(CLO) Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đang khiến chúng ta đối mặt với một hiện tượng mới, được các chuyên gia gọi là “AI slop”, hay “tin rác AI”. Dù mới xuất hiện, song hiện tượng này đã dấy lên một lời cảnh báo với giới truyền thông về sự suy giảm chất lượng thông tin.
Từ “slop” (rác) gợi lên hình ảnh những bữa ăn không ngon, vô giá trị, và điều này được so sánh với hàng đống thông tin vô nghĩa tràn ngập trên các nền tảng trực tuyến. Bởi vậy, “tin rác AI” là các sản phẩm thông tin chất lượng thấp, được tạo ra bởi các hệ thống AI, có thể dưới dạng văn bản, hình ảnh, video, hoặc thậm chí là trang web hoàn chỉnh. Khái niệm này không chỉ liên quan đến thông tin sai lệch, mà còn là những nội dung mơ hồ, lặp đi lặp lại, thiếu giá trị thực tế và chủ yếu được tạo ra để tối ưu hóa tìm kiếm hoặc thu hút người xem mà không mang lại bất kỳ giá trị nào.
Những hình ảnh, video, và memes được AI tạo ra để quảng cáo các sự kiện hoặc cá nhân nổi tiếng thường mang đậm tính chất gây nhiễu mà không hề chứa đựng thông tin có giá trị. Các trang web do AI tạo ra để tối ưu hóa SEO, chẳng hạn như các bài viết được sao chép và dán từ các phản hồi của chatbot, cũng góp phần gia tăng sự bùng nổ của thông tin không cần thiết trên internet.
Vấn đề này không chỉ giới hạn trong các bài viết thông thường mà còn lan rộng đến các lĩnh vực khác như những sự kiện giả mạo được quảng bá trên các trang web AI, chẳng hạn như sự kiện “Willy Wonka” khét tiếng được tổ chức tại Glasgow (Vương quốc Anh) vào đầu năm nay. Sự kiện thực sự đã diễn ra nhưng đã khiến nhiều người thất vọng vì không giống như quảng cáo mà AI tạo ra. Tương tự, hàng nghìn người đã đổ xô đến trung tâm thành phố Dublin (Ireland) để tham gia cuộc diễu hành Halloween được quảng bá trên một trang web do AI tạo ra, nhưng sau đó phát hiện thực chất chẳng có cuộc diễu hành nào cả. Những sự kiện này cho thấy AI không chỉ tạo ra những nội dung vô ích mà còn có thể làm sai lệch hoặc gây hoang mang cho người tiếp cận, nhất là khi các thông tin này được phát tán rộng rãi mà không được kiểm chứng.
Tác động đối với báo chí và truyền thông
Còn quá sớm để xác định tác động lâu dài của “AI slop” trong hệ sinh thái tin tức. Nhưng có một số bằng chứng cho thấy những sai sót do các trang web tin tức do AI tạo ra có thể gây ra tác hại thực tế trong ngắn hạn. Đầu năm nay, BNN Breaking có trụ sở tại Hồng Kông đã đăng bài báo về phiên tòa xét xử một phát thanh viên Ireland có hành vi sai trái về tình dục, nhưng lại đính kèm bức ảnh của một người dẫn chương trình truyền hình nổi tiếng của Ireland tên là Dave Fanning, người không liên quan gì đến vụ án. Sai sót này là kết quả của việc sử dụng một chatbot AI để sản xuất và phát hành bài viết. Dave Fanning đang kiện hãng tin này vì tội phỉ báng.
Không chỉ tin tức, “AI slop” cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến truyền thông nói chung, đặc biệt các nền tảng truyền thông xã hội. YouTube, Facebook và Instagram hiện nay đang thúc đẩy việc sử dụng AI để tạo ra các video và bài đăng, điều này có thể thay đổi cách thức mà chúng ta tiêu thụ thông tin. Tuy AI có thể giúp tạo ra các video ngắn mang tính hấp dẫn và dễ tiêu thụ, nhưng nếu không được giám sát chặt chẽ, những sản phẩm này có thể góp phần vào việc lan tỏa những nội dung kém chất lượng. Điều này không chỉ làm giảm giá trị của các sản phẩm mà còn làm lu mờ những nội dung thực sự mang tính chất quan trọng và chất lượng từ các nhà báo thực thụ.
