Vị tỷ phú chiêu trò với nụ cười thường trực trên môi...
Không có một nhân vật kinh doanh nào có thể sánh được với Ngài Richard Branson khi nói đến các chiêu trò quảng cáo.
Tuy nhiên, không phải tất cả hành động kì quái của doanh nhân người Anh này đều diễn ra mà không gặp trở ngại: ông ấy đã từng được một trực thăng của Không quân Hoàng gia Anh giải cứu khi xuồng siêu tốc của mình bị lật úp trong khi cố gắng thực hiện thử thách băng qua Đại Tây Dương trong thời gian phá kỉ lục.
Sự nghiệp kinh doanh với đế chế mang thương hiệu Virgin của ông cũng trải khắp với cả thành công và thất bại, trong số những thất bại có Virgin Cola, Virgin Brides (một nỗ lực thay đổi nền công nghiệp cưới hỏi) và Virgin Cars (nhà bán lẻ trực tuyến chỉ tồn tại trong thời gian ngắn ngủi).
Dù trong bất kì trường hợp nào, ông trùm râu rậm này đã xoay xở nhanh chóng, với trang bị là một nhãn hiệu tiếng tăm và một nụ cười giả tạo thường trực.
Vào cuối năm 2019, đế chế của ông được ước tính trị giá hơn 4 tỉ bảng Anh ( 5,1 tỉ USD). Mặc dù vậy, đó là trước dịch Covid 19.
Tập đoàn Virgin rơi vào tình trạng mất mát nặng nề do lệnh đóng cửa vì virus: trong số các doanh nghiệp của tập đoàn có hai hãng hàng không, các khách sạn, phòng tập thể dục và một công ty du thuyền.
(Các lĩnh vực quan tâm khác bao gồm hoạt động ngân hàng, điện thoại di động, mạng lưới viễn thông và du lịch không gian)
Vào tháng ba, Ngài Richard – người sở hữu toàn bộ Virgin – nói rằng các doanh nghiệp du lịch, giải trí và chăm sóc sức khỏe của tập đoàn đang đối mặt với “một trận chiến lớn để sinh tồn và cứu vãn việc làm”.
Hình ảnh được dựng lên một cách cẩn thận của ông như một người ngoài cuộc đáng mến của thế giới doanh nghiệp đã chịu ảnh hưởng nặng nề.
Những người chỉ trích đã “giả mèo khóc chuột” khi Virgin Atlantic (VA), một hãng bay đường dài, xin cứu trợ tài chính từ chính phủ Anh; Ngài Richard đã nói trước đó một thập kỉ, khi đối thủ truyền kiếp là hãng hàng không British Airways thông báo lỗ kỉ lục, rằng các công ty yếu nên được phép phá sản.
Họ cũng lưu ý rằng việc giải cứu cho kẻ ly hương để tránh thuế có thể hơi bất hợp lý.
Ngài Richard và công ty mẹ của tập đoàn đều đóng đô tại quần đảo Virgins thuộc Anh, nơi có mức thuế thấp và bảo mật cao. Dù cho Virgin cho biết ông ấy chuyển đến đó do lối sống, không phải do thuế, và các công ty vận hành chính đang đóng thuế ở Anh.
Việc Chính phủ từ chối cứu trợ đã buộc các nhà quản lý đưa ra kế hoạch chống đỡ VA.
Các cổ đông (Virgin với 51% và Delta, một hãng hàng không Mỹ với 49%) sẽ trì hoãn việc thu các loại phí, như phí bản quyền; các nhà đầu tư tư nhân đang được mời gọi cho các khoản vay; hãng hàng không này cũng đang hi vọng đàm phán lại các hợp đồng cho thuê tàu bay.
Hãng này đang cắt giảm 3,150 việc làm và đóng cửa các trung tâm ở Gatwich và Newark, New Jersey; và trở lại các cuộc đàm phán về một khoản vay chính phủ, hay một sự bảo đảm để khuyến khích các công ty thẻ tín dụng nhả thanh toán cho các đặt chỗ bị đóng băng.
.. nay cũng phải khóc vì Covid-19
Người phát ngôn của họ nói rằng VA “vẫn giữ vị trí ổn định”.
Virgin cũng đang lên kế hoạch hồi sinh Virgin Australia, hãng hàng không từng lớn thứ hai đất nước cho đến khi rơi vào tình trạng bị giám sát vào tháng Tư, khiến cho 10% cổ phần Virgin đang nắm giữ trở thành vô giá trị.
Virgin có thể đồng đầu tư vào việc tái cấu trúc vốn doanh nghiệp. Cả hai hãng hàng không đều không còn vững mạnh ngay cả trước khi dịch Covid-19 xảy ra. VA đã lỗ 26 triệu bảng Anh trong năm 2018, vì điều này mà họ đã phải đệ trình sổ sách kế toán.
Họ đã thuê một công ty tái cấu trúc nhằm đưa ra các phương án, bao gồm kế hoạch dự phòng cho việc phá sản “được định sẵn”.
Hy vọng hoạt động kinh doanh ở tầm cao hơn có thể đóng vai trò như một cứu cánh: dự án kinh doanh mạo hiểm về du lịch không gian của Ngài Richard, Virgin Galactic, đã được khởi xướng tại New York vào năm trước.
Trong những tuần gần đây, một công ty thành lập ở quần đảo Virgin do Branson điều hành, Vieco 10, đã bán 37,5 triệu cổ phiếu Galactic, thu được 560 triệu đô la, nhưng đã làm giảm cổ phần ông trùm này đang nắm từ hơn 50% xuống còn 30%.
