Khoản vay từ Trung Quốc gần như khớp với số tiền Ngân hàng Thế giới cho vay đối với các quốc gia tương tự và mang lại cho Bắc Kinh sự ảnh hưởng lớn hơn trên toàn cầu.

Tổng số dư cho vay của Trung Quốc đối với các quốc gia này đạt 101,7 tỷ USD trong năm 2018, dữ liệu mà nước này tiết lộ gần đây với Ngân hàng Thế giới. Số dư cho vay của Ngân hàng Thế giới đối với các quốc gia tương tự là 103,7 tỷ USD.

Dư nợ cho vay của Bắc Kinh tăng 90% trong 4 năm, so với 40% của Ngân hàng Thế giới và 10% của Quỹ Tiền tệ Quốc tế.

Trong số 68 quốc gia, 26 quốc gia có khoản nợ Trung Quốc vượt quá 5% tổng sản phẩm quốc nội của họ. Ảnh hưởng tiềm tàng từ khoản nợ đó đã được phản ánh tại Ủy ban Nhân quyền Liên hợp quốc, vì 14 quốc gia trong số này ủng hộ luật an ninh quốc gia Hong Kong mà Bắc Kinh áp đặt vào tháng Sáu.

Ngoài ra, 14 trong số các quốc gia có nợ đối với Trung Quốc tương đương với hơn 10% GDP của họ. Tại quốc gia châu Phi, Djibouti là quốc gia có khoản nợ với Trung Quốc đạt 39% GDP.

Các khoản vay của Trung Quốc có lãi suất cao, dựa trên số dư nợ trung bình giữa kỳ, trung bình 3,5% mặc dù thời gian cho vay tương đối ngắn. Tỷ lệ này được so sánh với mức 0,6% của IMF và 1% của Ngân hàng Thế giới.

Tuy nhiên, các nước đang phát triển thường chọn các khoản vay của Trung Quốc vì khoản tiền này không đi kèm với các điều khoản như yêu cầu kỷ luật tài khóa do các bên cho vay khác bắt buộc.

Các nước phương Tây đã lên tiếng lo ngại và cáo buộc về việc Trung Quốc sử dụng hình thức cho vay như vậy để gài bẫy các nền kinh tế mới nổi vào bẫy nợ. Sri Lanka đã bàn giao cảng Hambantota cho Trung Quốc theo hợp đồng thuê 99 năm vào năm 2017, sau khi chật vật trả các khoản nợ phát sinh từ việc xây dựng cảng này.

Một số quốc gia đang đa dạng hóa các nguồn vay để tránh phụ thuộc hoàn toàn vào Bắc Kinh. Angola, ở tây nam châu Phi, đã nhận được khoản tài trợ 3,7 tỷ đô la từ IMF. Nhưng Ngân hàng Thế giới và IMF lo ngại rằng các khoản vay cho các quốc gia đang phát triển có thể chỉ đơn giản được sử dụng để trả các khoản nợ Trung Quốc.

Đại dịch Covid-19 đã đưa vấn đề nợ trở thành tâm điểm chú ý khi lo ngại về việc các quốc gia nợ nần cắt giảm chi tiêu cho y tế công cộng, khiến họ dễ bị tăng đột biến hơn trong các trường hợp lây nhiễm.

Các Bộ trưởng Tài chính và Ngân hàng trung ương của Nhóm 20 nền kinh tế hàng đầu thế giới hồi tháng 4 đã nhất trí về chương trình đình chỉ trả nợ của các nước nghèo - bao gồm 68 quốc gia đang phát triển có các khoản vay lớn cho Trung Quốc - nhiều nước trong số đó có quy mô nhỏ và mắc nợ nặng.

Bắc Kinh rõ ràng đã đồng hành cùng chương trình này, cho thấy tác động của lệnh cấm tạm thời, cùng với sự minh bạch hơn, là rất ít.

G-20 đang tiếp tục sáng kiến, và thậm chí đã có cuộc thảo luận về việc xóa nợ. Câu lạc bộ Paris, một nhóm các quốc gia chủ nợ chủ yếu là phương Tây, đã tăng cường trong các cuộc khủng hoảng ở quá khứ để tạo khuôn khổ cứu trợ các quốc gia mới nổi. Nhưng không có cuộc thảo luận nào như vậy có thể tiến triển vào lúc này mà không có Trung Quốc.

Bắc Kinh đang sử dụng khoản cho vay của mình để giúp quốc tế hóa đồng nhân dân tệ. Eurasia Group, một tổ chức tư vấn của Mỹ, lưu ý các đề xuất bên trong Trung Quốc đối với các nước đang phát triển để chuyển các khoản vay bằng đồng đô la từ Mỹ thành các khoản vay bằng đồng nhân dân tệ để đổi lấy phần miễn giảm lãi suất.

Ảnh hưởng toàn cầu của Trung Quốc, vốn đã rất mạnh, đang ngày càng mạnh mẽ hơn trong số các nước đang phát triển, nhiều nước hiện đang dựa vào sự giúp đỡ của Bắc Kinh trong việc chống lại đại dịch Covid-19.

Song, những khoản cho vay này cũng khiến các nước đang phát triển có nguy cơ rơi vào bẫy nợ cao hơn có thể ràng buộc họ với các mục tiêu chính sách đối ngoại, các sáng kiến ​​ngoại giao và hạ tầng kỹ thuật của Trung Quốc.