Hiện nay, Nga đã sẵn sàng cắt nguồn cung cấp các mặt hàng thiết yếu trong nỗ lực trả đũa phương Tây khi Liên minh này cố gắng trừng phạt vì chiến sự tại Ukraine. Tuy nhiên, các quan chức phương Tây cho rằng thời gian đang đứng về phía họ.

Nhiều nguồn tin cho rằng, EU nên cố gắng thoát khỏi phụ thuộc vào Nga mới có thể đứng vững trên công cuộc phát triển toàn diện. Trong khi đó, số lần chịu trừng phạt phương Tây tịnh tiến đối với một nước Nga hiện đang bị cô lập sẽ ít nhiều ảnh hưởng đến nền công kinh tế của Nga.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen nói với The Wall Street Journal: “27 chính phủ của EU đã có những suy nghĩ rất khác nhau để áp dụng các biện pháp trừng phạt lên Nga. “Có thể có những cuộc thảo luận sôi nổi xung quanh các biện pháp riêng lẻ, nhưng tất cả mọi người đều nhất trí về hướng đi chung”.

Năng lượng đã được chứng minh là một vấn đề đặc biệt nhạy cảm, đôi khi chia rẽ Liên minh châu Âu và tạo ra sự khác biệt giữa Bỉ và Mỹ. Hungary đã trì hoãn lệnh cấm khai thác dầu của EU đối với Nga, trong khi Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha phản đối các lời kêu gọi của EU nhằm bảo tồn khí đốt.

Trong khi đó, Washington đã cảnh báo EU về lệnh cấm hoàn toàn đối với dầu mỏ và thay vào đó đang cố gắng áp dụng giới hạn giá dầu của Nga để giảm bớt sự nhức nhối cho phần còn lại của thế giới.

Nếu Nga cắt giảm nhiều khí đốt hơn, các nhà kinh tế cho rằng nỗi đau đối với châu Âu sẽ rất lớn và có khả năng gây ra suy thoái. Giá năng lượng và lương thực vốn đã cao, lại trầm trọng thêm do xung đột và các lệnh trừng phạt, đã góp phần làm tăng mức lạm phát kỷ lục ở cả hai bờ Đại Tây Dương.

Tuy nhiên, các quan chức phương Tây cho rằng các động thái năng lượng của Nga cuối cùng sẽ phản tác dụng, chấm dứt bất kỳ cuộc tranh luận nào ở châu Âu về việc liệu Moscow có thể trở thành một nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy cho tương lai hay không. Do đó, châu Âu đang đẩy nhanh quá trình chuyển đổi từ dầu khí của Nga, điều cuối cùng sẽ tước đi khách hàng lâu dài và lớn nhất của Moscow.

Trong khi đó, Nga phải đối mặt với cuộc suy thoái sâu trong năm nay và đang gặp khó khăn trong việc nhập khẩu các công nghệ và máy móc thiết yếu, các quan chức cho biết. Họ dự đoán một sự suy thoái chậm sẽ ăn mòn nền kinh tế Nga theo thời gian và nói rằng người tiêu dùng Nga đã bị cắt đứt khỏi việc tiếp cận hàng hóa và dịch vụ của phương Tây.

Gerard DiPippo, một thành viên cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế ở Washington, cho biết: “Nếu châu Âu tiếp tục và không từ bỏ, về lâu dài, vị thế kinh tế của Nga là khá nghiêm trọng.

Tuần trước, châu Âu đã thông qua một gói trừng phạt mới đối với Nga, cấm nhập khẩu vàng và mở rộng danh sách các mặt hàng bị cấm xuất khẩu. Họ ủng hộ việc đưa ra các biện pháp trừng phạt hạn chế đối với công ty kim loại của Nga (PJSC) vì lo ngại Moscow sẽ trả đũa bằng cách cắt giảm xuất khẩu titan cho ngành hàng không của EU.

Với lạm phát của khu vực đồng euro ở mức cao kỷ lục và dự báo tăng trưởng giảm, các quan chức cấp cao của châu Âu cho biết mong muốn áp dụng các biện pháp trừng phạt lớn mới để hạn chế hơn nữa xuất khẩu của Nga - vốn có thể sẽ làm tăng giá toàn cầu đối với một số mặt hàng - đã suy yếu ngay từ bây giờ.

Thay vào đó, họ và các đối tác ở Mỹ đang tìm cách làm cho các lệnh trừng phạt hiện có hiệu quả hơn. Thủ tướng Đức Olaf Scholz tuần trước cảnh báo Nga rằng sẽ không có biện pháp trừng phạt nào được dỡ bỏ nếu nước này cố gắng áp đặt các điều khoản của một thỏa thuận hòa bình lên Ukraine.

