So sánh số nhà báo thiệt mạng ở Gaza với các cuộc chiến khác

CPJ đã đưa ra nhận định này dựa trên dữ liệu thu thập từ năm 1992. Theo CPJ, ít nhất 192 nhà báo và nhân viên truyền thông đã thiệt mạng ở Gaza, Bờ Tây, Israel và Lebanon kể từ tháng 10/2023. Trong số này, 184 người là người Palestine, 2 người là người Israel và 6 người là người Lebanon.

Trong vụ việc gần đây, Anas al-Sharif, một nhà báo của Al Jazeera, cùng 5 người khác đã thiệt mạng vì bị tấn công bằng máy bay không người lái khi đang ngồi trong lều của các nhà báo.

Phía Israel xác nhận đã nhắm mục tiêu vào al-Sharif, cáo buộc ông là chỉ huy của Hamas và nói rằng "huy hiệu báo chí không phải là lá chắn cho khủng bố". Tuy nhiên, một quan chức Hamas và bản thân al-Sharif trước khi qua đời đều phủ nhận mối liên hệ này.

Gypsy Guillén Kaiser, giám đốc truyền thông của CPJ, chỉ trích việc Israel gán nhãn khủng bố cho nhà báo trước khi giết họ. Israel khẳng định không cố ý nhắm vào nhà báo và luôn cố giảm thiểu rủi ro cho dân thường.

CPJ cho biết họ đang điều tra thêm 130 trường hợp nhà báo có thể bị giết, bị bắt hoặc bị thương. Điều này cho thấy đây là giai đoạn nguy hiểm nhất đối với các nhà báo kể từ khi CPJ bắt đầu thu thập dữ liệu vào năm 1992.

So sánh với các cuộc chiến khác trong lịch sử

Số liệu thống kê về thương vong của nhà báo trong các cuộc xung đột là một chủ đề phức tạp, với các tổ chức khác nhau có phương pháp tính toán riêng. Dưới đây là so sánh số liệu từ Gaza với các cuộc chiến lớn khác.

• Iraq (2003-2011): CPJ thống kê 228 nhà báo đã thiệt mạng, trong khi một tổ chức khác đưa ra con số 242, coi đây là "cuộc chiến đẫm máu nhất đối với các nhà báo" cho đến nay.
• Afghanistan (2001-2021): Có nhiều số liệu khác nhau. CPJ ghi nhận 76 nhà báo và nhân viên truyền thông thiệt mạng. Liên đoàn Nhà báo Quốc tế (IFJ) cho biết 87 nhà báo Afghanistan đã bị sát hại từ năm 2010 đến 2021.
• Cuộc chiến ở Việt Nam (1955-1975): Một tổ chức quốc tế tính khoảng 60 nhà báo thiệt mạng. IFJ đưa ra con số từ 70 đến 80. Một thống kê khác của Associated Press trích dẫn con số 71.
• Chiến tranh Triều Tiên (1950-1953): IFJ ước tính khoảng 10 nhà báo thiệt mạng.
• Chiến tranh Thế giới thứ hai (1939-1945): Việc thống kê chính xác là "cực kỳ khó khăn". Một nghiên cứu của cựu phóng viên chiến trường Ray Moseley cho biết 69 phóng viên thiệt mạng trong chiến dịch của phe Đồng minh. IFJ ước tính có khoảng 60 đến 80 nhà báo bị giết trong suốt cuộc chiến.
• Ukraine (từ 2014 - nay): CPJ ghi nhận 29 nhà báo và nhân viên truyền thông thiệt mạng kể từ năm 2014.

Các xu hướng đáng lo ngại

Anthony Bellanger, Tổng thư ký IFJ, nhận định: "Không giống như các cuộc xung đột khác trong quá khứ... ngày nay ở Gaza, các nhà báo rất thường xuyên là mục tiêu của quân đội Israel".

Gypsy Guillén Kaiser của CPJ cũng chỉ ra một xu hướng mới và đáng lo ngại ở Gaza: gần một nửa số nhà báo thiệt mạng trong năm 2024 là do máy bay không người lái gây ra.

Tuy nhiên, một tổ chức quốc tế cũng ghi nhận điểm tích cực là trên phạm vi toàn cầu, an toàn cho nhà báo đã được cải thiện. Các tòa soạn đang tổ chức nhiều khóa đào tạo hơn và trang bị tốt hơn cho đội ngũ của họ. Số lượng nhà báo thiệt mạng hàng năm đã giảm mạnh kể từ năm 2018.