Hứng “bão” chỉ trích

Tuần trước, Sam’s Club – chuỗi cửa hàng bán lẻ thuộc tập đoàn Mỹ Walmart, đã nhận nhiều chỉ trích tại Trung Quốc sau khi một số thông tin xuất hiện trên mạng xã hội nhiều người dùng Weibo về việc các sản phẩm từ Tân Cương đã bị gỡ khỏi ứng dụng mua sắm trực tuyến của chuỗi cửa hàng.

Cụ thể, theo Reuters, một số sản phẩm Tân Cương phổ biến như nho khô trên trang ứng dụng mua sắm trực tuyến của Sam’s Club giờ đây không còn khả dụng khi tìm kiếm trên thanh công cụ.

Những thông tin trên xuất hiện ngay sau khi Tổng thống Mỹ Joe Biden ký ban hành luật cấm nhập khẩu các sản phẩm có xuất xứ từ Tân Cương vào hôm 23/12 vì lo ngại vấn đề về cưỡng bức lao động tại khu vực này.

Walmart là doanh nghiệp nước ngoài mới nhất phải chịu áp lực từ phía phương Tây về vấn đề đối xử với dân tộc thiểu số Duy Ngô Nhĩ và đạo Hồi tại Tân Cương. Động thái này của Walmart khiến công chúng và dư luận Trung Quốc càng ra sức chỉ trích thậm tệ chuỗi cửa hàng có nguồn gốc từ Mỹ, kêu gọi tẩy chay chuỗi cửa hàng Mỹ này và cho rằng Walmart không tôn trọng người tiêu dùng Trung Quốc dù đang làm ăn tại quốc gia này.

Mặc dù nhận nhiều chỉ trích, Walmart và Sam’s Club đều vẫn chưa đưa ra phản hồi nào về vấn đề này.

Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương (CCDI) thuộc Đảng Cộng sản Trung Quốc đã cáo buộc Sam’s Club và Walmart tẩy chay các sản phẩm của Tân Cương và lựa chọn im lặng để cố gắng “xoa dịu” những tranh cãi.

“Việc loại bỏ tất cả các sản phẩm từ một khu vực mà không đưa ra được lý do chính đáng, mà là ẩn chưa động cơ thầm kín, bộc lộ sự ngu ngốc và thiển cận, và chắc chắn sẽ phải nhận những hậu quả do chính nó gây ra”, CCDI cho biết trên trang web.

Lời bào chữa

Trung Quốc là thị trường khổng lồ đối với Walmart, khi đem về doanh thu 11,43 tỷ USD cho tập đoàn này trong năm tài chính kết thúc vào ngày 31/1. Trong số 432 cửa hàng bán lẻ Walmart hiện đang hoạt động tại Trung Quốc, có 36 cửa hàng là Sam’s Club, theo website của công ty.

Vì vậy, việc bị các cơ quan chức năng cáo buộc “tẩy chay” các sản phẩm của Tân Cương chắc chắn sẽ làm ảnh hưởng không hề nhỏ đến doanh thu của hãng trong thời gian tới.

Đầu tuần này, hashtag trên mạng xã hội Weibo “Hủy thẻ Sam’s Club” đã lan truyền mạnh mẽ, với hơn 470 triệu lượt truy cập. Ngày 31/12, tờ China Daily đưa tin rằng các đối thủ trong nước của Sam’s Club đã tận dụng thời cơ để tổ chức các chiến dịch quảng bá hàng hóa từ Tân Cương.

Sau khi bị giới chức Trung Quốc “nêu tên” và người dân Trung Quốc đe dọa tẩy chay, đại các đại diện chăm sóc khách hàng của Sam’s Club giải thích rằng không phải là các sản phẩm của Tân Cương bị gỡ bỏ khỏi ứng dụng mua sắm của hãng mà do hết hàng.

Tuy nhiên, lời giải thích này từ Sam’s Club bị CCDI coi là “lời bào chữa dối lòng” và cho biết chuỗi cửa hàng này nên tôn trọng quan điểm của Trung Quốc đối với Tân Cương nếu họ “muốn đứng vững trên thị trường Trung Quốc”.

Lập trường của các bên?

Walmart và Sam’s Club không phải là hãng nước ngoài đầu tiên hứng bão chỉ trích của cộng đồng mạng hay các cơ quan quản lý Trung Quốc về vấn đề Tân Cương và chịu thiệt hại nặng nề.

Hồi tháng 7 năm ngoái, nhà bán lẻ thời trang Thụy Điển H&M đã báo cáo doanh thu bán hàng tại thị trường Trung Quốc trong quý II/2021 giảm 23% sau khi yêu cầu các nhà cung cấp không sử dụng các sản phẩm bông xuất xứ từ Tân Cương.

Tháng 12 vừa qua, nhà sản xuất chip Intel của Mỹ cũng vấp phải làn sóng chỉ trích mạnh mẽ vì có động thái tương tự với H&M.

Hãng này sau đó cũng phải lên tiếng xin lỗi vì “rắc rối đã gây ra cho khách hàng, các đối tác và người dân Trung Quốc đáng kính của chúng tôi” và cho biết lý do ngưng sử dụng các sản phẩm của Tân Cương chỉ là “biểu hiện tuân thủ luật pháp Mỹ” chứ không phải lập trường chủ trương của Intel.

Vào hôm 31/12, CCDI cáo buộc H&M, Intel và Sam’s Club có hành vi hợp tác với “lực lượng chống phá Trung Quốc” gây bất ổn đến vấn đề Tân Cương bằng cách tẩy chay các sản phẩm từ khu vực này. “Các công ty nước ngoài, vốn hứa rằng họ sẽ không tham gia vào các vấn đề chính trị, lại tự làm trái lại với những lời hứa của họ”, CCDI nhấn mạnh.

Đáp lại, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên tuyên bố rằng việc các doanh nghiệp nước ngoài không sử dụng các sản phẩm của Tân Cương là “một tổn thất lớn đối với họ”.

Trung Quốc nhiều lần phủ nhận sự hiện diện của “trại cải tạo” người Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương và bác bỏ các buộc của các quốc gia phương Tây rằng họ bắt ép những người này làm việc. Chính quyền Bắc Kinh và truyền thông nước này luôn nhấn mạnh dưới sự quan tâm của trung ương, Tân Cương ngày càng phát triển và đem lại nhiều lợi ích cho người dân nơi đây.

Hương Vũ (Theo CNBC, Reuters)