Theo Wall Street Journal, có nhiều nguyên nhân dẫn đến cuộc khủng hoảng than đá như sự bùng nổ về nhu cầu sau đại dịch gây áp lực lên chuỗi cung ứng và các mục tiêu đầy tham vọng nhằm giảm lượng khí thải carbon.

Ngoài ra, tình trạng thiếu hụt than đá dự kiến sẽ kéo dài ít nhất qua mùa đông năm nay, làm dấy lên lo ngại về thiếu hụt nhiên liệu trong những tháng tới.

Hiện nay, than nhiệt điện bang Newcastle của Australia - loại than đạt tiêu chuẩn toàn cầu – đang được giao dịch ở mức 202 USD/tấn, cao hơn gấp 3 lần so với cùng kỳ năm 2019. Trong khi đó, sản lượng than đá toàn cầu, vốn tạo khoảng 40% điện năng trên thế giới, lại được ghi nhận thấp hơn 5% so với thời điểm trước khi đại dịch bùng phát.

Tại châu Âu, giá than đá, xăng dầu và các nguồn năng lượng khác tăng cao đã ảnh hưởng đến sản lượng tại các nhà máy, khiến hóa đơn năng lượng hộ gia đình tăng vọt.

Cùng thời điểm, các nhà nhập khẩu than lớn tại châu Á, gồm có Nhật Bản, Hàn Quốc, nỗ lực chen lấn đặt hàng để đảm bảo nguồn cung trong nước, tránh tình trạng giá tăng phi mã trong thời gian tới.

Tại Trung Quốc, nguồn cung than ngày càng cạn kiệt trong khi chi phí tăng cao đang dẫn đến tình trạng thiếu điện trên quy mô lớn chưa từng thấy. Cuộc khủng hoảng năng lượng khiến cho ngành công nghiệp tại Trung Quốc hứng chịu những ảnh hưởng nặng nề.

Thậm chí, một số thành phố tại quốc gia 1,4 tỷ dân buộc phải tắt đèn giao thông hay hạn chế sản lượng của một số nhà máy để tiết kiệm điện. Hiện, Bắc Kinh đã yêu cầu các mỏ than tăng sản lượng và tìm kiếm nguồn cung cấp năng lượng trên thị trường toàn cầu để ổn định tình hình bằng mọi giá.

Xét trên góc độ toàn cầu, nguồn cung than đang không theo kịp nhu cầu trong bối cảnh tình hình kinh tế thế giới hồi phục mạnh mẽ sau đại dịch.

Theo Wall Street Journal, sản lượng than trong năm ngoái đã giảm khoảng 5% và việc tăng cường sản xuất sẽ đòi hỏi có nhiều thời gian hơn. Giới sản xuất than e rằng có thể mất tới 9 tháng để các xe tải bắt đầu đi vào hoạt động. Thậm chí, thời gian sẽ còn lâu hơn để lắp đặt các bị mới tại các mỏ than.

“Chúng tôi đã tối đa hóa năng lực về mặt công suất”, Isidro Consunji, Chủ tịch Semirara Mining & Power Corp., chia sẻ. “Giá than đã tăng gấp 4 lần trong năm ngoái. Tôi nghĩ rằng không ai trên thế giới muốn chứng kiến tình trạng như vậy”.

Giới phân tích cho rằng sự phụ thuộc của thế giới vào than có xu hướng dao động theo tốc độ tăng trưởng kinh tế, hơn là tham vọng về phát triển khí hậu của các chính phủ.

“Khi tăng trưởng kinh tế đi xuống, nhu cầu cho than chậm lại và mọi người đềuu nghĩ rằng chúng ta đã dần loại bỏ được than đá. Tuy nhiên, ngay sau khi tăng trưởng kinh tế quay trở lại, nhu cầu về than lập tức tăng tốc”, Rory Simington, chuyên gia phân tích tại trung tâm nghiên cứu năng lượng Wood Mackenzie, nhận định.

Hơn nữa, việc ngừng sản xuất than tại các quốc gia đang nỗ lực đạt mục tiêu phát thải cũng gây ra tình trạng khan hiếm nguồn cung. Cụ thể, Tây Ban Nha đã dừng hoạt động một nửa sản lượng than vào năm ngoái và hứa sẽ loại bỏ tất cả nhà máy nhiệt điện than vào năm 2030.

Không những vậy, việc ngừng sản xuất than tại các quốc gia đang nỗ lực đạt mục tiêu phát thải cũng gây ra tình trạng khan hiếm nguồn cung. Ví dụ như, Tây Ban Nha đã dừng hoạt động một nửa sản lượng than vào năm ngoái và hứa sẽ loại bỏ tất cả nhà máy nhiệt điện than vào năm 2030. Trong những năm gần đây, Trung Quốc cũng liên tục đóng cửa các nhà máy nhiệt điện than để đạt mục tiêu giảm lượng khí thải carbon.

Hương Vũ (Theo Wall Street Journal)