Điện đàm Mỹ-Trung: Món quà năm mới Biden tặng Trung Quốc

Nhiều người ở Trung Quốc đã vui mừng khi biết được thông tin này. Họ cho rằng đó là một dấu hiệu tốt lành vào dịp Tết. Đêm đó, hầu hết mọi người đang trao đổi tin nhắn năm mới trên điện thoại và xem chương trình đếm ngược hàng năm của đài CCTV với gia đình họ.

Một ngày sau, Joe Biden tiến thêm một bước nữa, phát hành một đoạn video cho thấy ông và Đệ nhất phu nhân Jill, đang gửi một tin nhắn chúc mừng.

Mặc dù thông điệp video chủ yếu nhắm vào người Mỹ gốc Á và cư dân các đảo ở Thái Bình Dương, một thành viên của cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc đã viết trong một bài đăng trên blog nhỏ rằng, thông điệp này "đã được đưa ra rộng rãi vì thể hiện lập trường của Biden đối với Trung Quốc".

Hình ảnh vợ chồng ông Biden ngồi trước bức tường đỏ, trên ghế sô pha đỏ và dựa vào đệm đỏ, tất cả đều có thêu vàng. Nó sặc sỡ hơn những thông điệp video chúc mừng năm mới ở Trung Quốc được gửi bởi cựu Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama, người đã phát biểu từ văn phòng hoặc thư viện với lá cờ quốc gia Hoa Kỳ trên nền.

Nhưng xem kỹ video sẽ thấy một số màu xanh lam lẫn vào khung cảnh. Biden đeo cà vạt xanh lam, trong khi bà Jill mặc áo khoác xanh. Có thể thấy một chiếc bình gốm trắng xanh được đặt ở phía sau bên trái. Màu xanh lam là màu của Đảng Dân chủ của Joe Biden.

Thoạt nhìn, khung cảnh có màu đỏ đậm, nhưng bố cục tổng thể gợi nhớ đến lá cờ 'Bầu trời xanh, Mặt trời trắng và Trái đất đỏ bao bọc' đại diện cho 'Ba nguyên tắc của nhân dân' của Tôn Trung Sơn, nhà lãnh đạo cách mạng Trung Quốc và chủ tịch đầu tiên của Trung Hoa Dân Quốc, người ủng hộ chủ nghĩa dân tộc, dân chủ và sinh kế của người dân.

Có thể nói, lời chúc mừng năm mới của Biden cũng được gửi đến người dân Đài Loan.

Trong cuộc điện đàm của với ông Tập, Tổng thống Biden đã bày tỏ quan ngại đối với các hoạt động kinh tế không công bằng của Trung Quốc, vụ việc ở Hồng Kông và Tân Cương và các hành động ngày càng quyết đoán trong khu vực, bao gồm cả đối với Đài Loan.

Nhưng các bản tin chính thức của Trung Quốc không trích dẫn đầy đủ theo lời của Biden, thay vào đó trích dẫn lời ông Tập nói rằng các vấn đề của Đài Loan, Hồng Kông và Tân Cương "là công việc nội bộ của Trung Quốc và liên quan đến chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Trung Quốc, và phía Mỹ nên tôn trọng lợi ích cốt lõi của Trung Quốc và hành động thận trọng". 

Với việc hầu hết các nhà phân tích dự đoán mối quan hệ Mỹ-Trung sẽ vẫn nguội lạnh dù Nhà Trắng có ông chủ mới, phía Trung Quốc đã dành nhiều năng lượng để làm cho bầu không khí của cuộc điện đàm với trở nên ấm áp nhất có thể.

Ưu tiên tránh đối đầu và tín hiệu lạc quan

Phía Trung Quốc dẫn lời ông Biden nói với ông Tập rằng hai nước 'có thể làm việc cùng nhau về biến đổi khí hậu và nhiều vấn đề khác'. Nhận xét đó của Tổng thống Biden đủ cho Bắc Kinh như một món quà năm mới. Với sự đảm bảo đó, Trung Quốc hiện có thể dành thời gian khám phá các cách thức hợp tác với Mỹ.