AI cũng đang được sử dụng để tạo ra các trang web giả mạo, hoạt động như những cỗ máy SEO, thu hút lượt truy cập và quảng cáo. Chúng không chỉ gây lo ngại vì việc tạo ra nội dung kém chất lượng, mà còn có thể làm tổn hại đến uy tín của các tổ chức báo chí chính thống nếu họ sử dụng công cụ này để sản xuất nội dung. Việc các thông tin sai lệch hoặc thiếu xác thực tràn ngập trên các nền tảng trực tuyến có thể khiến người dùng khó phân biệt đâu là thông tin đáng tin cậy và đâu là thông tin giả mạo.
Theo Sandra Wachter, Giáo sư Công nghệ và Quy định tại Viện Internet Oxford thuộc Đại học Oxford, thông tin rác khác với thông tin sai lệch. Trong khi thông tin sai lệch thường “sai một cách thái quá” nhằm gây hiểu lầm, thì thông tin rác “sai một cách tinh tế” nhằm mục đích thuyết phục hoặc tỏ ra tự tin.
Điều này tương tự khái niệm “lừa đảo” của triết gia Harry G. Frankfurt, theo đó người nói không quan tâm đến việc họ có nói sự thật hay không vì mục tiêu của họ là thuyết phục. Bà Wachter cho biết: “Như Frankfurt đã nói, điều nguy hiểm nhất đối với một xã hội không phải là kẻ nói dối, mà là kẻ bịa chuyện”.
Theo bà Wachter và các đồng nghiệp, hầu hết mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) không được thiết kế để nói sự thật mà chỉ để sao chép lời nói của con người.
“Những mô hình này được đào tạo để nghe giống con người, hấp dẫn, hữu ích, có lợi nhuận. Việc chúng có nói sự thật hay không không phải là vấn đề được quan tâm, nhưng chúng được trình bày như những người nói sự thật, và đó là điều khiến chúng trở nên nguy hiểm”, bà nói.
Các tác giả lập luận rằng điều này xung đột với lợi ích xã hội. Nếu cách thức hoạt động của LLM không thay đổi và chúng ta vẫn tiếp tục dựa vào chúng, chúng ta có thể phải chịu những tác hại “lâu dài, tập thể hoặc xã hội”.
Liệu có giải pháp hay không?
Các chuyên gia cho rằng cần phải có những biện pháp cụ thể để đối phó với việc AI tạo ra thông tin không chính xác hoặc kém chất lượng. Một trong những giải pháp là tăng cường sự giám sát của con người trong quá trình tạo ra nội dung AI, đặc biệt là trong các lĩnh vực liên quan đến thông tin quan trọng như chính trị, y tế và khoa học.
Theo các chuyên gia, một trong những vấn đề cốt yếu của AI là nó có thể tạo ra “lời nói bất chấp”, những đầu ra không chính xác nhưng vẫn có giọng điệu tự tin, làm cho người đọc khó nhận biết được đâu là thông tin sai lệch. Bởi vậy, các nhà phát triển AI cần thiết lập các hệ thống để đảm bảo rằng đầu ra của AI luôn được kiểm chứng về tính xác thực và trung thực.
Bên cạnh đó, các nền tảng trực tuyến cũng cần xây dựng cơ chế kiểm soát việc tạo ra và phân phối thông tin rác. Các công ty công nghệ lớn, như Meta (Facebook, Instagram), Google, hay YouTube, cần thiết lập các công cụ lọc và giám sát tốt hơn để phát hiện và loại bỏ các nội dung kém chất lượng hoặc không đáng tin cậy trước khi chúng có thể lan rộng.
