Các nguồn tin ngoại giao và chính phủ cho biết, Tổng thống Bah Ndaw, Thủ tướng Moctar Ouane và Bộ trưởng Quốc phòng Souleymane Doucoure đã bị bắt và đều được đưa tới một căn cứ quân sự ở Kati, ngoại ô thủ đô Bamako, vài giờ sau khi hai thành viên quân đội mất chức vụ trong cuộc cải tổ nội các chính phủ.

Các vụ bắt giữ của họ diễn ra sau cuộc lật đổ quân sự vào tháng 8 đối với Tổng thống Ibrahim Boubacar Keita. Diễn biến này có thể làm trầm trọng thêm tình trạng bất ổn ở quốc gia Tây Phi, nơi các nhóm Hồi giáo bạo lực có liên hệ với al Qaeda và Nhà nước Hồi giáo IS kiểm soát các khu vực rộng lớn ở phía bắc sa mạc.

Bất ổn chính trị và đấu đá nội bộ làm phức tạp những nỗ lực của các cường quốc phương Tây và các nước láng giềng nhằm giúp đỡ đất nước nghèo khó Mali, đồng thời góp phần gây mất an ninh khu vực.

Phái bộ của Liên Hợp Quốc tại Mali kêu gọi trả tự do "ngay lập tức và vô điều kiện" cho nhóm này và cho biết những người bắt giữ các nhà lãnh đạo sẽ phải trả lời về hành động của họ.

Một phái đoàn từ cơ quan ra quyết định hàng đầu khu vực ECOWAS sẽ đến thăm Bamako vào thứ Ba (25/5) để giúp giải quyết "âm mưu đảo chính", ECOWAS, Liên hợp quốc, Liên minh châu Phi, Liên minh châu Âu và một số nước châu Âu cho biết trong một tuyên bố chung.

Nhóm cộng đồng quốc tế cho biết: “Cộng đồng quốc tế từ chối trước bất kỳ hành động nào do cưỡng chế áp đặt, bao gồm cả việc buộc phải từ chức”.

Cả Tổng thống Ndaw và Thủ tướng Ouane đã được giao nhiệm vụ giám sát 18 tháng chuyển đổi trở lại chế độ dân sự sau cuộc tiếp quản vào tháng 8, nhưng họ dường như đã chống lại sự kiểm soát của quân đội đối với một số vị trí quan trọng.

"Việc sa thải các trụ cột của cuộc đảo chính là một đánh giá sai lầm to lớn", một cựu quan chức cấp cao của chính phủ Malian nói.

Mục tiêu cuối cùng của quân đội không rõ ràng ngay lập tức. Một quan chức quân đội ở Kati cho biết đây không phải là một vụ bắt giữ. "Những gì họ đã làm là không tốt. Chúng tôi đang cho họ biết, các quyết định sẽ được đưa ra", nguồn tin nói, đề cập đến cuộc cải tổ nội các.

Căn cứ quân sự của Kati khét tiếng là nơi chấm dứt sự cai trị của các nhà lãnh đạo Malian. Tháng 8 năm ngoái, quân đội đã đưa Tổng thống Keita đến Kati và buộc ông phải từ chức. Một cuộc binh biến ở đó đã giúp lật đổ người tiền nhiệm Amadou Toumani Toure vào năm 2012.

Mali rơi vào tình trạng hỗn loạn kể từ đó. Sự ra đi của ông Toure đã kích hoạt một cuộc nổi dậy của sắc tộc Tuareg nhằm chiếm 2/3 miền bắc đất nước, nơi bị các chiến binh thánh chiến có liên hệ với al Qaeda chiếm đoạt.

Lực lượng Pháp đã đánh bại quân nổi dậy vào năm 2013 nhưng kể từ đó họ đã tập hợp lại và thực hiện các cuộc tấn công thường xuyên vào quân đội và dân thường. Họ đã truyền bá các phương pháp của mình sang các nước láng giềng Burkina Faso và Niger, nơi các cuộc tấn công đã tăng vọt kể từ năm 2017.

Dường như có một số lý do cho sự lạc quan. Tháng trước, chính phủ chuyển tiếp cho biết họ sẽ tổ chức các cuộc bầu cử lập pháp và tổng thống vào tháng 2 năm 2022 để khôi phục một chính phủ dân chủ.

“Thật đáng tiếc, nhưng không có gì đáng ngạc nhiên: thỏa thuận được đồng ý sau cuộc đảo chính năm ngoái là không hoàn hảo, nhưng đó là một thỏa hiệp được tất cả các bên liên quan lớn của Malian và quốc tế đồng ý”, J.Peter Pham, cựu đặc phái viên Hoa Kỳ cho Sahel, hiện thuộc Hội đồng Đại Tây Dương, nói với Reuters.