Các quan chức Mỹ cho biết không có cuộc thảo luận nào trong chính quyền Tổng thống Biden về việc nới lỏng các hình phạt đối với Nga vì áp lực kinh tế trong nước. Các quan chức Mỹ cho rằng các lệnh trừng phạt đã gây thiệt hại cho quân đội Nga, đặc biệt là khả năng bảo trì hoặc chế tạo xe tăng và tên lửa dẫn đường mới.

Họ cũng nói rằng các lệnh trừng phạt sẽ ngày càng gây tổn hại cho nền kinh tế Nga. Đồng rúp đã tăng giá sau khi lao dốc vào đầu chiến tranh và ngân hàng trung ương Nga đã giảm lãi suất xuống mức trước chiến tranh. Hai động thái trên Moscow sử dụng để thể hiện một hình ảnh nước Nga phục hồi khi đối mặt với các lệnh trừng phạt.

Tuy nhiên, sức mạnh của đồng rúp tăng nhanh một phần nhờ vào các biện pháp kiểm soát vốn được áp dụng để ngăn người dân và các tổ chức tài chính ở Nga chuyển tài sản tài chính ra khỏi đất nước. Một quan chức Bộ Tài chính Mỹ cho biết: “Không có lối thoát nào cho những người muốn rút tiền ra khỏi Nga.

Bên cạnh đó, các quan chức cho rằng: Nga cũng đang bị bị bỏ xa khỏi các mặt hàng nước ngoài, người Nga sẽ ngày càng bỏ lỡ theo từng ngày. Xuất khẩu của Mỹ sang Nga đã ở mức 77,4 triệu đô la trong tháng 6, giảm 87% so với một năm trước đó và là mức thấp nhất trong bất kỳ tháng nào kể từ năm 1992.

Tháng trước, các quan chức Mỹ cho hay: xuất khẩu chất bán dẫn toàn cầu sang Nga đã giảm 90% kể từ khi các lệnh trừng phạt được áp dụng. Clay Lowery, người đứng đầu nghiên cứu tại Viện Tài chính Quốc tế, một hiệp hội thương mại, ước tính nền kinh tế Nga sẽ giảm từ 5% đến 10% trong năm nay.

Các quan chức Nga đã bác bỏ ước tính của riêng họ về khả năng năm nay sẽ giảm xuống từ 4% đến 6%, trong đó dự báo vào tháng 4 sẽ giảm từ 8% đến 10%. Nhưng họ nói rằng sự suy giảm sẽ kéo dài sang năm tới, khi tổng sản phẩm quốc nội có thể giảm tới 4%.

“Sự suy giảm kinh tế sẽ còn kéo dài hơn theo thời gian”, thống đốc ngân hàng trung ương Nga, Elvira Nabiullina, nói với các phóng viên sau khi hạ lãi suất vào tuần trước.

Nga bước vào cuộc chiến với nguồn dự trữ dồi dào và nợ nước ngoài thấp. Hiện nước này vẫn có khoảng 300 tỷ USD dự trữ có thể huy động, bất chấp sự đóng băng ở nước ngoài các tài sản của ngân hàng trung ương phương Tây.

Ông DiPippo cho biết Quỹ Quốc gia của Nga, tổ chức nhận doanh thu từ dầu và khí đốt, có tài sản khoảng 200 tỷ USD, một nửa trong số đó là tiền tệ không phải của phương Tây.

Các nước EU vẫn trả cho Nga khoảng 1 tỷ USD hàng ngày để nhập khẩu năng lượng, duy trì nguồn dự trữ ngoại hối của Điện Kremlin, mặc dù điều đó sẽ thay đổi khi lệnh cấm vận dầu mỏ bắt đầu vào cuối năm nay.

Jacob Neil, cựu giám đốc kinh tế Nga của Morgan Stanley và là thành viên của Nhóm công tác quốc tế về trừng phạt Nga, một nhóm độc lập giải quyết các đề xuất trừng phạt bổ sung cho biết Mỹ và các đồng minh cũng có sẵn các lựa chọn trừng phạt mới.

Các biện pháp có thể bao gồm các bước mạnh mẽ đã được sử dụng trong quá khứ chống lại Iran và các nước khác, chẳng hạn như buộc doanh thu năng lượng quốc tế của Nga vào tài khoản ký quỹ ở nước ngoài được hỗ trợ bởi mối đe dọa trừng phạt đối với các công ty nước ngoài không tuân thủ.

Ông Edward Fishman - người đã giúp thiết kế các biện pháp trừng phạt chống lại Nga sau khi nước này sáp nhập bán đảo Crimea của Ukraine vào năm 2014 nói: “Các biện pháp trừng phạt chưa từng có về tốc độ và quy mô, nhưng vẫn chưa toàn diện, những lỗ hổng đó trong chế độ trừng phạt sẽ làm tăng đáng kể áp lực lên nền kinh tế Nga ”.

Lê Na (Theo WSJ)