Ngoài ra, dù có những biện pháp kiểm soát, một phần trách nhiệm vẫn nằm ở người dùng trên mạng. Người dùng cần phải cẩn trọng khi tiêu thụ thông tin trên các nền tảng trực tuyến. Họ nên phát triển khả năng phân tích và đánh giá thông tin, nhận thức được nguồn gốc và tính xác thực của các nội dung mình tiếp nhận. Việc phân biệt giữa thông tin thật sự có giá trị và thông tin rác sẽ là một kỹ năng cần thiết đối với mọi người trong thời đại của AI.
(CLO) Những ngày cuối năm, các vườn bưởi Diễn ở Hà Nội rộn ràng vào vụ thu hoạch. Dù chịu ảnh hưởng từ bão số Yagi, những trái bưởi vàng óng, thơm ngọt vẫn kịp góp mặt trên thị trường Tết, trở thành món quà xuân được nhiều người ưa chuộng.
(CLO) Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn, ngày 5/1, Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ đêm không mưa, sáng sớm có sương mù rải rác, ngày nắng. Khu vực Trung Trung Bộ có mưa vài nơi, sáng và đêm trời rét. Các khu vực khác có mưa rào và dông vài nơi.
(CLO) Dự kiến giai đoạn 2026 – 2030, TP HCM dự ước huy động trên 4,4 triệu tỷ đồng để đầu tư các dự án theo quy hoạch. Trong đó, vốn từ ngân sách 1,1 triệu tỷ đồng, cần huy động các nguồn vốn xã hội trên 3,3 triệu tỷ đồng.
(CLO) Nhiều ý kiến cho rằng, việc Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng là kịch bản dễ thở đối với Nga. Khả năng đàm phán Mỹ - Nga nhằm tìm kiếm giải pháp cho vấn đề Ukraine đang tăng lên. Chính quyền mới ở Mỹ cũng có thể nới lỏng các biện pháp trừng phạt đối với Nga để đáp lại tiến bộ trong việc giải quyết xung đột Ukraine.
(CLO) Lịch sử 28 năm qua tại giải vô địch Đông Nam Á, chỉ 6 cầu thủ từng ghi nhiều hơn 1 bàn vào lưới Thái Lan trong một mùa giải và Nguyễn Xuân Son đứng trước cơ hội trở thành người đầu tiên vượt mốc này.
(CLO) Để thực hiện việc lừa đảo huy động vốn, nhóm đối tượng đã lập trang web đặt tên là “bitminer”, tiền ảo là “bincoin. Sau đó dẫn dụ, lôi kéo người chơi tham gia tại nhiều tỉnh, thành phố trên toàn quốc.
(CLO) Bà Tomiko Itakeoka, người được Tổ chức Kỷ lục Guinness Thế giới công nhận là người cao tuổi nhất thế giới vào tháng 9/2024, đã qua đời tại một viện dưỡng lão ở thành phố Ashiya, tỉnh Hyogo, Nhật Bản
(CLO) Được sự cho phép của thẩm phán, các điều tra viên từ Văn phòng Điều tra Tham nhũng (CIO) hôm 3/1 đã cố gắng tiến vào dinh thự Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol để thực hiện lệnh bắt giữ nhưng đã bị đội an ninh của ông ngăn lại.
(CLO) UBND TP Hà Nội vừa phê duyệ kế hoạch công tác thanh tra năm 2025. Trong đó, Sở Y tế Hà Nội sẽ tiến hành thanh tra trách nhiệm giám đốc các bệnh viện.
(CLO) Cơ quan chức năng đang tìm người đăng video và xe ô tô Audi đi đến đâu, đèn tín hiệu giao thông đang đỏ liền chuyển sang xanh được đăng tải trên mạng xã hội.
