Ngăn chặn các nguy cơ làm suy yếu công trình cầu

Lý giải nguyên nhân ban đầu vụ sập cầu Phong Châu, Sở Giao thông Vận tải (GTVT) tỉnh Phú Thọ cho biết, do lưu tốc dòng chảy rất xiết đã làm thay đổi địa hình lòng sông, kéo đổ trụ T7 và làm sập 2 nhịp dàn chính của cầu (nhịp 6 và 7). Cây cầu cũng đã qua nhiều đợt sửa chữa và gần nhất là năm 2023.

Dựa trên các bản vẽ kết cấu và thông tin từ những lần sửa chữa, một chuyên gia cho rằng, cầu Phong Châu được thiết kế theo kết cấu móng cọc đài cao. Khi xói lở sẽ phá hủy móng và trôi trụ cầu dẫn đến sập dầm. Thực tế khi cầu sập, hai trụ cầu cũng không còn.

Thời điểm 1995, đáy sông Hồng nơi xây dựng cầu Phong Châu khá cao. Tính theo bản vẽ thì trụ T7 nằm sâu dưới nền đất đáy sông khoảng 16m gồm cả các cọc thép, đài cọc và trụ bê tông cốt thép phía trên. Năm 2019, khi sửa chữa trụ T7 thì đáy sông Hồng đã bị xói mòn, giảm đi khoảng 10m chiều dày, các cọc thép chỉ còn “ngậm” trong nền đất được 5,8m.

Điều này đặt ra rủi ro về sức chịu tải trọng ngang của hệ cọc trụ T7 khi chiều sâu ngàm trong đất của hệ cọc bé và chiều dài tự do phần cọc trên mặt đất lớn. Lúc này hệ cọc có thể vẫn đảm bảo sức chịu tải trọng đứng nhưng rất nguy hiểm khi chịu tải trọng ngang lớn do áp lực của dòng nước.

Tuy nhiên, thực tế nguồn lợi khổng lồ đã khiến vấn nạn khai thác cát trái phép, các bến bãi tập kết ngay trong hành lang bảo vệ đê điều,... trên các tuyến sông đã gây ra nhiều hệ lụy sạt lở bờ sông, đe dọa hành lang đê điều, suy yếu công trình cầu khiến người dân vô cùng bức xúc.

Ngày 30/8, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ Phan Trọng Tấn đã ký ban hành văn bản số 3601/UBND-NNTN về việc chấn chỉnh tình trạng doanh nghiệp có dấu hiệu không tuân thủ các quy định về thiết kế mỏ trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh.

Đáng chú ý, tỉnh Phú Thọ yêu cầu tạm dừng toàn bộ hoạt động khai thác của các đơn vị đã được cấp phép khai thác cát, sỏi lòng sông đang sử dụng các thiết bị, phương tiện khai thác có công suất khai thác không phù hợp (công suất khai thác lớn hơn so với công suất được phê duyệt).

Đồng thời giao Công an tỉnh chủ trì, phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan tiếp tục tăng cường kiểm tra, xử lý các vi phạm trong hoạt động khai thác cát, sỏi trên các tuyến sông Hồng, sông Đà.

Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp với UBND các huyện, thành, thị tiếp tục rà soát, không để xảy ra tình trạng vi phạm pháp luật trong khai thác. Trường hợp phát hiện có dấu hiệu tội phạm thì kịp thời chuyển hồ sơ cho Công an tỉnh để xử lý theo quy định.

Một số đơn vị khai thác cát, sỏi trên sông Hồng sẽ tạm dừng hoạt động như: Công ty CP Việt Phát Phú Thọ, Công ty TNHH Khoáng sản Quan Văn Trường, Công ty TNHH Việt Châu, Công ty TNHH Trường Xuân, Công ty TNHH Anh Khoa, Công ty TNHH Đồng Tiến Đoan Hùng, Công ty CP Đầu tư tổng hợp Kim Thành, Công ty TNHH Đại Bảo Phú Thọ, Công ty CP Khoáng sản Tây Bắc,...

Kiểm soát chặt tải trọng phương tiện

Bên cạnh tình trạng khai thác cát sỏi thì việc phương tiện tải trọng lớn, thậm chí vượt quá tải trọng cho phép vẫn vô tư di chuyển qua các cây bắc qua sông. Điều này tiềm ẩn nguy cơ cao mất an toàn, đặc biệt với những cầu yếu, đã khai thác trong thời gian dài.

Ghi nhận thực tế của PV Báo Nhà báo và Công luận, trong đợt mưa lũ lịch sử vừa qua tại khu vực cầu Đuống (TP.Hà Nội), dù trước lối lên cầu có biển cấm phương tiện trên 13 tấn nhưng thực tế vẫn có nhiều xe chở cát, xe tải lớn ì ạch lưu thông qua cầu.

Anh Hà Long, một lái xe công nghệ thường xuyên di chuyển qua cầu bức xúc, sau thời gian dài đưa vào khai thác, cầu Đuống đã xuất hiện tình trạng xuống cấp.

Cầu đã yếu nên việc cấm xe tải nặng đi qua cầu là cần thiết, nhưng không hiểu vì sao nhiều xe tải trọng lớn, xe chở vật liệu xây dựng cát sỏi đầy có ngọn vẫn vô tư đi qua. Mong rằng các lực lượng chức năng sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý để tránh xảy ra sự việc đáng tiếc.

Số liệu thống kê của Sở GTVT Hà Nội cho thấy, hiện nay trên địa bàn còn hơn 100 cầu tạm, cầu yếu, cầu dân sinh đã xuống cấp chưa được đầu tư tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Nhiều cầu có quy mô mặt cắt ngang chưa đồng bộ với quy mô của tuyến đường.

Chiều rộng cầu nhỏ hơn chiều rộng của đường đầu cầu làm tính chất liên tục của tuyến đường giao thông bị co thắt, gián đoạn. Đa số các cầu trong danh sách cầu yếu đều phải hạn chế tải trọng do đã được xây dựng từ lâu, kết cấu chịu lực xuống cấp.

Nhiều cầu chỉ đủ đáp ứng tải trọng của xe thô sơ, xe máy... không đáp ứng được nhu cầu giao thông hiện tại. Tải trọng bị hạn chế làm ảnh hưởng đến hiệu quả khai thác của cả đoạn tuyến.

Ngày 26/7/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 23/CT-TTg về tăng cường công tác bảo đảm trật tự, an toàn giao thông đối với hoạt động kinh doanh vận tải đường bộ trong tình hình mới.

Trong đó Bộ GTVT chỉ đạo các Sở GTVT tăng cường công tác quản lý Nhà nước trong hoạt động kinh doanh vận tải đường bộ, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh theo quy định của pháp luật, phục vụ tốt nhất nhu cầu đi lại của hành khách.

Tiếp tục siết chặt hoạt động kinh doanh vận tải bằng ô tô. Xử lý nghiêm trách nhiệm của các đơn vị, doanh nghiệp kinh doanh vận tải khi để xuất bến đối với xe quá niên hạn sử dụng, hết hạn kiểm định, chở quá số người quy định, quá tải trọng xe,...

Bộ Công an chỉ đạo lực lượng Cảnh sát giao thông và Công an các địa phương tăng cường tuần tra, kiểm soát, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến tai nạn giao thông.

Vi phạm là nguyên nhân chính dẫn đến các vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng trong hoạt động kinh doanh vận tải bằng ô tô như vi phạm quy định về nồng độ cồn, ma túy, chở hàng quá khổ, quá tải trọng, “cơi nới” thùng xe,...

Thế Anh