Trình tự, thủ tục cổ phần hóa không đúng quy định

Theo đó, Kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ, trong quá trình cổ phần hóa và thoái vốn tại Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng (nay là Tổng CTCP Đầu tư Phát triển Xây dựng - DIC Corp) đã phát sinh những hạn chế, thiếu sót và vi phạm.

Cụ thể, về căn cứ pháp lý và trình tự, thủ tục cổ phần hóa, Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở kết quả thẩm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch là không đúng quy định.

Hạn chế, thiếu sót và vi phạm này dẫn đến một số trình tự, thủ tục không thực hiện đúng theo quy định của Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính phủ và Thông tư 146/2007/TT-BTC của Bộ Tài chính, như: Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp.

Ngoài ra, Bộ Xây dựng ban hành Quyết định 687/QĐ-BXD ngày 13/7/2016 phê duyệt giá trị vốn Nhà nước ngày 13/3/2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước sang DIC Corp không đảm bảo đúng thời gian theo quy định.

Liên quan đến việc xác định giá trị tài sản là công trình xây dựng trên đất, Kết luận thanh tra cũng chỉ ra, đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 2 công trình xây dựng trên đất. Dẫn đến việc giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định khoảng 2,47 tỷ đồng.

Ngoài ra, VIVACO cũng không xác định lại giá trị của 25 căn biệt thự tại Khu biệt thự Phương Nam theo quy định tại Điều 19 Nghị định 187/2004/NĐ-CP và Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ. Bên cạnh đó, công ty và Bộ Xây dựng đã không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị đầu tư và quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa là không đúng quy định tại Điều 6 Nghị định 17/2006/NĐ-CP của Chính phủ.

Đặc biệt, trong giai đoạn từ khi xác định giá trị doanh nghiệp đến lúc chuyển sang công ty cổ phần, Công ty Đầu tư phát triển - xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn Nhà nước tính đến ngày 13/3/2008 để bàn giao sang công ty cổ phần, không đúng quy định tại khoản 4 Điều 21 Nghị định 109/2007/NĐ-CP của Chính Phủ.

Cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ

Về vấn đề phát hành cổ phiếu riêng lẻ, Kết luận thanh tra chỉ rõ, Bộ Xây dựng đã ban hành Văn bản số 2023/BXD-ĐMDN ngày 23/9/2009 và số 2128/BXD-ĐMDN ngày 2/10/2009 chấp thuận chủ trương phát hành và chào bán cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ, qua đó chỉ đạo giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ phải phù hợp với giá thị trường.

HĐQT đã trình đại hội đồng cổ đông DIC Corp quyết định giá bán tối thiểu là 100.000 đồng/cổ phiếu và HĐQT đã chào bán với giá 100.000 đồng/cổ phiếu và 102.000 đồng/cổ phiếu. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phần riêng lẻ năm 2009.

Về trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn, Bộ Xây dựng đã phê duyệt phương án thoái vốn tại Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng mà không xin ý kiến của Bộ Tài Chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư là không đúng theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 38 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP của Chính phủ.

Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng cũng cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến việc đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất tại 3 địa chỉ đất gồm: 313.887m2 tại dự án Khu Đô thị du lịch sinh thái Đại Phước (huyện Nhơn Trạch, tỉnh Đồng Nai); 201.703m2 tại dự án Khu dân cư thương mại phường 4 (tỉnh Hậu Giang) và 421,5m2 đất thương mại tại số 88 Trần Phú (TP Vũng Tàu) nhằm đảm bảo sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần.

Tổng số tiền chưa được xác định theo giá thị trường để đưa vào định giá cổ phần tạm ước tính là 1.821 đồng/cổ phiếu, ước giá cổ phần là 14.251 đồng. Tuy nhiên, kết quả thẩm định giá của đơn vị tư vấn và lịch sử giá giao dịch trên thị trường chứng khoán của mã cổ phiếu DIG đã được Bộ Xây dựng tham khảo. Trên cơ sở đó, Bộ Xây dựng xác định giá bán cổ phần tối thiểu là 15.000 đồng, cao hơn giá thẩm định của đơn vị tư vấn (12.430 đồng); giá bán khớp lệnh đã thực hiện là 19.250 đồng, cao hơn giá Bộ Xây dựng xác định. Trong khi đó, quy định của pháp luật về phương thức chuyển nhượng vốn Nhà nước thì giá bán cổ phần theo phương thức khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán sẽ do thị trường quyết định.

Cơ quan thanh tra xác định, những vi phạm trên có trách nhiệm của lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007-2009 và giai đoạn 2016-2017, Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư và phát triển - Xây dựng, VIVACO và các tổ chức cá nhân liên quan.

Trên cơ sở kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng kiểm điểm đối với tập thể lãnh đạo Bộ Xây dựng trong giai đoạn 2007-2009 và 2016-2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan; yêu cầu các cá nhân và tổ chức khắc phục hậu quả tài chính; xác định nguyên nhân dẫn đến các khoản lỗ tại Công ty CP DIC số 1, Công ty CP DIC Vật liệu xây dựng và Công ty CP DIC Du lịch để có biện pháp xử lý đối với các khoản lỗ đã quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại Công ty Đầu tư Phát triển - xây dựng theo đúng quy định.

Đồng thời, làm rõ trách nhiệm trong việc định giá cổ phiếu phát hành riêng lẻ năm 2009, cũng như kiểm điểm, làm rõ việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 vị trí đất trong quá trình thẩm định giá cổ phần để thoái vốn nhà nước; xác định lại giá trị quyền sử dụng đất tại dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước (Đồng Nai).