(CLO) Trung Quốc vừa áp đặt lệnh kiểm soát xuất khẩu mới đối với 28 công ty Mỹ, bao gồm các tập đoàn quốc phòng lớn như General Dynamics, Boeing Defense, Lockheed Martin và Raytheon Missiles & Defense, với lý do "bảo vệ an ninh và lợi ích quốc gia".
(CLO) Biết bà Mai Thị Bích H đã chết, để che giấu hành vi phạm tội của mình, Đoàn Mai Khanh chờ khi trời tối thì dùng tấm chăn đỏ quấn xác nạn nhân, kéo ra bờ sông nhằm mục đích phi tang.
(CLO) Công an TP HCM vừa triệt phá 5 đường dây mua bán, vận chuyển trái phép chất ma túy trên các tuyến trọng điểm như tuyến đường bộ Tây Nam, tuyến bưu điện chuyển phát nhanh quốc tế qua sân bay Tân Sơn Nhất.
(CLO) Trong bối cảnh người đọc ngày càng rời xa tin tức truyền thống, liệu trí tuệ nhân tạo (AI) có thể là "cầu nối" giúp báo chí lấy lại niềm tin và sự quan tâm của công chúng?
(CLO) Theo một cuộc khảo sát gần đây của Trung tâm Dân chủ và Công nghệ, một tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào quyền kỹ thuật số của Mỹ cho thấy: 40% học sinh và 29% giáo viên biết về một video deepfake liên quan đến trường học của họ.
(NB&CL) Bên cạnh những tổn thất nghiêm trọng về con người và cơ sở hạ tầng, các cuộc chiến của Israel ở Gaza và Lebanon còn tạo ra “vùng trắng báo chí” với rất nhiều khó khăn trong việc đưa tin chính xác và minh bạch bởi sự ngăn cản của quân đội Israel đối với báo chí từ bên ngoài đến đưa tin.
(CLO) Sau khi Facebook chặn các bài viết tin tức, nhiều cơ quan báo chí Canada, trong đó có National Observer và IndigiNews, đã rơi vào tình huống khó khăn khi không thể tiếp cận độc giả của mình trên nền tảng này.
(NB&CL) Một xu hướng đáng báo động cho thấy, độc giả và cả những nhà xuất bản không còn coi trọng việc lưu giữ tin tức trên không gian mạng, trong một thế giới mà độc giả đang chỉ còn tập trung vào các tin tức nhanh, các video ngắn đọc xong rồi quên và không bao giờ quay lại. Thật đáng báo động khi tri thức của nhân loại đang bị đánh mất.
(CLO) Với mạng lưới phóng viên rộng khắp và cam kết với sự chính xác, AFP luôn là một trong những nguồn tin nhận được sự tin cậy đặc biệt của độc giả trên toàn cầu.
(CLO) Các tòa soạn yêu cầu những cách thức làm việc và tư duy mới, khi họ tiếp tục vật lộn với chuyển đổi số và sự gián đoạn gần đây do trí tuệ nhân tạo và các nền tảng công nghệ lớn gây ra. Làm thế nào họ tiến vào năm 2025 với sự không chắc chắn này?
(CLO) Năm 2024, chúng ta đã chứng kiến AI chuyển dần từ giai đoạn thử nghiệm sang các ứng dụng thực tế. Bởi vậy vào năm 2025, AI không chỉ là một công cụ hỗ trợ nhỏ lẻ mà sẽ trở thành bộ não trung tâm của các ngành nghề.
(NB&CL) Bên cạnh chiến tranh, bạo lực vũ trang hay sự chia rẽ sâu sắc địa chính trị toàn cầu, thế giới năm 2024 tiếp tục đối mặt với một cuộc chiến lớn khác là chống lại thông tin sai lệch, tin giả và lừa đảo. Vấn nạn này sẽ là câu chuyện truyền kỳ khó có hồi kết và được dự báo sẽ ngày càng nghiêm trọng, nếu thế giới không chung tay đưa ra những biện pháp quyết liệt.