thách thức lớn từ vấn nạn vi phạm bản quyền của các website lậu

Vấn nạn vi phạm bản quyền nội dung số đang ngày càng trở nên phức tạp, vượt xa khỏi hành vi xem lậu đơn thuần. Thực trạng này không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn bộc lộ những thách thức mới về mặt xã hội.

Ông Hán Việt Linh, Phó Chánh văn phòng VTVcab, đã chỉ ra một thực tế đáng lo ngại. Vấn đề không chỉ dừng lại ở hành vi xem lậu, mà còn lan rộng thành một "văn hóa" của những kẻ đánh cắp bản quyền. Họ coi việc này như một "chiến tích" đáng tự hào, từ đó hình thành các hội nhóm công khai trên mạng xã hội để chia sẻ bí quyết.

"Một vụ việc điển hình do VTVcab xử lý cho thấy, admin của hội nhóm vi phạm chỉ mới 17 tuổi, cho thấy tính chất phổ biến và sự trẻ hóa của vấn nạn", ông Linh cho hay.

Bên cạnh đó, ông Linh cũng nhấn mạnh khả năng thích ứng cực kỳ nhanh của các đối tượng này. Đại diện VTVcab cho biết, chỉ trong thời gian diễn ra một trận đấu, một website vi phạm đã thay đổi đuôi tên miền tới 73 lần để né tránh các công cụ chặn IP.

Trước thực trạng trên, giải pháp chặn website vi phạm (site blocking) vẫn được các chuyên gia quốc tế đánh giá là phương án hiệu quả nhất hiện nay.

Theo báo cáo từ CAP, nhiều quốc gia như Indonesia, Philippines, Singapore, Malaysia... đã thành công trong việc áp dụng quy trình này, dựa trên các tiêu chí rõ ràng như chuẩn hóa quy trình xác minh, phối hợp chặt chẽ giữa các nhà cung cấp dịch vụ Internet, và linh hoạt trong các biện pháp kỹ thuật.

Giải pháp mới phân tích hành vi người dùng, đưa ra cảnh báo sớm về rủi ro

Trước những thách thức từ nạn vi phạm bản quyền, các giải pháp công nghệ đã trở thành "lá chắn" hiệu quả. Tiên phong trong số đó là Sigma Multi-DRM kết hợp với SAO (Sigma Active Observer), một công nghệ được phát triển bởi Công ty Thủ Đô Multimedia.

Ông Hân Nguyễn, CEO Thủ Đô Multimedia chia sẻ, giải pháp này sử dụng trí tuệ nhân tạo để chủ động giám sát, phát hiện và ngăn chặn các hành vi giả mạo, tấn công từ hệ điều hành. Đặc biệt, nó có khả năng nhận diện và loại bỏ các truy cập qua VPN – một phương thức phổ biến mà những kẻ vi phạm thường sử dụng để che giấu danh tính.

Giải pháp này không chỉ dừng lại ở việc phòng vệ thụ động. Điểm ưu việt của Sigma Multi-DRM là khả năng phân tích hành vi người dùng, đưa ra cảnh báo sớm về nguy cơ rò rỉ dữ liệu và tạo báo cáo thông minh, giúp các nhà cung cấp nội dung kịp thời đối phó với những xu hướng vi phạm mới.

Bên cạnh đó, khi được tích hợp SAO, hệ thống này còn có thể khắc phục các lỗ hổng từ Widevine và PlayReady – hai công nghệ DRM phổ biến trên toàn cầu mà nhiều hệ thống khác vẫn chưa giải quyết triệt để.

Thực tế tại Việt Nam đã chứng minh hiệu quả vượt trội của giải pháp này. Nhiều đối tác lớn trong lĩnh vực truyền hình trả tiền như TV360, FPT Play, và VTVcab ON đã áp dụng thành công.

"Với việc sử dụng Sigma Multi-DRM, các đơn vị truyền hình trả tiền tại Việt Nam đã bảo vệ bản quyền rất tốt. Nếu đồng thời chặn được các website lậu phát lại nội dung xuyên biên giới thông qua site blocking, thì phần lớn vấn đề vi phạm bản quyền sẽ được giải quyết triệt để", CEO Hân Nguyễn cho biết.

Sự cần thiết của việc hiện đại hóa luật pháp

Công nghệ có thể chặn vi phạm, nhưng chỉ có pháp lý mới có thể răn đe và xử lý triệt để. Luật sư Lê Quang Vinh, đồng sáng lập Công ty Sở hữu trí tuệ Bross & Cộng sự, đã đưa ra một góc nhìn chiến lược: "Cần xây dựng khung pháp lý để thu thập chứng cứ điện tử, thu thập bằng chứng trong các giao dịch xuyên biên giới".

Điều này cho thấy sự cần thiết của việc hiện đại hóa luật pháp, để nó không chỉ dừng lại ở những quy định trên giấy mà có thể thực thi hiệu quả trong môi trường Internet không biên giới.

"Vấn đề không chỉ là có luật, mà là làm sao để luật pháp có thể "vươn tới" những vi phạm diễn ra ở bất kỳ đâu trên thế giới", ông Vinh nói.

Ông Vinh cho rằng, đây là một thách thức lớn về quyền lực mềm và chủ quyền số. Việc tăng cường hợp tác quốc tế, thông qua các hiệp định tương trợ tư pháp, là một mảnh ghép không thể thiếu để tạo ra một mạng lưới bảo vệ pháp lý toàn cầu.