Khoản tiền thu được sẽ được dùng cho toàn tập đoàn Virgin nhằm giảm bớt thiệt hại từ đại dịch.
Khoản thu này vượt số tiền 360 triệu đô la thanh khoản bổ sung mà các nhà quản lý của Virgin, dẫn đầu bởi John Bayliss, tính toán phải cần trong năm tới để tất cả các công ty có thể tiếp tục kinh doanh.
Song con số dự tính đó đã được nâng lên một lần, và tập đoàn thừa nhận rằng sẽ cần nhiều hơn cho giai đoạn 2021-22. Hơn nữa, Ngài Richard có thể miễn cưỡng cắt thêm cổ phần ở Galactic. Doanh nghiệp này, hiện được định giá 3,4 tỉ đô la, vẫn được xem là hứa hẹn, mặc dù đang bị ảnh hưởng bởi việc tạm ngưng.
Vì Covid-19 mà nụ cười thường trực ít xuất hiện trên môi ngài tỷ phú. Ảnh: NME
Gần 600 người muốn du hành không gian đã trả 80 triệu đô la tiền đặt cọc. Covid đã có thể đến vào một thời điểm tốt hơn cho Virgin. Nếu nó ập đến ngay sau thương vụ bán Virgin America, một hãng hàng không khác, cho tập đoàn Alaska Air vào năm 2016, tập đoàn đã có thể ngập trong khoản thu hơn 800 triệu bảng.
Thay vì vậy, nó đến khi doanh nghiệp đang “đắm trong chu kỳ đầu tư” ông Bayliss phát biểu.
Virgin không có xu hướng ngồi lâu trên lợi nhuận từ các thương vụ, nhờ vào mong muốn không ngừng tiếp tục thử những điều mới của ông chủ tập đoàn.
Một số doanh nghiệp mới ra đời trông khá tươi sáng trước dịch Covid nhưng giờ đây đang bị khó khăn bủa vây.
Con tàu đầu tiên của công ty du thuyền Virgin Voyage, doanh nghiệp liên doanh với Bain Capital, đang nằm ngoài khơi Florida; nó chuyển hướng đến đó trong khi trên đường sự kiện hạ thủy ở New York khi virus tấn công
Nhãn giá cho con tàu và ba chiếc đang được đóng khác là 3 tỉ euro (3.4 tỉ đô la). Virgin cho biết đội tàu đã có đủ kinh phí và giờ đây hy vọng hạ thủy vào tháng Mười.
Kế hoạch kinh doanh mới nhất trong lĩnh vực khách sạn, với các tòa nhà đã mở, hoặc nằm trong dự định mở ở một vài thành phố tại Mỹ, cũng hứng đòn.
Trong số ba dự án đã hoàn thiện và đang vận hành, chỉ có tòa nhà ở Chicago là đang nhận đặt phòng. Một số lĩnh vực kinh doanh lâu đời hơn của Virgin cũng đang cảm nhận nỗi đau sâu sắc. Virgin Active, vận hành 238 phòng tập thể dục trên tám quốc gia, bị đóng cửa vào tháng Ba.
Các địa điểm đang mở cửa trở lại, nhưng sự cần thiết phải giãn cách xã hội sẽ hạn chế sức hấp dẫn của chúng. Bất chấp những nỗi đau đó, ông Bayliss vẫn tự tin rằng Virgin có thể vượt qua giai đoạn khó khăn này.
Họ không có kế hoạch thay đổi mô hình kinh doanh, về cơ bản là điều hành Virgin như một công ty quản lý tài sản gia đình cho Ngài Richard, với hai phần chính: Virgin Group Holdings (Tập đoàn cổ phần Virgin) nhằm xây dựng doanh nghiệp, thu hút các đối tác sau đó thoái vốn một phần hay toàn bộ và một doanh nghiệp cấp phép sẽ trích phí bản quyền từ các công ty gắn mác Virgin, thường được rất lâu sau khi Ngài Richard bán chúng.
Khoảng 35 doanh nghiệp trên toàn thế giới phải trả tiền để sử dụng thương hiệu của tập đoàn; và Virgin sở hữu cổ phần tại dưới một nửa số các công ty đó. Doanh thu từ phí bản quyền năm 2018 là 94,3 triệu bảng, cao hơn một phần ba so với bốn năm trước.
Tương lai, như ông Bayliss tranh luận, nằm ở việc “đảo lại” cách thức cũ của Virgin, tức là đặt số cổ phần nắm giữ lên trên doanh thu từ thương hiệu.
Ông cho rằng phí bản quyền thì cung cấp “thanh khoản ổn định, lặp lại, như khoản tiền trả hàng năm”, trong khi lợi nhuận từ việc đầu tư chỉ vào tài sản thì “ít ổn định hơn”.
“Giá trị nhãn hiệu lớn hơn và lâu dài hơn giá trị vốn đầu tư vào bản thân nó”, ông ấy phát biểu
Thương hiệu này sẽ đáng giá chừng nào một khi khủng hoảng dịu đi vẫn còn cần được xem xét. Từ giờ đến lúc đó, một hoặc hai tài sản giá trị có thể phải bị bán đi. Đây không phải là lần đầu.
Ngài Richard có lịch sử hy sinh các doanh nghiệp để giữ cho đế chế tồn tại. Vào năm 1992, sau một cuộc chiến khắc nghiệt với British Airways, ông buộc phải chuyển nhượng Virgin Records yêu dấu của mình – nhãn hiệu đằng sau các ban nhạc từ Sex Pistols đến Simple Minds.
Ngài Richard sau này thừa nhận mình đã khóc khi thương vụ hoàn tất.
