Các nhà hoạch định chính sách đang thảo luận về khả năng loại bỏ hoàn toàn việc hạn chế sinh vào năm 2025, năm kết thúc kế hoạch kinh tế 5 năm hiện tại của Trung Quốc.

Theo tiết lộ, Trung Quốc có thể sẽ bắt đầu bằng cách loại bỏ các hạn chế sinh ở các tỉnh có tỷ lệ sinh thấp nhất trước khi ban hành các thay đổi trên toàn quốc.

Cuối tháng trước, Trung Quốc quyết định cho phép tất cả các cặp vợ chồng có tối đa ba con, vài tuần sau cuộc điều tra dân số một lần trong một thập kỷ cho thấy Trung Quốc, quốc gia đông dân nhất thế giới, đang ở đỉnh điểm của cuộc suy thoái dân số lịch sử.

Tân Hoa xã cho biết, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình coi tình trạng dân số già của Trung Quốc là mối đe dọa đối với an ninh quốc gia và kêu gọi các quan chức cấp cao giải quyết thách thức này.

Việc nới lỏng các hạn chế sinh được kỳ vọng sẽ nhắm vào vùng đông bắc của Trung Quốc vốn rơi vào suy thoái kinh tế, một khu vực mà các cơ quan y tế của nước này đã ám chỉ vào tháng 2 có thể dẫn đầu trong việc loại bỏ tất cả các hạn chế sinh còn lại.

Ba tỉnh vùng đông bắc của Trung Quốc, được coi là vành đai công nghiệp, đã giúp khởi động công nghiệp hóa của Trung Quốc trong những năm 1950 nhưng bị ảnh hưởng nặng nề bởi sự chuyển đổi sang nền kinh tế thị trường vào những năm 1990 và hiện có một số tỷ lệ sinh thấp nhất cả nước. Các số liệu điều tra dân số mới cho thấy dân số ở các tỉnh đông bắc giảm 1,2% trong thập kỷ qua.

Một số chính quyền địa phương trong khu vực đã đi đầu trong việc áp dụng các chính sách tích cực hơn nhằm tăng tỷ lệ sinh. Tỉnh Hắc Long Giang, giáp với vùng viễn đông nước Nga, cho biết các cặp vợ chồng ở 18 thành phố của tỉnh này có thể sinh con thứ ba vào năm 2016 - 5 năm trước khi chính sách tương tự được áp dụng trên toàn quốc.

Tại tỉnh Cát Lâm lân cận, các nhà nghiên cứu của chính phủ đã tranh luận trong một báo cáo hồi tháng 2 rằng tỉnh nên soạn thảo kế hoạch chấm dứt mọi giới hạn sinh càng sớm càng tốt.

“Việc chấm dứt hạn chế sinh không đủ để đảo ngược xu hướng gia tăng dân số âm ở tỉnh chúng tôi”, báo cáo được công bố bởi trung tâm nghiên cứu và phát triển của Cát Lâm và nhấn mạnh “cần đưa ra các chính sách khuyến khích sinh con dựa trên các điều kiện thực tế”.

Những cảnh báo và lo lắng từ thực tế

Các chuyên gia kinh tế và nhân khẩu học cho rằng cần có những động thái tích cực để làm chậm tỷ lệ giảm sinh của Trung Quốc. Dân số của đất nước này dự kiến ​​sẽ giảm từ 1,41 tỷ người hiện tại xuống còn khoảng 730 triệu người vào cuối thế kỷ này, theo dự đoán của một nhóm các nhà khoa học quốc tế được công bố năm ngoái trên tạp chí y khoa The Lancet của Anh.

Mặc dù một số chuyên gia nói rằng dân số ít hơn sẽ không được hoan nghênh, nhưng cơ cấu dân số — không có đủ người trong độ tuổi lao động để hỗ trợ hàng ngũ người về hưu ngày càng tăng — có thể đè nặng lên nền kinh tế Trung Quốc trong nhiều thập kỷ, họ cảnh báo.

Bắc Kinh đã miễn cưỡng từ bỏ hoàn toàn các biện pháp kiểm soát sinh sản. Theo nhiều chuyên gia, chính quyền lo ngại rằng việc nới lỏng hoàn toàn các hạn chế về sinh đẻ có thể khuyến khích các gia đình nghèo hơn ở các vùng nông thôn sinh thêm nhiều con và do đó làm trầm trọng thêm tình trạng kinh tế ở những vùng mà chính phủ gần đây đã tuyên bố xóa bỏ nghèo nàn.

Các đại diện của chính phủ Trung Quốc đã không trả lời ngay lập tức các yêu cầu bình luận. Ủy ban Y tế Quốc gia, cơ quan giám sát các vấn đề nhân khẩu học, cũng không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận.

Hạn chế sinh đẻ là một chính sách quan trọng của Trung Quốc kể từ năm 1980, khi giới lãnh đạo coi dân số đông và tăng nhanh của nước này là một trở ngại trong việc xây dựng một nền kinh tế vững mạnh. Sau đó các hạn chế được thay đổi vào các năm 2013 và 2016 trước khi có quyết định cho phép các cặp vợ chồng sinh tối đa 2 con vào tháng 5/2021.