Các thông báo của Taliban rất ngắn gọn nhưng gợi ý một đường lối mềm mại hơn so với giai đoạn thống trị của họ 20 năm trước. Tuyên bố được đưa ra khi Hoa Kỳ và các đồng minh phương Tây nối lại việc sơ tán các nhà ngoại giao và dân thường một ngày sau cảnh hỗn loạn tại sân bay Kabul khi người Afghanistan tràn ra đường băng.

Taliban cho biết một trong những thủ lĩnh và đồng sáng lập, Mullah Abdul Ghani Baradar, đã trở lại Afghanistan lần đầu tiên sau hơn 10 năm. Baradar bị bắt vào năm 2010, nhưng được ra tù vào năm 2018 theo yêu cầu của chính quyền cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump để ông có thể tham gia vào các cuộc đàm phán hòa bình.

Người phát ngôn chính của phong trào, Zabihullah Mujahid, cho biết: “Chúng tôi không muốn có bất kỳ kẻ thù bên trong hay bên ngoài nào". Phụ nữ sẽ được phép làm việc và học tập nhưng trong khuôn khổ của đạo Hồi, ông nói thêm.

Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết họ đã đồng ý tổ chức một cuộc họp trực tuyến các nhà lãnh đạo G7 vào tuần tới để thảo luận về một chiến lược và cách tiếp cận chung đối với Afghanistan.

Trong thời kỳ cai trị 1996-2001, Taliban đã ngăn phụ nữ làm việc. Các cô gái không được phép đến trường và phụ nữ phải mặc những bộ đồ kín mít để đi ra ngoài và phải đi cùng với một người thân là nam giới.

Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc sẽ tổ chức một phiên họp đặc biệt tại Geneva vào tuần tới để giải quyết "những lo ngại nghiêm trọng về nhân quyền" sau khi Taliban tiếp quản, một tuyên bố của Liên hợp quốc cho biết.

Ramiz Alakbarov, điều phối viên nhân đạo của Liên Hợp Quốc về Afghanistan, nói với Reuters trong một cuộc phỏng vấn rằng Taliban đã đảm bảo với Liên Hợp Quốc rằng họ có thể theo đuổi công việc nhân đạo ở Afghanistan, nơi đang bị hạn hán nặng nề ở nhiều khu vực.

Hợp tác nếu đảm bản quyền cơ bản và quyền phụ nữ

Liên minh châu Âu cho biết họ sẽ chỉ hợp tác với chính phủ Afghanistan sau khi Taliban trở lại nắm quyền nếu họ tôn trọng các quyền cơ bản, bao gồm cả quyền của phụ nữ.

Ở Afghanistan, nhiều phụ nữ hiện bày tỏ sự hoài nghi về các cam kết của Taliban. Một số phụ nữ đã được lệnh rời bỏ công việc của họ trong cuộc tiến công nhanh chóng của Taliban trên khắp Afghanistan.

Mujahid cho biết Taliban sẽ không tìm kiếm sự trừng phạt đối với các cựu binh sĩ và quan chức chính phủ, đồng thời sẽ ân xá cho các cựu binh sĩ cũng như các nhà thầu và phiên dịch viên làm việc cho các lực lượng quốc tế.

"Không ai có thể làm hại bạn, không ai sẽ gõ cửa nhà bạn", ông nói và nói thêm rằng có một "sự khác biệt rất lớn" giữa Taliban bây giờ và 20 năm trước. Ông cũng cho biết các gia đình đang cố gắng chạy trốn khỏi đất nước tại sân bay nên trở về nhà và sẽ không có chuyện gì xảy ra với họ.

Giọng điệu hòa giải của Mujahid trái ngược với bình luận của Phó Tổng thống thứ nhất Afghanistan Amrullah Saleh, người tự nhận mình là "tổng thống hợp pháp" và thề không cúi đầu trước những người cầm quyền mới của Kabul. Không rõ liệu lúc nay ông Saleh nhận được bao nhiêu sự ủng hộ ở một đất nước đã vốn mệt mỏi bởi nhiều thập kỷ xung đột.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cho biết Taliban nên cho phép tất cả những người muốn rời khỏi Afghanistan rời khỏi Afghanistan, đồng thời nói thêm rằng mục đích của NATO là giúp xây dựng một nhà nước khả thi và cảnh báo rằng liên minh có thể tấn công nếu nước này một lần nữa trở thành nơi sinh sôi của chủ nghĩa khủng bố.

Quyết định của Biden đã gây ra sự chỉ trích lan rộng trong nước và giữa các đồng minh của Hoa Kỳ.

Xếp hạng ủng hộ của Biden giảm 7 điểm phần trăm xuống 46%, mức thấp nhất trong nhiệm kỳ tổng thống kéo dài bảy tháng của ông, theo một cuộc thăm dò của Reuters được thực hiện vào thứ Hai. Nó cũng cho thấy rằng ít hơn một nửa số người Mỹ chấp nhận cách ông đã xử lý ở Afghanistan.

Tướng Hoa Kỳ Frank McKenzie, người đứng đầu Bộ Chỉ huy Trung tâm Hoa Kỳ, đã có mặt tại sân bay Kabul vào thứ Ba để đánh giá an ninh. Bộ Ngoại giao cho biết Washington đã hoàn tất việc rút bớt nhân viên đại sứ quán khỏi Kabul và các nhà ngoại giao còn lại đang hỗ trợ việc sơ tán.

Các chuyến bay quân sự của Hoa Kỳ di tản các nhà ngoại giao và dân thường đã khởi động lại sau khi bị đình chỉ vào thứ Hai do hỗn loạn tại sân bay Kabul.

Khi được hỏi làm thế nào Washington sẽ giữ chân Taliban với cam kết tôn trọng quyền phụ nữ, cố vấn an ninh quốc gia của Biden, Jake Sullivan, nói rằng rằng các biện pháp trừng phạt và sự cô lập từ quốc tế sẽ là yếu tố then chốt.

Washington đang ngăn chặn Taliban tiếp cận bất kỳ quỹ nào của chính phủ Afghanistan được cất giữ tại Hoa Kỳ, bao gồm khoảng 1,3 tỷ USD dự trữ vàng tại Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York, một quan chức chính quyền Biden cho biết.