Năm 2021 là một năm quan trọng đối với Trung Quốc vì nó đánh dấu 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Trung Quốc không muốn đụng độ với Mỹ vào đầu năm nay và cũng sẽ cố gắng từ bỏ nếu có những bất đồng. 

Khi nói đến các cuộc điện đàm với các tân Tổng thống Mỹ, ông Tập rất có thể muốn quên đi cuộc điện đàm trước đó, dẫn đến một nỗ lực ngoại giao thất bại.

Vào tháng 11 năm 2016, ngay sau chiến thắng của Donald Trump, ông Tập đã nhanh chóng chúc mừng Tổng thống đắc cử. Bắc Kinh coi ông Trump như một thương gia, một doanh nhân mà họ có thể dễ dàng thực hiện các giao dịch, miễn là giá cả phù hợp. Nhưng đó là lầm tưởng.

Vào ngày 2 tháng 12 năm đó, Donald Trump đã tổ chức một cuộc điện đàm lịch sử kéo dài 12 phút với lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, một hành động khiến Bắc Kinh tức giận vì vi phạm chính sách "Một Trung Quốc" mà Mỹ đã hứa sẽ lưu tâm khi hai quốc gia thiết lập quan hệ ngoại giao năm 1979.

Tổng thống đắc cử của Hoa Kỳ đã gọi bà Thái là "Tổng thống" trong cuộc nói chuyện qua điện thoại của họ.

Ông Trump cũng cho biết trong một bài đăng trên Twitter, "Tổng thống Đài Loan đã GỌI CHO TÔI hôm nay để chúc mừng tôi thắng cử Tổng thống. Cảm ơn bạn!". 

Phải đến ngày 9 tháng 2 năm sau, ông Tập mới có thể nói chuyện với ông Trump một lần nữa. Trong cuộc điện đàm đó, ông Trump cuối cùng cũng xác nhận chính sách "Một Trung Quốc". Nhìn lại, chính Tết Nguyên đán đã giúp ông Tập và ông Trump xích lại gần nhau hơn.

Vào ngày 1 tháng 2 năm 2017, tiểu thư Ivanka Trump cùng với con gái Arabella Kushner đã tham dự tiệc chiêu đãi được tổ chức tại Đại sứ quán Trung Quốc ở Washington nhân dịp năm mới, báo hiệu sự sẵn sàng của Hoa Kỳ trong việc cải thiện quan hệ. Tuy nhiên, sự ấm áp đó chỉ tồn tại trong thời gian ngắn.

Rút ra bài học từ cách tiếp cận từ cách đây 5 năm, ông Tập nhận ra tầm quan trọng của cuộc điện đàm đầu tiên với tân tổng thống Hoa Kỳ.

Mặc dù các cuộc đàm phán sớm giữa Mỹ và Trung Quốc là điều ông mong muốn, nhưng Trung Quốc biết rằng họ có nguy cơ mất thế chủ động nếu cố gắng lao vào cuộc đàm phán.

Chưa có nhiều thay đổi trong mối quan hệ Mỹ-Trung kể từ khi Joe Biden lên nắm quyền, nhưng đó vẫn là tín hiệu tốt đẹp nếu biết rằng chính quyền Trump ở những ngày cuối cùng vẫn "điên cuồng" ban hành hàng loạt các sắc lệnh nhằm trừng phạt hoặc gây khó khăn đối với các cá nhân và thực thể Trung Quốc. 

Gần một tháng kể từ ngày thay thế Donald Trump, ông Joe Biden chưa có nhiều biểu hiện cho thấy chính quyền mới sẽ đưa ra hành động mạnh mẽ nào có thể làm gia tăng căng thẳng với Trung Quốc. Quả thật, quãng thời gian yên bình hiện tại có thể xem như món quà mà Tổng thống Joe Biden tặng Chủ tịch Tập Cận Bình.