Việc giảm mua dầu của Iran, vốn vẫn chiếm khoảng 7% nhập khẩu dầu thô của thế giới, diễn ra khi các nhà đàm phán phương Tây từ bỏ hy vọng hồi sinh hiệp định hạt nhân năm 2015, trong khi giá dầu cao đã cho phép Iran có thời gian quay trở lại thỏa thuận.

Một thỏa thuận hạt nhân hồi sinh sẽ cho phép Iran mở rộng việc bán dầu rộng hơn ngoài Trung Quốc, khách hàng hàng đầu của họ trong hai năm qua, cho các khách hàng quen trước đó thí dụ như Hàn Quốc và châu Âu.

Trong khi đó, dầu thô của Nga đang được tích cực chuyển sang Trung Quốc, thay thế do nhu cầu ở châu Âu suy yếu vì lo ngại của các lệnh trừng phạt.

Theo ước tính đầu tiên của Vortexa Analytics, Trung Quốc đã nhận được khoảng 650.000 thùng/ngày xăng dầu của Iran trong tháng 4, ít hơn đáng kể so với gần 700.000 thùng/ ngày vào tháng 3.

Một doanh nghiệp phân tích dữ liệu khác, Kpler ước tính các lô hàng tháng 4 của Iran ở mức 575.000 thùng/ngày, giảm so với mức trung bình 840.000 thùng/ngày trong quý đầu tiên của năm 2022, mặc dù cơ quan này dự kiến sẽ điều chỉnh khối lượng tháng 4 lên trong những tuần tới.

Các nhà máy lọc dầu độc lập ở Trung Quốc là những khách hàng mua dầu lớn của Iran. Theo các thương gia, các nhà máy lọc dầu đã cắt giảm nhập khẩu dầu thô kể từ tháng 2, hoạt động với một nửa công suất vào tháng 4 do giá tăng vọt, các chính sách phong toả vì đại dịch Covid-19 bùng phát từ đó hạn chế nhập khẩu hơn.

Emma Li, nhà phân tích của Vortexa China nhận định: “Các thùng dầu của Iran đã gặp khó khăn trong việc tìm kiếm người mua kể từ tháng Hai, sau khi các nhà máy độc lập này giảm công suất.

Theo ông Li, có ít nhất 6 chuyến hàng chở dầu của Iran với tổng trị giá 8 triệu thùng đã không thể dỡ hàng tại các cảng của Trung Quốc trong hơn 3 tháng.

Ngược lại, nhập khẩu dầu đường biển của Trung Quốc từ Nga tăng 16% so với tháng 3, khoảng 860.000 thùng/ngày vào tháng 4, đây là mức cao nhất kể từ tháng 12 năm ngoái, theo dữ liệu của Refinitiv.

Mặc dù nguồn cung cấp tháng 4 của Nga bị chi phối bởi hỗn hợp dầu thô ESPO cấp xuất khẩu Viễn Đông, nhưng triển vọng ngày càng tăng của các chuyến hàng Urals bị buộc phải rời khỏi châu Âu đang cung cấp một lực hút mới.

Theo các đại lý, ít nhất một nhà lọc dầu đã mua một lô hàng Urals đến vào tháng 6 với mức chiết khấu từ 6 đến 7 đô la mỗi thùng đối với dầu thô Brent trên cơ sở đã giao hàng.

Trong khi đó, dầu Iran được giao dịch với giá thấp hơn 5 USD/thùng so với dầu Brent.

Giao dịch với các thùng dầu của Iran và Nga tiềm ẩn rủi ro, vì vậy các nhà máy lọc dầu tại Trung Quốc sẽ thận trọng, thích nguồn cung cấp rẻ hơn với tỷ suất lợi nhuận tương đối lớn hơn ", một nhân viên giao dịch của một nhà máy lọc dầu có trụ sở tại Sơn Đông cho biết.

Theo các đại lý, xăng dầu của Iran đã được vận chuyển đến Trung Quốc được ngụy trang dưới dạng dầu từ Oman, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Malaysia nhằm né tránh các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Mặc dù biết rõ về các giao dịch của Trung Quốc, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đã quyết định không áp dụng các hình phạt đối với các cá nhân và tập đoàn Trung Quốc.

Thống kê của hải quan Trung Quốc cho thấy nhập khẩu 260.000 tấn (1,9 triệu thùng) dầu của Iran trong tháng 12 và tháng 1 năm nay, kỷ lục chính thức đầu tiên trong năm.

Lê Na (Theo Reuters)