Phát biểu hôm trước với giới truyền thông trong nước và quốc tế, ông Wang Wenbin - phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh rằng Bắc Kinh “kiên quyết và mạnh mẽ" chống lại Canberra sau động thái hủy bỏ 2 dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường của Trung Quốc ở Victoria, và kêu gọi Australia ngay lập tức thay đổi quyết định của mình.

Ông Wang tuyên bố: “Trung Quốc rất không hài lòng và đã bày tỏ sự phản đối mạnh mẽ đối với hành động của Australia. Chúng tôi có quyền đáp trả với quyết định này”.

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc, đồng thời cũng chỉ ra rằng, quan hệ giữa hai nước Trung Quốc – Australia vốn đang gặp khó khăn và sẽ tiếp tục bị ảnh hưởng vì quyết định này của Canberra. Ngoài ra, ông Wang cũng chia sẻ thêm rằng Trung Quốc coi động thái của Canberra là một “sự đảo ngược lịch sử” trong quan hệ song phương giữa hai nước.

Ông Wang cũng nhấn mạnh rằng thỏa thuận ban đầu giữa Bắc Kinh với Victoria, được thống nhất trong một biên bản ghi nhớ vào năm 2018, là một động thái tích cực cho quan hệ hai nước. Tuy nhiên, việc Canberra quyết định hủy bỏ thỏa thuận hôm 21/4 đã  “gây tổn hại nghiêm trọng đến lòng tin giữa hai quốc gia”. 

Quan hệ song phương xuống cấp

Mặc dù thỏa thuận chưa được hoàn tất với Victoria, nhưng dự án sẽ cho thấy sự tham gia nhiều hơn của Trung Quốc vào việc phát triển cơ sở hạ tầng của bang, cũng như mở ra các lĩnh vực hợp tác mới về sản xuất, công nghệ sinh học và nông nghiệp.

Vào năm ngoái, sau khi có thông tin Thủ tướng Australia Scott Morrison đang nỗ lực trong việc hợp pháp hóa quyền phủ quyết hoặc hủy bỏ của chính phủ Australia với các thỏa thuận mà chính quyền các bang đã từng ký kết với các chính phủ nước ngoài.

Theo ông Morrison, một dự luật mới sẽ được đề xuất cho phép chính phủ hủy bỏ các thỏa thuận mà chính quyền bang hoặc vùng lãnh thổ ở Australia ký với quốc gia nước ngoài, nếu các thỏa thuận này đi ngược lại chính sách đối ngoại của Australia và làm tổn hại lợi ích quốc gia.

Một trong những thỏa thuận có thể bị hủy bỏ theo luật mới là thỏa thuận nằm trong Sáng kiến “Vành đai và Con đường” mà Trung Quốc ký với bang Victoria vào hồi tháng 10/2019. Theo các điều khoản của thỏa thuận, các công ty Trung Quốc sẽ được cấp phép đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng ở bang Victoria.

Thủ tướng Morrison từng tuyên bố rằng chính phủ của ông không ủng hộ động thái của bang này. Tuy nhiên, sáng kiến “Vành đai và Con đường của Trung Quốc” vốn đã liên tục đối mặt với nhiều tranh cãi, bao gồm cả nghi vấn gieo rắc “bẫy nợ” cho các nước nghèo và cáo buộc Trung Quốc dùng nó để mở rộng ảnh hưởng địa chính trị.

Quan hệ Úc - Trung Quốc gặp thử thách trong những năm gần đây khi các mối quan ngại về an ninh quốc gia đã vượt lên trên cân nhắc về lợi ích kinh tế. Canberra, đồng minh quan trọng của Washington, thông qua luật chống nước ngoài can thiệp, cấm Huawei cung cấp thiết bị cho mạng 5G. Trung Quốc sau đó đáp trả bằng thuế quan đối với rượu vang và các sản phẩm nông nghiệp.

Theo tuyên bố từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc hôm 27/8/2020, nước này đã ngừng nhập khẩu thịt bò từ lò mổ thứ 5 của Australia thuộc công ty John Dee Warwick do phát hiện các lô hàng thịt thăn bò chứa chất chloramphenicol - một chất bị cấm ở cả Trung Quốc và Australia.

Sáng kiến “Vành đai và Con đường” là dự án trị giá hàng nghìn tỷ USD của Trung Quốc, được Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình công bố hồi năm 2013, nhằm mục đích  mở rộng đầu tư vào các dự án cơ sở hạ tầng kết nối các quốc gia châu Phi, châu Á và châu Âu, thiết lập một “Con đường tơ lụa” thời hiện đại.

                                                                                                             Hương Vũ