"Chúng tôi rất đau lòng thông báo rằng Tiến sĩ Madeleine K. Albright, Ngoại trưởng Hoa Kỳ thứ 64 và là người phụ nữ đầu tiên giữ chức vụ đó, đã qua đời vào đầu ngày hôm nay. Nguyên nhân là do ung thư”, gia đình của bà thông báo trên Twitter.

Là một thành viên Đảng Dân chủ, bà Albright được Tổng thống Bill Clinton chọn làm nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ vào năm 1996, sau một thời gian làm Đại sứ tại Liên Hợp Quốc. Với tư cách là ngoại trưởng, bà Albright là người phụ nữ có chức vụ cao nhất trong lịch sử chính phủ Mỹ khi đó.

Tổng thống Joe Biden đã ra lệnh treo cờ rủ tại Nhà Trắng, các tòa nhà liên bang khác và các sân bay cho đến ngày 27 tháng 3. "Nước Mỹ không có nhà đấu tranh nào cam kết cho dân chủ và nhân quyền hơn Bộ trưởng Albright", ông Biden phát biểu.

Trong khi đó, cựu Tổng thống Clinton gọi bà là “một trong những Ngoại trưởng xuất sắc nhất, một Đại sứ xuất sắc của Liên Hợp Quốc, một giáo sư lỗi lạc và một con người phi thường”.

Cựu Tổng thống George W. Bush nói bà Albright “đã sống theo giấc mơ Mỹ và giúp những người khác hiện thực hóa nó. Bà ấy đã phục vụ với tư cách là một ngoại trưởng sinh ra ở nước ngoài, người đã hiểu rõ tầm quan trọng của các xã hội tự do đối với hòa bình trong thế giới của chúng ta".

Năm 2012, Tổng thống Barack Obama đã trao tặng bà Albright Huân chương Tự do, danh hiệu dân sự cao quý nhất của quốc gia, nói rằng cuộc đời của bà là nguồn cảm hứng cho tất cả người Mỹ.

Bà Albright khuyên phụ nữ “hành động một cách tự tin hơn” và “đặt câu hỏi khi chúng xảy ra và đừng chờ đợi để hỏi”. Bà cũng từng nói với HuffPost Living năm 2010: “Tôi đã mất một thời gian dài để phát triển giọng nói, và bây giờ tôi đã có được nó, tôi sẽ không im lặng nữa”.

Bà Albright là một người theo chủ nghĩa quốc tế, quan điểm của bà được hình thành một phần bởi xuất thân của bà. Gia đình bà chạy khỏi Tiệp Khắc vào năm 1939 khi Đức Quốc xã tiếp quản đất nước, và bà đã trải qua những năm chiến tranh ở London. Sau chiến tranh, khi Liên Xô tiếp quản khu vực Đông Âu, cha bà, một nhà ngoại giao người Séc, đã đưa gia đình sang Mỹ.

Bà Albright tốt nghiệp Đại học Wellesley năm 1959. Bà bắt đầu công việc với tư cách một nhà báo và sau đó theo học ngành quan hệ quốc tế tại Đại học Columbia, nơi bà lấy bằng thạc sĩ năm 1968 và bằng tiến sĩ vào năm 1976.

Bà Albright từng làm việc cho Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ và cố vấn cho Đảng Dân chủ về chính sách đối ngoại trước cuộc bầu cử của ông Clinton. Sau đó, bà đã được đề cử làm đại sứ tại LHQ vào năm 1993, trước khi trở thành nữ ngoại trưởng đầu tiên trong lịch sử nước Mỹ.

Huy Hoàng (theo AP, CNN)